Gülşen POLAT, Ahmet TOPUZOĞLU, Kağan GÜRBÜZ, Özge HOTALAK, Hatice KAVAK, Selman EMİRİKÇİ, Leyla KAYIŞ

Bilecik ili, Bozüyük ilçesi, lise öğretmenlerinde tükenmişlik sendromu

AMAÇ: Tükenmişlik (burnout) insanda ortaya çıkan fiziksel bitkinlik, uzun süren yorgunluk, çaresizlik ve umutsuzluk duygularını, yaptığı işe, hayata ve diğer insanlara karşı gösterdiği olumsuz tutumları kapsayan fiziksel ve psikolojik boyutlu bir sendrom olarak tanımlanmıştır. Tükenmişlik, doktorlar ve hemşireler, polisler, yöneticiler ve öğretmenler gibi daha çok insanlarla yüz yüze çalışan meslekler grubundaki kişilerde görülmektedir. Öğretmenlerin genel olarak diğer mesleklerde çalışan kişilerin yaşadığı ortalama stresten daha fazlasını yaşadıkları kabul edilmektedir. Biz de bu çalışmamızda Bilecik ili, Bozüyük ilçe merkezinde lise ve dengi okullarda çalışan öğretmenlerin tükenmişlik durumlarını ve bununla ilişkili faktörleri belirlemeyi amaçladık. YÖNTEM: Kesitsel tipteki bu çalışmaya 228 öğretmen dahil edilmiştir (katılım oranı %90.4). Katılımcılara Maslach Tükenmişlik Ölçeğini içeren anket uygulanmıştır. BULGULAR: Araştırmaya katılanların %52,1’i kadındır. Yaş ortancaları 33.0 yaştır (çeyreklikler; 28–40 yıl). Öğretmenlerin mezun oldukları okul, meslekte geçen süreleri ve haftalık ders saatleri ile tükenmişlik arasında herhangi bir ilişki bulunmazken, meslek liselerinde çalışanlarda, mesleği kendi isteği ile seçmeyenlerde, çalıştığı ortamın fiziksel koşullarını yetersiz bulanlarda ve şiddete maruz kaldığını belirtenlerde istatistiksel olarak anlamlı bir farkla daha yüksek düzeyde tükenmişlik saptanmıştır. SONUÇ: Meslek seçiminin bilinçli bir şekilde yapılabilmesi için danışmanlık hizmetlerinin geliştirilmesinin, öğretmenlerin çalıştıkları ortamın sosyal ve fiziksel şartlarının iyileştirilmesinin tükenmişliği önlemede faydalı olabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Tükenmişlik, mesleğe bağlı, Kesitsel çalışmalar, İş doyumu, Okullar

Burnout syndrome in high school teachers' in Bilecik, Bozüyük

AIM: Burnout syndrome is manifested by physical exhaustion, long lasting tiredness and feelings of hopelessness. And also it consists of individual’s negative attitudes towards to life, occupation and the other persons. Burnout frequently seen in the occupations who work face to face with people like doctors, polices, nurses and managers. Generally teachers’ burnout level is higher than other occupations. Our aim is to determine the burnout levels and related factors of teachers working in high school of Bilecik Bozüyük. METHODS: Totally 228 teachers participated to this cross sectional study (participating rate is %90.4). To find out the burnout level in these teachers Maslach Burnout Inventory was used. RESULTS: Of the total participants 52.1% were women, median age of participants were 33.0 years (Quartiles: 28.0–40.0 years) There was no relation between the burnout level and the years in the occupation, weekly working time and the school that they educated. Occupational high school teachers, unwilingly occupation choosing, bad physical work environment, violence experience in the school significantly had higher points from burn out scale. CONCLUSION: Burnout level was higher in high school teachers, who didn’t want to be a teacher and who were working at bad physical environment and who had violence experience.

