Doğum sonrası fonksiyonel durum envanterinin geçerlilik güvenilirlik çalışması

Bu araştırma, Doğum Sonu Fonksiyonel Durum Envanteri’nin (ISFAC) Türk kadınları için geçerlik ve güvenilirliğini ölçmek üzere planlanmıştır. Denizli İl Sağlık Müdürlüğü’ne bağlı toplam 21 sağlık ocağı arasından, yöre halkının sosyo-ekonomik düzeyleri göz önünde bulundurularak basit rastgele örneklem yöntemi kullanılarak seçilen üç farklı sağlık ocağına kayıtlı 191 doğum yapmış kadın, araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Veri toplama araçları olarak; annelerinin sosyo-demografik ve diğer değişkenlerin özelliklerini belirleyen soru formu ve Doğum Sonrası Fonksiyonel Durum Envanteri kullanılmıştır. Cronbach’s Alpha iç tutarlılık güvenilirliği ev içi faaliyetlerde 0.83, sosyal ve toplumsal faaliyetlerde 0.66, bebek bakım sorumluluklarında 0.68, öz bakım faaliyetlerinde 0.53, mesleki faaliyetlerde 0.67, toplam IFSAC katsayısı ise 0.75 olarak bulunmuştur. Madde- ölçek arasındaki ortalama korelasyon 0.28- 0.54 arasında iken, ölçek- toplam ISFAC puanları arasındaki korelasyon 0.22 - 0.79 olarak bulunmuştur. Test-tekrar test güvenilirliği toplam IFSAC puanı için 0.99, ölçekler için 0.91 ile 0.99 arasında belirlenmiştir. Ölçekler arası korelasyon oranlarının ise -0.13 ile 0.58 arasında değiştiği saptanmıştır. Evlilik süreleri, doğum sayıları, sosyal destek alma durumları, yaşadıkları yer, gebeliklerini planlama durumları, bebeklerini besleme metotları ile doğum sonrası fonksiyonel durumları arasında ilişki belirlenmiştir. Ayrıca içinde bulunulan doğum sonrası hafta sayısı artıkça kadınların fonksiyonel durumlarında da artış belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; Doğum sonrası fonksiyonel durum envanterinin geçerli ve güvenilir olduğu belirlenmiştir. Ülkemizde doğum sonrası fonksiyonel durumun tanılanması ve fonksiyonel durumu etkileyen faktörlerin belirlenmesi, kadınlara bütüncül yaklaşımla bakım verilmesine ve doğum sonrası döneme adaptasyonlarına olanak sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Sonuçların tekrarlanabilirliği, Veri toplama, Anketler, Lohusalık dönemi

The study of validity and reliability of inventory of functional status after childbirth

This study of Inventory of Functional Status After Childbirth (IFSAC) was planned to measure its validity and reliability in Turkish women. The study was carried out on women registered at 21 Health Clinics associated with The Denizli Health Department. The clinics used in the study were divided into 3 socioeconomics levels, ie, low, middle and high. These classifications were made by evaluating the local residents’ socioeconomics levels using the randomly chosen statistics technique. After dividing the clinics according to this criteria, 3 different clinics were selected as subjects for the study. The 191 women formed the sample of the study. Inventory Of Functional Status After Childbirth and questionnaire which determined the sociodemographic characteristic and other variables of the women had been excluded in order to obtain data. Cronbach’s alpha internal consistency reliability coefficients ranged 0.83 for Household Activities, 0.66 for Social and Community Activities, 0.68 for Infant Care Responsibilities, 0.53 for Self-Care Activities, 0.67 for Occupational Activities, 0.75 for total IFSAC. Average corelations for the sub-scala item to subscale total scores ranged from 0.28 to 0.54 while subscale to total IFSAC score correlations ranged from 0.22 to 0.79. Test-retest reability coefficients ranged from 0.91 to 0.99 and the total IFSAC score was 0.99. IFSAC subscale correlations ranged from –0.13 to 0.58. The relationship between the women’s length of marriage, the number of and births, the amount of social support recieved, their age and place of delivery, infant feeding methods and after childbirth functional status was established. It was also determined that as the number of postpartum weeks increased the women became more functional. According to results, The validity and reliability of IFSAC has been determined. Midwives, nurses and other health professionals may use the IFSAC to assess functional status following childbirth. Establishing the factors that determine the functional levels and assessing the functional situation after childbirth in our country will enable women to receive holistic treatments and postpartum adaptation.

