YARATICI DRAMA YÖNTEMİNİN KADINLARIN CİNSİYET ROLÜ BİLİNCİNE ETKİLİLİĞİ

Bu araştırmada, yaratıcı drama yönteminin kadınların toplumsal cinsiyet bilinci üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırma, Çağdaş Kadın ve Gençlik Vakfı 75. Yıl Toplum Merkezi’nde gerçekleştirilmiştir. Araştırma, kontrol gruplu ön test-son test modelinin kullanıldığı deneysel bir çalışmadır. Araştırmanın bağımsız değişkeni araştırma grubuna uygulanan programdır, bağımlı değişkeni ise kadınların toplumsal cinsiyet rolleridir. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Bem Cinsiyet Rolü Envanteri ve soru kağıdı kullanılmıştır. Deney gruplarına araştırmacı tarafından geliştirilen “Yaratıcı Drama Yöntemiyle Toplumsal Cinsiyet Bilincini Geliştirme Programı” 12 oturum olarak uygulanmıştır. Her bir oturum yaklaşık 180 dakika olarak gerçekleştirilmiştir. Deney ve kontrol gruplarının toplumsal cinsiyet rolü ve toplumsal cinsiyet algısı düzeyleri arasında anlamlı bir fark olup olmadığı ve bu farkın uzun süreli olup olmadığını belirlemek amacıyla, parametrik olmayan analiz tekniği kullanılmıştır. Bulgular, deney grubunda bulunan kadınların kontrol grubunda bulunan kadınlara cinsiyet rollerinin androjen özellikler göstermeye başladığını ve cinsiyet rollerinde farkındalık oluşturduklarını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Yaratıcı drama, kadınlar, toplumsal cinsiyet, toplumsal cinsiyet rolü

Effect Of Creative Drama Method to Self-Esteem Level and Gender Role Consciousness Of Women

In this research, the effect of creative drama method on gender role consciousness of women has been examined. The research has been conducted on modern women and youth foundation 75th year. Research Groups consist of 31 women (16 test groups and 15 control groups in Modern Women Foundation 75th public center; It has been understood that the test and control groups have shown similar socio-demographic features. In this search, as a data gathering tool, Bem’s Gender Role inventory, personal inquiry form and query list, which are developed by researcher, have been used. The search is an experimental study which pre-test/last test model with control groups have been used. “Program of developing conscious of gender role with creative drama method prepared by the researcher has been applied to test group in 12 sessions. Each session lasted approximately 180 minutes. There have been applications to the control group. Qualitative and quantitative data have also been gathered in the research. Qualitative data has been commented via the descriptions of the researcher. According to results gathered from test group and control group by the creative drama method, women have begun to show and rogen features in terms of gender roles, with the creative method, have changed in a positive direction. This research has indicated that there is a noticeable familiarity in the female roles.

Keywords:

