Hastane temizlik hizmetleri personelinin tıbbi atıkların toplanması, taşınması ve depolanması ile ilgili bilgi ve uygulamalarının belirlenmesi

AMAÇ: Bu araştırma, GATA Eğitim Araştırma Hastanesi'nde temizlik personelinin tıbbi atıkların toplanması, taşınması ve depolanmasına ilişkin bilgi ve uygulamalarının belirlenmesi amacı ile yapılmış tanımlayıcı bir gözlem çalışmasıdır. YÖNTEM: Toplam 99 çalışanın tamamı araştırmaya dâhil edilmiştir. Veriler anket formu ve gözlem formu ile toplanmıştır. Gözlem formu; çalışanların tıbbi atıkların birimlerden toplanması, taşınması, depolanması sırasındaki uygulamalarını ve kişisel koruyucu kullanımlarını gözlemek amacıyla oluşturulan beş bölüm ve 36 işlemden oluşmaktadır. Katılımcılar en az 15 gün ara ile ikişer kez gözlenmiş ve sonra anket formu uygulanmıştır. Katılımcılar anket uygulaması aşamasında, araştırma hakkında bilgilendirilerek yazılı olurları alınmıştır. Veriler SPSS 12 paket programı ile değerlendirilmiştir. BULGULAR: Araştırmaya katılan 99 kişiden 93'ü Hepatit B aşısı ve 35'i tetanoz aşısı yaptırmış, 36'sı daha önce en az bir kez delici kesici bir cisimle yaralandığını belirtmiştir. Tıbbi atık ile ilgili işlemlerde en fazla kullanılan kişisel koruyucunun eldiven olduğu (fakat yaklaşık yarısı tek kullanımlık eldiven), diğer koruyucuların daha az kullanıldığı gözlenmiştir. Katılımcıların önemli bir kısmının tıbbi atıkları elde taşıdığı, giyilen giysilerin uygun yerde muhafaza edilmesi, işlem sonrası el yıkama, özel koruyucu eldivenlerin yıkanması, konteyner temizliği ve sızdıran tıbbi atık torbalarının sağlam bir torbaya konulması konularında eksiklerinin olduğu gözlenmiştir. SONUÇ: Çalışanların tıbbi atıkları tıbbi asepsi ilkelerine uygun toplamaları konusunda eğitilmeleri, doğru uygulamaların pekiştirilmesi için kontrollerin yapılması ve görsel uyaranların kullanılması önerilmiştir.

[Determination of hospital cleaning staffs knowledge and applications about collecting, transferring and stocking of medical wastes]

AIM: This observational descriptive study carried out to identify cleaning staffs‟ knowledge and practices about collection, transportation and storage of medical waste, at GATA Education and Research Hospital METHOD: All of 99 staffs were included in the study, Data was collected by questionnaire and observation forms. Observation form consists of 5 chapters and 36 processes created in order to observing staff‟s practices and use private preventive equipments during the practices. Participants were observed twice with at least 15- day interval and then a questionnaire was administered. Written consent was obtained from staffs by informing about research before applying questionnaire. The data were analyzed by using SPSS 12 package program. RESULTS: 93 persons had been vaccinated against to HepB and 35 persons had been vaccinated against to tetanus among 99 persons were participated in study. 36 persons stated had been injured at least one time by cutting, or drilling materials. Wearing gloves were the most common private prevention (but about half of them was disposable) and other private preventive materials were using less. Observed that most of the participants were carrying waste with their hands and clothes were kept in inconvenient place and washing hands, gloves and container after procedures were leaved out. Also some of participants neglected to put leaky pocket in a substantial one. CONCLUSION: Training of cleaning staffs about collect, transport and storage of medical waste relevance to fundamentals of medical asepsis also using visual stimulants and checking staff‟s practices for enhancement of correct applications were suggested.