Keywords:

Burnout, Professional, Cross-Sectional Studies, Job Satisfaction, Schools,

PDF

___

1. Hogan RL, McKnight MA. Exploring burnout among university online instructors: An initial investigation. Internet and Higher Education. 2007; 10: 117–124.
2. Gündüz B. İlköğretim Öğretmenlerinde Tükenmişlik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2005; 1(1): 152-166.
3. Izgar H. Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik. Ankara. Nobel Yayın Dağıtım, 2001.
4. Ahola K, Hakanen J. Job strain, burnout, and depressive symptoms: A prospective study among dentists. Journal of Affective Disorders. 2007; 104(1-3): 103-110.
5. Dolunay AB. Keçiören İlçesi “Genel Liseler Ve Teknik Ticaret Meslek Liselerinde Görevli Öğretmenlerde Tükenmişlik Durumu” Araştırması. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 2002; 55(1): 51-62.
6. Ergin C. Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Ankara. Türk Psikologlar Derneği Yayını, 1992, 143-154.
7. Türkiye’de Tabip Odalarına Kayıtlı Olan Bir Grup Hekimde Tükenmişlik Sendromu ve Etkileyen Faktörler. Ankara. TTB yayınları, 2005.
8. Sayıl I, Haran S, Ölmez Ş, Özgüven HD. Ankara Üniversitesi Hastanelerinde Çalışan Doktor Ve Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyleri. Kriz Dergisi. 1996; 5(2): 71-77.
9. Taycan O, Kutlu L, Çimen S, Aydın N. Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde Depresyon ve Tükenmişlik Düzeyinin Sosyodemografik Özelliklerle İlişkisi. Anatolian Journal of Psychiatry. 2006; 7: 100-108.
10. Ebrinç S, Açıkel C, Başoğlu C, Çetin M, Çeliköz B. Yanık Merkezi Hemşirelerinde Anksiyete, Depresyon, İş Doyumu, Tükenme Ve Stresle Başa Çıkma: Karşılaştırmalı bir Çalışma. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2002; 3: 162-168.
11. Avşaroğlu S, Deniz ME, Kahraman A. Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu İş Doyumu Ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. http://www.sosyalbil.selcuk.edu.tr/sos_mak/makal eler [Erişim Tarihi: 10.2.2007].
12. Kırılmaz AY, Çelen Ü, Sarp N. İlköğretimde Çalışan Bir Öğretmen Grubunda “Tükenmişlik Durumu” Araştırması. İlköğretim Online. 2003; 2(1):_2_9._http://www.ilkögretimonline.org.tr_[Eri şim 10.2.2007].
13. Özdemir K, Özdemir D, Coşkun A, Çınar Z. Diş hekimliği Fakültesi Öğretim Elemanlarında Mesleki Tükenmişlik Ölçeğinin Değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Dergisi. 1999; 2(2): 98-104.
14. Yavuzyılmaz A, Topbaş M, Çan E, Çan G, Özgün Ş. Trabzon İl Merkezindeki Sağlık Ocakları Çalışanlarında Tükenmişlik Sendromu İle İş Doyumu Düzeyleri Ve İlişkili Faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007; 6(1): 41-50.
15. Cemaloğlu N, Erdemoğlu Şahin D. Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 2007; 15(2): 465-484.
16. Budak G, Sürgevil O. Tükenmişlik ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörlerin Analizine İlişkin Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama. D.E.Ü.İİ.B.F. Dergisi. 2005; 20(2): 95-108.
17. Girgin G, Baysal A. Tükenmişlik Sendromuna Bir Örnek: Zihinsel Engelli Öğrencilere Eğitim Veren Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2005; 4(4): 172-187.
18. Martinussen M, Richardsen AM, Burke RJ. Job demands, job resources, and burnout among police officers. Journal of Criminal Justice. 2007; 35(3): 239-249.
19. Garrosa E et al. The relationship between socio- demographic variables, job stressors, burnout, and hardy personality in nurses. International Journal of Nursing Studies. 2006; 45(3): 418-427.
20. Gökçakan Z, Özer R. Psikolojik Danışmanlarda Tükenmişlik Sendromu, Nedenleri Ve Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yöret Postası. 2003; 19.
21. Maraşlı M. Bazı Özelliklerine Ve Öğrenilmiş Güçlülük Düzeylerine Göre Lise Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeyleri. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi. 2005; 23: 27-33.