Suzan Şeren KARAKUŞ, SAİME KÜÇÜKKÖMÜRLER

Kadınların Besin Güvenliğine Yönelik Uygulamaları

AMAÇ: Bu araştırmada kadınların besin satın alma, hazırlama, pişirme depolama, esnasındaki besin güvenliğine yönelik uygulamaları ve bu uygulamaları etkileyen faktörler saptanmaya çalışılmıştır. YÖNTEM: Çalışmaya Ankara'da ikamet eden, gelişigüzel olarak seçilen, araştırmaya katılmaya gönüllü, besin satın alma ve mutfak işlerinden sorumlu 300 kadın katılmıştır. Araştırmada kullanılan soru formu; demografik bilgiler yanında besin satın alma, besin hazırlama, besin pişirme, besin depolama, araç hijyeni ve kişisel hijyen bölümlerinden oluşmaktadır. Kadınların bu bölümlerde yer alan besin güvenliğine yönelik ifadeleri yapma sıklıkları puanlanmış ve istatistiksel işlemler bu puanlamalar üzerinden yapılmıştır. BULGULAR: Araştırmaya katılanların kadınların %28,0'ı lise %44,3'ü üniversite mezunudur. Yaş ortalaması 35,43±11,39 dur. Kadınların yaşları düştükçe besin satın alma puanı (BSP), besin hazırlama puanı (BHP), besin depolama puanı (BDP), kişisel hijyen puanı (KHP) ve toplam besin güvenlik puanı (TBGP) anlamlı şekilde artmıştır (p

The Application of Women towards Food Safety

AIM: This study aims to determine the applications of women towards food safety during purchasing, preparing, cooking, storing foods and factors affecting these implementations. METHOD: The study included 300 women, who resided in Ankara, were randomly chosen, were volunteered to join study and were responsible for purchasing and preparing food. The survey used in the study consisted of sections as demographical information, food purchasing, food cooking, vehicle hygiene, and personal hygiene. The frequencies of women in implementing these practices towards women were scored and statistical operations were made according to these scores. RESULTS: 28.0% of the women participating in the study were high school graduate, and 44.3% of them were university graduate. Their average age was 35.43±11.39 years. The lower the ages of women were, the significantly higher their food purchasing scores (FPRS), food preparing scores (FPS), food storing score (FSS), personal hygiene score (PHS) and total food security score (TFSS) were (p<0.05). The increase in the income levels of women results in the increase in FPS (p=0.015) and vehicle hygiene score (VHS) (p=0.007). Statistically significant difference was found between education levels and FPRS and food cooking score (FCS) (p<0.005). CONCLUSION: Educational and income levels of women affect their applications towards food safety. The individuals domestically responsible for food preparing require education to provide hygiene in food preparing, storing, etc. applications. Women should be given trainings about food safety and personal hygiene.