PDF

___

1. Abbasoğlu S, Emiroğlu C, İlhan NM, Koşar L, Kesedar S, Müezzinoğlu A. Sağlık Çalışanlarının Sağlığı Kime Emanet?!. Toplum ve Hekim. 2006; 21(3): 173-179.
2. Güvenli Tıbbi Atık Yönetimi TC Çevre ve Orman Bakanlığı,_2008._http://www.atikyonetimi.cevreor man.gov.tr [Erişim tarihi:11.10.2008].
3. Şafak Ş, Yertutan C, Erkal S, Çopur Z. Hastane Yönetiminde Ev İdaresinin (Housekeeping) Önemi. Eds.: Göktürk E, Şahin A, Odacıoğlu Y. Beşinci Ulusal Sağlık Kuruluşları ve Hastane Yönetimi Sempozyumu 16-19 Ekim 2002 Eskişehir. Sempozyum Kitabı. s. 53-56.
4. İş Kanunu (Kanun No: 4857, Kanun Kabul Tarihi: 22/05/2003). Resmi Gazete Tarihi:10/06/2003, Resmi Gazete Sayısı: 25134. http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k4857.html. [Erişim tarihi 18.12.2009].
5. Emiroğlu ON, Yıldız, AN. İş Yeri Hemşireliği, Halk Sağlığı Kurumu Derneği ve Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı Teknik Rapor No: 6. 2002.
6. Özkan O, Emiroğlu ON. Hastane Sağlık Çalışanlarına Yönelik İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Hizmetleri. Cumhuriyet Üniversitesi, Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2006; 10(3): 43-51.
7. Tekin PŞ, Kürtüncü M, Tekin M. Zonguldak İl Merkezindeki Hastanelerde Temizlik İşçilerinin Sağlık Riskleri ve Önlemlere İlişkin Düşünceleri. III. Uluslararası Katılımlı İş Sağlığı ve İşyerleri Hemşireliği Sempozyumu. 22-27 Eylül 2003 Zonguldak. s. 117-121.
8. Balcı E, Horoz D, Gün İ, Öztürk Y. Temizlik İşinde Çalışan Kişilerin Temizlik ve Sağlık Davranışlarının Değerlendirilmesi. Erciyes Tıp Dergisi. 2005; 27(4): 158-166.
9. Coşkun A, Erdoğan I, Gülşen H, et al. Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi Klinik Servislerinde Gündüz Vardiyasında Çalışan Hizmetlilerin El yıkama ve Eldiven Giyme Davranışları. VIII. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Özet Kitabı. 2002, s. 353-356.
10. Ural G, Koç Ö, Kahraman S, Ceyhan O. Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı Ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Temizlik Personelinin Hastane Enfeksiyonları İle İlgili Bilgi Ve Uygulamaları. XII. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Özet Kitabı. 2008.
11. Gürbıyık A, Kaya T. Sağlık Çalışanlarında Kesici Delici Aletlerle Yaralanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. XI. Halk Sağlığı Kongresi Kongre Kitabı. 2007.
12. Terzi Ö, Aker S, Terzi Ö, Sünter TA, Pekşen Y. Hastane Temizlik Elemanları ve Mesleki Enfeksiyon Riski: Bilgi ve Davranışlar Üzerine Bir Çalışma. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2009; 16(1): 7-12.
13. Kişioğlu AN, Öztürk M, Uskun E, Kırbıyık S. Bir Üniversite Hastanesi Sağlık Personelinde Kesici Delici Yaralanma Epidemiyolojisi ve Korunmaya Yönelik Tutum ve Davranışlar. Türkiye Klinikleri J Med Sci. 2002; 22(4): 390-396.
14. Saçar S, Saçar M, Kutlu SS, et al. Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi çalışanlarında kesici delici alet yaralanmaları. KLİMİK 2007 XIII. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Kongresi, 14-18 Mart 2007, Antalya. 298.
15. Erdem Y, Talas MS. Blunt and penetrating Object Injuries in Housekeepers Working in a Turkish University Hospital. Am J Infect Control. 2006; 34(4): 208-214.
16. Gücük M, Karabey S, Yolsal N, Irmak Özden Y. İstanbul Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Kliniği Çalışanlarında Kesici-Delici Alet Yaralanmaları. Hastane Enfeksiyonları Dergisi. 2002; 6(2): 72-81.
