Doğal bir aile planlaması yöntemi: Laktasyonel amenore yöntemi

Doğum sonrası dönemde aile planlaması yöntemi kullanma, hem doğum aralıklarını açmak, hem de istenmeyen gebelikleri önlemek açısından önemlidir. Bu dönemde AP hizmetlerinden yeterince faydalanılamaması, aşırı doğurganlığın getirdiği olumsuzlukların yanı sıra, doğum aralıklarının kısa olması nedeniyle hem annenin hem de bebeğin sağlığı olumsuz yönde etkilenmektedir. Doğum öncesi, doğum ve doğum sonrası dönem, kadınların sağlık personeli ile yakın ilişkide oldukları ve verilen hizmetten en çok etkilendikleri dönemlerdir. Bu nedenle bu dönemlerde sağlık bakım hizmetlerinin etkili sunumu önem taşımaktadır. Literatürde bu dönemde verilen aile planlaması hizmetlerinde başarı ve yönteme uyumun yüksek olduğu belirtilmektedir. Doğum sonrası dönemde kadınların etkili aile planlaması yöntemi kullanmalarını etkileyen pek çok faktör vardır. Bu faktörlerden bir tanesi emzirme davranışıdır. Doğum sonrası dönemde kadınların modern aile planlaması yöntemi seçmelerini olumsuz etkileyen emzirme belli kriterlere uyulduğunda %98 gebelikten koruyucudur. Doğal aile planlaması yöntemleri arasında yer alan laktasyonel amenore yönteminin etkili olabilmesi için; bebeğin altı aydan küçük olması, bebeğin tam veya tama yakın emzirilmesi ve kadının menstrüasyon görmemesi olmak üzere üç temel kriter vardır. Dünya Sağlık Örgütü ve uluslararası kuruluşlar tarafından Ağustos 1988'de Bellogo'da yapılan bir konferansta, laktasyonel amenore yönteminin etkili olabilmesi için uyulması gereken kurallar çerçevesinde prosedür oluşturulmuş, emzirmenin anne ve çocuk sağlığı programlarında potansiyel bir aile planlaması yöntemi olarak kabul edilmesine karar verilmiştir.

A natural method for family planning: Lactational amenorrhea method

Use of an family planning method during the postpartum period is important both to space births, and to prevent unwanted pregnancies. Under-utilization of family planning services during this period not only leads to adverse conditions caused by excessive fertility, but also has negative effects on both maternal and infant health. Women are in close contact with health care providers before, during, and after childbirth, when they are most likely to be impressed by the services they receive. Effective provision of health care services in these periods is therefore of great importance. Literature indicates high rates of success and compliance with family planning services provided during these periods. Many women neglect to use a modern contraceptive method in the postpartum period believing that breastfeeding alone ensures sufficient protection against pregnancy. Indeed, breastfeeding can be 98% effective as a contraceptive method; however, this is only true if certain criteria are observed. There are three basic criteria for the lactational amenorrhea method to be effective: the baby must be less than six months old, must be exclusively or almost exclusively breast-fed, and the mother must not be menstruating. In a conference held in Bellago in August 1988 by the World Health Organization and other international agencies, a consensus was developed for effective use of lactational amenorrhea method, and it was agreed to adopt breastfeeding as a potential family planning method in maternal and child health programs.