PDF

___

1. McSwane D, Rue NR, Linton R. Essentials of Food Safety And Sanitation. 4 th edition. New Jersey. Pearson Prentice Hall, 2005, p. 35-39, 77,92.
2. Scott E. Foodborne disease and other hygiene issues in the home. Journal of Applied Bacteriology. 1996; 80(1): 5-9.
3. Bloomfield SF, Scott E. Cross-contamination and infection in the domestic environment and the role of chemical disinfectants. Journal of Applied Microbiology. 1997; 83(1): 1-9.
4. Gorman R, Bloomfield S, Adley CC. A study of cross-contamination of food-borne pathogens in the domestic kitchen in the republic of Ireland. International Journal of Food Microbiology. 2002; 76(1): 143-150.
5. Ojima M, Toshima Y, Koya E, et al. Hygiene measures considering actual distributions of microorganisms in japanese households. Journal of Applied Microbiology. 2002; 93(5): 800-809.
6. Duyff RL. Food & Nutrition Guide. New York. The American Dietetic Association, 1998, p. 303- 326.
7. Ciğerim N, Beyhan Y. Toplu Beslenme Sistemlerinde Hijyen. 1. Baskı. Ankara. Kök Yayıncılık, 1994, s. 13,26,34-46.
8. Sağlam F, Gümüş A, Dokcan B. Tüketicilerin besin satın alımına ilişkin bilgi, tutum ve davranışları. Beslenme ve Diyet. 1999; 28(1): 39-46.
9. Budak N, Çicek B, Şahin H. Kayseri ilinde tüketicilerin besin alışverişine yönelik davranışları. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2005; 33(2): 71-81.
10. Topuzoğlu A, Hıdıroğlu S, Ay P, Önsüz F, İkiışık H. Tüketicilerin gıda ürünleri ile ilgili bilgi düzeyleri ve sağlık risklerine karşı tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007; 6 (4): 253-258.
11. Şanlıer N, Şeren S. Tüketicilerin besin satın alma bilinçlerinin değerlendirilmesi. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik. 2005; 149: 12-29.
12. Yabancı N, Sanlıer N. An assessment of hygienic conditions in nursery schools' kitchens. Nutrition & Food Science. 2007; 37(6): 419-426.
13. Bennion M, Scheule B. Introductory Foods. 12.th edition. New Jersey. Prentice Hall, 2004, p. 63,71.
14. Wardlaw GM, Hampl, JS. Perspectives in Nutrition. 7 th edition. Boston. Mc Graw Hill, 2007, p. 695-705.
15. Talas C, Ucar A, Ozcelik ÖA. Women food safety practices from shopping to eating in Ankara, Turkey. Pakistan Journal of Nutrition. 2009; 8(9): 1422-1429.
16. Ayaz Topçu A, Köksal E, Bilgili N. 15-49 yaş grubu ev hanımlarının besin hazırlama, pişirme ve saklama yöntemleri konusunda bilgi, tutum ve davranışlarına yönelik bir araştırma. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi. 2003; 60(3): 77-86.
17. Koçak H. Amasya İli Merkez İlçesi ve Köylerinde Yiyecek hazırlama Pişirme ve Saklama Uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi: Ankara. 2005.
18. Worsfold D, Griffith CJ. Assessment of the standard of consumer food safety behavior. Journal of Food Protection. 1997; 60(4): 399- 406.
19. Kutluay Merdol T, Beyhan Y, Ciğerim N, et al. Toplu Beslenme Yapılan Kurumlarda Çalışan Personel için Sanitasyon/ Hijyen Eğitimi Rehberi. 1. Baskı. Ankara. Hatiboğlu Yayınevi, 2000, s. 12.
20. Fischer ARH, De Jong AEI, Van Asselt ED, De Jonge R, Frewer LJ, Nauta MJ. Food safety in the domestic environment: an interdisciplinary investigation of microbial hazards during food preparation. Risk Analysis. 2007; 27(4): 1065- 1082.
21. Thompson, J, Manore M. Nutrition: An Applied Approach. 1 st Edition. San Francisco. Pearson Benjamin Cumings, 2005, p. 507.
22. Jong AEI, Verhoeff-Bakkenes L, Nauta MJ, Jonge R. Cross contamination in the kitchen: effect of hygiene measures. Journal of Applied Microbiology. 2008; 105(2): 615-624.
23. Rusin P, Orosz-Coughlin P, Gerba C. Reduction of faecal coliform, coliform and heterotrophic plate count bacteria in the household kitchen and bathroom by disinfection with hypochlorite cleaners. Journal of Applied Microbiology. 1998; 85(5): 819-828.
24. Ikawasa JY, Rossen JS. Reducing bacteria in household sponges. Journal of Environmental Health. 1999; 62: 18-22.
25. Altekruse SF, Street DA, Fein SB, Levy AS. Consumer knowledge of foodborne microbial hazards and food-handling practices. Journal of Food Protection. 1996; 59 (3): 287-294.
26. Scott E, Bloomfield SF. The survival and transfer of microbial contamination via cloths, hands and utensils. Journal of Applied Microbiology. 1990; 68(3): 271-278.
27. Bilici S, Uyar MF, Beyhan Y, Sağlam F. Besin Güvenliği. 1. Baskı. Ankara. Sağlık Bakanlığı Yayınları, 2008, s. 12.
28. Çiçek B, Budak N, Şahin H. Kayseri ilinde ev kadınlarının besinleri saklama uygulamaları. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2005; 14(1): 43-51.
29. Uzunöz M, Büyükbay OE, Bal GSH. Kırsal kadınların gıda güvenliği konusunda bilinç düzeyleri (Tokat ili örneği). Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2008; 22(2): 35-46.
30. Güleç M, Topbaş M, Kır T, Hadse M. Ankara'da sosyoekonomik düzeyi farklı iki yerleşim yerindeki iki ilköğretim okulundan seçilen öğrencilerde el yıkama alışkanlıkları. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi. 2000; 57(2): 71-76.
31. Şanlıer N, Cömert M, Durlu-Özkaya F. Hygiene perception: condition of hotel kitchen staffs in Ankara, Turkey. Journal of Food Safety. 2010; 30(2): 415-431.
32. Unusan N. Consumer food safety knowledge and practices in the home in Turkey. Food Control. 2007; 18(1): 45-51.
33. Satia JA, Galanko JA, Neuhouser ML. Food nutrition label use is associated with demographic, behavioral, and psychosocial factors and dietary intake among African Americans in North Carolina. Journal of the American Dietetic Association. 2005; 105(3): 392-402