17. Usluer G. Viral Hepatitler ve Kan Yoluyla Bulaşan Diğer Enfeksiyonlar. İçinde: Sterilizasyon, Dezenfeksiyon ve Hastane Enfeksiyonları. Eds.: Günaydın M. Esen Ş. Saniç A. Leblebicioğlu H. Simad Yayınları, 1.Basım 2002, s. 269-270.
18. İnan D, Günseren F, Selçuk K, Harman R, Keskin S, Çolak D. Akdeniz Üniversitesi Hastanesi sağlık çalışanlarının kan ve vücut sıvılarıyla mesleki teması. Viral Hepatit Dergisi. 2005; 10(2): 109-113.
19. Sarı N, Günal Ö, Dizbay M, Hazel K, Aktaş F. Bir Üniversite Hastanesinde Temizlikten Sorumlu Şirket Elemanlarında HBsAg ve Anti HCV Sıklığının Araştırılması. KLİMİK 2007 XIII. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Kongresi, 14-18 Mart 2007, Antalya: 343.
20. CDC (2010) Vacciens and Immunizations. Centers for Disease Control and Prevention Department of Health and Human Serevices http://www.cdc.gov/vaccines/vpd_vac/tetanus/defa ult.htm [Erişim Tarihi: 15.05.2010].
21. İlhan NM, Kurtcebe ZÖ, Durukan E, Koşar L. Temizlik İşçilerinin Sosyodemografik Özellikleri ve Çalışma Koşulları ile İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sıklığı. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi. 2006; 20(6): 433-439.
22. WHO (2002) Guidelines on Hand Hygiene in Health Care; First Global Patient Safety Challenge; Clean Care is Safer Care. http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241 597906_eng.pdf [Erişim Tarihi: 14.04.2010].
23. Pittet P, Hugonnet S, Harbarth S, et al. Effectiveness of a Hospital-Wide Programme to Improve Compliance with Hand Hygiene. Lancet. 2000; 356(9238): 1307-1312.
24. Jeong JS, Choi JH, Jeong IS, Paek KR, In HK, Park KD. A Nationwide Survey on the Hand Washing Behaviour and Awareness. J Prev. Med. Public Health. 2007; 40(3): 197-204.
25. Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı. T.C.Resmi Gazete. 22 Temmuz 2005, Sayı: 25883.
26. Şafak Ş, Yertutan C, Erkal S, Çopur Z, Ergüder B. Bir Hastanede Ev İdaresi Hizmetlerinde Çalışan Personelin İş Yaparken Sağlığını Korumaya Yönelik Aldıkları Önlemlerin ve Karşılaştıkları Sağlık Problemlerinin İncelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2005; 8(1): 71-79.
27. Yamazhan T, Taşbakan MI, Çalık Ş, Pullukçu H, Sipahi OR, Ulusoy S. Hastanemizde Çalışan Temizlik Elemanlarının Hastane Enfeksiyonlarından Korunmaya Yönelik Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Turk J Med Sci. 2009; 39(1): 77-80.
28. Çopur Z, Varlı BE, Avşar M, Şenbaş M. Ege Üniversitesi Hastanesi’nde Çalışan Ev İdaresi Personelinin İş Sağlığı ve Güvenliği Konusundaki Görüşlerinin İncelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2006; 9(1): 39-53.
29. Deveci SE, Açık Y, Ercan E, Oğuzöncül AF. Bir Üniversite Hastanesinde Temizlik Çalışanlarının Temizlik ve Hijyen Konusundaki Davranışlarının Değerlendirilmesi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi. 2010; 24(2): 123-127.
30. Rahman S, Açık Y, Gülbayrak C, Erhan D, Nazlıer K, Deveci E. Sağlık Kuruluşlarının Tıbbi Atıkları Toplama, Depolama ve Bertaraf Etme Yöntemleri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2009; 4(11): 3-14.
31. Şalva T. İstanbul İli Maltepe İlçesinin Sağlık Kuruluşlarında Tıbbi Atık Sorumlularının Tıbbi Atıklar İle İlgili Bilgi, Tutum ve Davranış Düzeyinin Araştırılması. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul; Marmara Üniversitesi, 2001.