Said BODUR, Selma İNFAL, Ayşe Sonay KURT

Kronik hastalığı bulunan adolesanlarda sürekli öfke ve öfke ifade tarzı ile ilişkili faktörler

AMAÇ: Kronik hastalığı olan ergenlerde sürekli öfke ve öfke ifade tarzı ile ilişkili faktörleri belirlemek. YÖNTEM: Araştırmaya 2008 yılında Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde daha önce diyabet, lösemi, kronik böbrek yetmezliği tanısı konulmuş ve izlenmekte olan 10-19 yaş arası 68 ergen alındı. Veri toplama aracı olarak, “demografik bilgi formu” ve “Sürekli Öfke-Öfke Tarz Ölçeği” kullanıldı. BULGULAR: Araştırmaya 33’ü erken adolesan (%48,5), 23’ü orta adolesan (%33,8) ve 12’si de geç adolesan (%17,7) olmak üzere toplam 68 ergen katıldı. Sürekli Öfke puan ortalaması 23,1±7,2, İçte Tutulan Öfke puan ortalaması 15,9±5,1, Dışa Vurulan Öfke puan ortalaması 17,0±5,8, Kontrol Altına Alınmış Öfke puan ortalaması 19,6±5,9 olarak hesaplandı. Anne-babanın tutumu, hastalığının tedavisi hakkındaki bilgi düzeyi ve okul başarı durumu ile öfke düzeyi arasında anlamlı ilişki bulundu. SONUÇ: Kronik hastalığı olan ergenlerde, anne-baba tutumunun iyileştirilmesi, ergenin çalışması/ okul başarısının yükseltilmesi ve hastalığının tedavisi hakkında bilgilendirilmesinin öfke kontrolüne yardımcı olabileceği kanaatine varıldı.

PDF

___

1. Gültekin G, Baran G. 9-14 yaş grubu akut ve kronik hastalığı olan çocukların denetim odağı düzeylerinin incelenmesi. Türk Pediatri Arşivi. 2005; 40: 211-20.

2. Erdoğan A, Karaman MG. Kronik ve ölümcül hastalığı olan çocuk ve ergenlerde ruhsal sorunların tanınması ve yönetilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2008; 9: 244-252.

3. Grant M. Handbook of Community Health. 4th ed. Philadelphia. Lea and Febiger, 2004, p. 42.

4. Stein REK, Westbrook LE, Bauman LJ. The Questionnaire for Indentifying Children with Chronic Conditions: A measure based on a noncategorical approach. Pediatrics. 1997; 99: 513-521.

5. Nabors LA, Lehmkuhl HD. Children with chronic medical conditions: Recommendations for school mental health clinicians. Journal of Developmental and Physical Disabilities. 2004; 16(1): 1-15.

6. Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE). Türkiye Özürlüler Araştırması 2002. Ankara. Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, 2004. p. 6.

7. Er M. Çocuk, hastalık, anne-babalar ve kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2006; 49: 155-168.

8. Gökler B. Ölümcül hastalık karşısında çocuk, aile ve hekim. Katkı Pediatri Dergisi. 1996; 17: 921- 924.

9. Tambağ H, Öz F. Aileleri ile birlikte ve yetiştirme yurtlarında yaşayan ergenlerin öfke ifade etme biçimleri. Kriz Dergisi. 2005; 13 (1): 11-21.

10. Şahin H. Öfke ve öfke denetiminin kuramsal temelleri. SDÜ Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi. 2005; 6(10): 1-22.

11. Soykan Ç. Öfke ve öfke yönetimi. Kriz. 2003; 11(2): 19-27.

12. Özer AK. Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzı Ölçeği ön çalışması. Türk Psikoloji Dergisi. 1994; 9(31): 26-35.

13. Spielberger CD, Jacobs G, Russell S, Crane RS. Assessment of anger: The state-trait anger scale. In: JN Butcher & CD Spielberger (Eds.), Advances in personality assessment, Vol.2. New Jersey. Lawrence Erlbaum Associates Inc, 1983, p. 159-187.

14. Savaşır I, Şahin NH. Bilişsel-davranışçı terapilerde değerlendirme: Sık kullanılan ölçekler. Ankara. Türk Psikologlar Derneği yayın No. 9, 1997, s. 71-78.

15. Sezgin S, Ekinci M, Okanlı A. Kanserli çocukların yaşadıkları psikososyal problemler ve hemşirelik yaklaşımları. O.M.Ü Tıp Fakültesi Dergisi. 2007; 24(3): 107-112.

16. Sayar K, Bilen A, Arıkan M. Kronik ağrı hastalarında öfke, benlik saygısı ve aleksitimi. T Klin Psikiyatri. 2001; 2: 36-42.

17. Erkek N, Özgür G, B Gümüş A. Hipertansiyon Tanısı Alan Hastaların Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzları. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2006;10 (2): 9-18.

18. Güleç H, Sayar K, Topbaş M, Karkucak M, Ak İ. Fibromiyalji sendromu olan kadınlarda aleksitimi ve öfke. Türk Psikiyatri Dergisi. 2004; 15 (3): 191- 198.

19. Duran Ö, Eldeleklioğlu J. Öfke kontrol programının 15-18 yaş arası ergenler üzerindeki etkililiğin araştırılması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2005; 25(3): 267-280.

20. Danışık ND, Erdur Baker Ö. Ergenlerde sürekli öfke-öfke ifade tarzları ve problem çözme. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji (3P) Dergisi. 2005; 13(3): 161–167.

21. Deniz ME, Kesen NF, Üre Ö. Investigation of trait anger (t-anger) and anger subscales of adolescents living in youth homes. Educational Sciences: Theory&Practice. 2006; 6(1): 133–159.

22. Karataş Z. Lise öğrencilerinde öfke ve saldırganlık. ÇÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2008; 17(3): 277-294.

23. Yöndem ZD, Bıçak B. Öğretmen adaylarının öfke düzeyleri ve öfke tarzları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 2008; 5(2): 1-15.

24. Albayrak B, Kutlu Y. Ergenlerde öfke ifade tarzı ve ilişkili faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2009; 2(3):57-69.

25. Campano JP, Munakata T. Anger and agression among filipino students. Adolescence. 2004; 39(156): 757-764.

26. Kıran EB, Çelikkaleli Ö. Üniversite öğrencilerinin sosyal yetkinlik düzeyleri ile sürekli öfke ve öfke ifade biçimlerinin incelenmesi. Türk PDR Dergisi. 2008; 29: 37-46.

27. Bahçıvan-Saydam R, Gençöz T. Aile ilişkileri, ebeveyn çocuk yetiştirme tutumu ve kendilik değerinin gençler tarafından belirtilen davranış problemleri ile olan ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi. 2005; 20(55): 61-74.

28. Bilge F. Eğitim bilimleri öğrencilerinin sürekli kızgınlık düzeyleri ve kızgınlıklarını ifade biçimlerinin bazı değişkenlerin açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 1997; 13: 75-80.

29. Genç H. Grupla öfke denetimi eğitiminin lise dokuzuncu sınıf öğrencilerinin sürekli öfke düzeylerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). İzmir. Dokuz Eylül Üniversitesi, 2007.