PDF

___

1. Özalp S, Tanır HM. İstenmeyen Gebelik ve Düşüklerin Kadın Sağlığına Etkileri. Aktüel Tıp Dergisi Kadın Sağlığı Özel Sayısı. 2001; 6: 42-45
2. Özvarış ŞB. Aile Planlaması. Aktüel Tıp Dergisi Kadın Sağlığı Özel Sayısı. 2001; 6: 45-52
3. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2003. 2 Baskı. Ankara. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Türkiye Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Avrupa Birliği, 2005.
4. Daş Z, Sezgin A. Postpartum Dönemde Verilen Aile Planlaması Eğitiminin Etkili Yöntem Kullanımına Etkisi. Sağlık ve Toplum Dergisi. 2001; 11: 62-65
5. Uçan Ş, Saygılı P. Postpartum Dönemde Annelere Verilen Kontrasepsiyon Yöntemleri ile İlgili Eğitimin Etkinliğinin Saptanması. 3. Uluslar Arası Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması Kongresi Kitabı. Ankara. Bayt Bilimsel Araştırmalar Yayın ve Tanıtım ltd, 2003, s. 177.
6. Taşkın L. Aile Planlaması. Editör.: Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. Genişletilmiş VII. Baskı. Ankara. Sistem Ofset, 2005, s. 499-519.
7. Özvarış ŞB, Akın A. Doğum Sonrası Kontrasepsiyon: Aile Planlamasında Karşılanamayan Gereksinimi Azaltmada Yeni Bir Yaklaşım. Nüfus Bilim Dergisi. 1998; 20: 87-97 8. Türkiye’de İsteyerek Düşükler. 1998 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması İleri Analiz Sonuçları. Ankara. H.Ü Halk Sağlığı ABD, Türkiye Aile Planlaması Vakfı, Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu. 2002.
9. Laukaran VH, Winkoff B. Contraseptive Use, Amenorrhea and Breastfeeding in Postpartum Women. Studies in Familly Planning.1985; 16: 293-305
10. Tokuç B, Eskiocak M, Ekuklu G, Saltık A. Edirne Merkezinde 15-49 Yaş Evli Kadınların Aile Planlaması Yöntemleri Konusundaki Bilgi Düzeyleri ve Yöntem Kullanım Oranları. Sted. 2005; 14: 8-14.
11. Erdemir F. Emzirmeyi Erken Dönemde (6 Aydan önce) Sonlandırma Nedenleri II. Ulusal Hemşirelik Kongresi Bildirileri. İzmir. Ege Üniversitesi Basımevi, 1990.
12. Karaçam Z. Normal Postpartum Dönemin Fizyolojisi ve Bakımı. Editör.: Şirin A. Kadın Sağlığı . 1. Baskı. İstanbul. Bedray Basın Yayıncılık Ltd, 2008, s. 708-759.
13. Ünlüoğlu İ. Laktasyonel Amenore Metodu. Turkiye Klinikleri Jinekoloji ve Obstetri Dergisi. 2006; 2: 60-67.
14. Kennedy KI, Labbok MH, Van Look PFA. Lactational Amenorrhea Method for Family Planning. International Journal of Gynecology & Obstetrics. 1996; 54: 55-57
15. Kennedy KI, Rivare R, McNelly AS. Consensus Statement on the Use of Breastfeeding as a Family Planning Method. Contraception.1989; 39: 477-496.
16. Tommaselli GA, Guida M, Palomba S, Barboto M, Nappi C. Using Complete Breastfeeding and Lactational Amenorrhoea as Birth Spacing Methods. Contraception. 2000; 61: 253-257.
17. Djerassi C, Short R. Laktasyon. Editör.: Dervişoğlu AA. Kontraseptif Yöntemler: Uluslararası Basım. 1 Baskı. Ankara. Demircioğlu Matbaacılık, 1990, s. 195-210
18. Diaz S. Determinants of Lactational Amenorrhea. International Federation of Gynecology & Obstetrics. 1989; 1: 83-89.
19. Shawky S, Abalkhail AB. Maternal Factors Associated with the Duration of Breasfeeding in Jeddah. Suadi Arabia. Pediatric and Perinatal Epidemiology. 2003; 17: 91-96.
20. Simondon KB, Delaunay V, Diallo A, Elguero E, Simondon F. Lactational Amenorrhea is Associated with Child Age at the Time of Introduction of Complementary Food: A Prospective Cohort Study in Rural Senegal, West Africa. American Journal of Clinical Nutrition. 2003; 178: 154-161.