Keywords:

Reproducibility of Results, Data Collection, Questionnaires, Postpartum Period,

PDF

___

1. Gjerdingen DK, Chaloner K. Mothers’ experience with houshold roles and social support during the first postpartum years. Women Health. 1994; 21(4): 54-74. 2. Herbert P. Support of first- time mothers in three months after birth. Nursing Times, 1998; 90(24): 36-37. 3. Hodnett ED. Nursing support of the laboring woman, JOGNN. 1996;25(3): 257-64. 4. Fichardt AE, Van Wyk NC, Weich M. The needs of postpartum women. Curationis. 1994; 17(1): 15-21. 5. Fawcett J, Tulman L, Myers ST. Development of the inventory of functional status after childbirth. Journal of Nurse-Midwifery. 1988; 33(6): 252-260. 6. Fawcett J. Tulman L. Recovery from childbirth: looking back 6 months after delivery, Health Care Women Int. 1991; 12(3): 341-50. 7. McVeigh C, Chaboyer W. Reability and validity of inventory of functional status after childbirth when used in Australian population. Nursing and Health Sciences. 2002; 31: 1-5. 8. Fawcett J, Tulman L. Building a programme of research from the Roy adaptation model of nursing. Journal of Advenced Nursing. 1990; 15:720-723. 9. Beji NK, Coşkun A, Yıldırım G. Doğum olayının kadının fonksiyonel durumu üzerine etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2003;1: 23-29. 10. Beck CT. A Rewiew of research ınstruments for use during the postpartum period. MCN. 1998; 23(5): 255- 261. 11. Cohen J. Statistical Power Analisis for The Behavioral Sciences, 2nd Ed, Leawrence Elboum Associates. 1988, Hillsdale, Newjersey. 12. Aksayan S, Gözüm S. Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber: ölçek uyarlama aşamaları ve dil uyarlaması. Hemşirelik Araştırma Geliştirme Dergisi. 2002; 4(1): 9- 14. 13. Aksayan S, Gözüm S. Kültürler arası ölçek uyarlaması için rehber: psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma. Hemşirelik Araştırma Geliştirme Dergisi. 2003; 1: 3-14. 14. Tezbaşaran AA. Likert Tipi Ölçek Geliştirme Klavuzu, 1. Baskı, Türk Psikologlar Derneği Yayını, 1996, Ankara, 45-51. 15. Akgül A. Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri “SPSS Uygulamaları”, Yüksek Öğretim Kurulu Matbaası, 1997, Ankara. 16. Aksakoğlu G. Sağlıkta Araştırma Teknikleri ve Analiz Yöntemleri, D.E.Ü Rektörlük Matbaası, 2001, İzmir. 17. Tulman L, Fawcett J, Groblewski L, Silverman L. Changes in functional status after childbirth. Nursing Research. 1990; 39 (2): 70-75. 18. McVeigh C. Functional status after childbirth: a comparison of Australian women from english and nonenglish speaking backraunds. ACMI Journal. 1997; 15- 21. 19. McVeigh C. Anxiety and functional status after childbirth. ACMI Journal. 2000; 14-18. 20. McVeigh C, Smith M. A comparison of adult and teenage mother’s self-esteem and satisfaction with social support. Midwifery. 2000; 16: 269-276. 21. McVeigh C. Motherhood experiences from the perspective of first time mothers. 1997; 6(4): 335-348. 22. McVeigh C. Satisfaction with Social Support and Functional Status After Childbirth. MCN. 2002; (25)1: 25-30. 23. McVeigh C. Anxiety and functional status after childbirth. ACMI Journal. 2000; 14-18. 24. McVeigh C. Functional status after fatherhood, an Australian study. JOGNN. 2001, (31) 1, 32-38. 25. McVeigh C. An Australian study of functional status after childbirth. Midwifery. 1997; 13: 172-178. 26. Öztürk H, Şirin A. Doğum yapan annelerde algılanan sosyal destek faktörlerinin ve buna etki eden faktörlerin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2000; 16 (2-3):, 31-40. 27. Büyükkoca M. Algılanan Sosyal Destek ile Doğum sonrası Depresyon Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi,Yüksek Lisans Tezi, 2001, İzmir.