21. Lewis PR, Brown JB, Rengree MB, Short RV. The resumption of Ovulation and Menstruation in a Wellnourished Population of Women Breastfeeding for an Extended Period of time. Fertil Steril. 1991; 55: 529-536.
22. Gray RH, Campbell OM, Apelo R, Eslami SS, Zacur H. Ramos RM at all. Risk of Oveulation During Lactational. Lancet 1990; 6: 25-29.
23. Hajian Tilaki KO. Factors Affecting the Pattern of Postpartum Amenorrhea. Annals of Saudi Medicine. 2002; 22: 404-407.
24. Wasalathanthri BS, Kamani H. Lactational Amenorrhea/Ovulation and Some Their Determinants: A Comparison of Well-Nourished and Unnourished Women. Fertil and Sterility 2001; 76: 317-325.
25. Baszak E, Radomanski T, Sikorski R. Resumption of Menstruation During Actation After Delivery. Ginekologia Polska. 2000; 71: 1001-1006.
26. Perez A, Labbok M H, Queenan J T. Clinical Study of the Lactational Amenorrheoa Method For Family Planning. The Lancet. 1996; 339: 968-970.
27. Cui N, Tang G, Li M. An Analysis of Breastfeeding Patterns and Menses Returning in Chengdu, China. Journal of Obstetrics and Gynaecology Research. 1999; 25: 266-70.
28. The World Health Organization Multinational Study of Breast-Feeding and Lactational Amenorrhea. III. Factors Associated with Lenthg of Amenorrhea World Health Organization Task Force on Methods for the Natural Regulation of Fertility. Fertility and Sterility. 1999; 72: 431-439.
29. Doğum Sonrası Kontrasepsiyon. Aile Planlaması Klinik Uygulama El Kitabı. II. Basım. TC. Sağlık Bakanlığı. İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı. 1996.
30. Djerassi C, Short R. Laktasyon. Editör: Dervişoğlu AA.: Kontraseptif Yöntemler. Uluslararası Basım. 1 Baskı. Ankara. Demircioğlu Matbaacılık, 1990, s. 195-210
31. Cooney KA, Nyirabukeye T, Labbok M H. An Assessment of the Nine-Month Lactational Amenorrhea Method (MAMA-9) in Rwanda. Studies in Family Planning. 1996: 27; 162-171.
32. Mungan T. Laktasyonda Kontrasepsiyon 3. Uluslararası Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması Kongre Kitabı. Bayt Yayıcılık. 2003, s. 151.
33. Kennedy KI, Kotelchuck M. Policy Considerations for the Introduction and Promotion of the Lactational Amenorrhea Method: Advantages and Disadvantages of LAM. Journal of Human Lactation. 1998: 14(3): 191-203
34. Kennedy KI, Visness CM. Contraceptive Efficacy of Lactational Amenorrhoea. Lancet. 1992; 25: 227-30
35. Kocaman G. Hemşireliğin Günümüzdeki Konumunun Temel Sağlık Hizmetleri Açısından İncelenmesi. II. Ulusal Hemşirelik Kongresi Bildirileri. İzmir. Ege Üniversitesi Basımevi, 1990.
36. Erenel AŞ, Eroğlu K. Doğum Sonu İlk Altı Ayda Ev Ziyareti ile Desteklenmiş Emzirme Modelinin Etkili Emzirme Davranışına Etkisi. Hacettepe
Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2005; 12: 43-55
37. Salway S, Naruni S. Uptake of Contraception During Postpartum Amenorrhoea: Understandings and Peferences of Poor, Urban Women in Bangladesh. Social Science and Medicine. 1998; 47: 899-909.
38. Ravera M, Ravera C, Reggiori A. A study of Breastfeeding and the Return of Menses in Hoima District, Uganda. East African Medical Journal. 1995; 72: 147-149.
39. Peter AE, Perez-Escamilla R, Labboka MH. Multicenter Study of the Lactational Amenorhhea Method (LAM) III: Effectiveness, Duration, and Satisfaction With Reduced Client-Provider Contact. Contraception. 2000; 62: 221-230.