Creative drama, women, gender,

PDF

___

Acar, Y. B. (2004). Cinsel Suçtan Hükümlü Çocukların Yaşam Öyküsü Çalışması ve Grupla Sosyal Hizmet Uygulaması. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Adıgüzel, Ö. (2006). Yaratıcı Drama Kavramı, Bileşenleri ve Aşamaları. Yaratıcı Drama Dergisi, 1, 17–31.
Adıgüzel, Ö. (1994). Eğitimde Yeni Yöntem ve Disiplin: Yaratıcı Drama. Çukurova Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, 1. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri ,(2), 522–532.
Akfırat, F.Ö. (2004). Yaratıcı Dramanın İşitme Engellilerin Sosyal Becerilerinin Gelişimine Etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Aksoy, N. (2006). Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme ve Kadının Statüsü Genel Müdürlüğünün Rolü. TC Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Kadının Statüsü Uzmanlığı Tezi, Ankara.
Altınova, H. (2009). Yaratıcı Drama Yönteminin Kadınların Özsaygı Düzeyine Ve Toplumsal Cinsiyet Bilincine Etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Altınova, H. (2006). Empati Becerisinin Yaratıcı Drama Yöntemiyle Geliştirilmesi. Yayımlanmamış Liderlik Projesi, Çağdaş Drama Derneği, Ankara.
Ankara İş ve Meslek Sahibi Kadınlar Derneği (2010). Toplumsal cinsiyet-Yoksulluk İlişkisi: Değişen Aile İçi Dinamikler Üzerine Bir Okuma. Erişim Tarihi: 11.12.2013 http:// www.bpw-turkey.org/eklentiler/ToplumsalCinsiyet.pdf
Asan H.(2010). Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik ve Öğretmenlerin Cinsiyetçilik Algılarının Saptanması. Fe Dergi: Feminist Eleştiri Cilt 2 Sayı 2, 66-73
Ataseven, B.(2012). Nitel Bilimsel Araştırmalarda Veri Kalitesinin Önemi. Marmara Üniversitesi İİB Dergisi, 33 (2), 543-564
Atauz, A.,Kardam, F.,Saktanber, A. ve Yalın, H.İ. (1999). Toplumsal Cinsiyet Eğitimi El Kitabı. Kadın İstihdamını Geliştirme Projesi T.C Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü.
Bem, S. L. (1984). Androgyny And Gender Schema Theory: A Conceptual And Empirical İntegration. R. A. Dienstbeir (Der.), Nebraska Symposium On Motivation: Vol. 32 İcinde, (S. 180–223). Lincoln: University Of Nebraska Press.
Bem, S. L. (1983). Gender Schema Theory And İts İmplications For Child Development: Raising Gender Aschematic Society. Signs, 8, 598–616.
Bem, S. L. (1975). Sex Role Adabtability: One Consequence Of Psychological Androgyny. Journal Of Personality And Social Psychology, 31 (4), 634-643.
Bhasin, K.(2003). Toplumsal Cinsiyet “Bize Yüklenen Roller. İstanbul: Kadınlarla Dayanışma Vakfı Yayınları.
Bogdan, R.C. ve Bıklen, S. K. (1998) Qualitative Research for Education an Introduction to Theory and Methods. Third Edition. Allyn and Bacon.
Bora, A. Üstün, İ. (2005). Sıcak Aile Ortamı: Demokratikleşme Sürecinde Kadın ve Erkekler. Tesev Yayınları.
Cunningham, J.D.;Antill, lK. (1984). Changes In Masculinity And Femininity Across The Family Life Cycle: A Re examination. Developmental Psychology, 20, (6), 1135- 1141
Çamur Duyan, G.(2010). Yoksulluğun Kadınlaşması: Altındağ Örneği. Aile ve Toplum. Nisan Mayıs Haziran, 2010: 19-29
Çelebi, N. (1990). Kadınlarımızın Cinsiyet Rolü Tutumları. Konya: Sebat Ofset
Demirtaş, H.A. (2000). Cinsiyet Rolu Kalıpyargıları, Androjenlik ve Diğer Cinsiyet Rolü Yönelimleri. Kadın/Woman 2000
Dinç, Kahraman, S. (2010). Kadınların Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine Yönelik Görüşlerinin Belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 3 (1), 30-35
Dökmen, Z.Y. (2006). Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Dökmen, Z.Y. (2000). Kendi Cinsiyetindekilere ve Diğer Cinsiyettekilere İlişkin Algı, Cinsiyet Rolleri Ve Depresyon İlişkisi. Kriz Dergisi, 9 (1), 9–19.
Dökmen, Z.Y. (1999). Bem Cinsiyet Rolü Envanteri Kadınsılık Ve Erkeksilik Ölçekleri Türkçe Formunun Psikometrik Özellikleri. Kriz Dergisi, 7 (1), 27–40.
Dökmen, Z. (1991). Bem Cinsiyet Rolü Envanterinin Güvenilirlik Geçerlilik Çalışması. DTCF Dergisi, 12 (39), 39–59
Ersöz, A.G. (1997). Cinsiyet Rollerine İlişkin Beklenti, Tutum, Davranışlar Ve Eşler Arası Sorumluluk Paylaşımı (Kamu’da Çalışan Yönetici Kadınlar Örneği), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Esen, Y. (2002). İlköğretim Ders Kitaplarındaki Kadın ve Erkek Resimlerine İlişkin Bir İnceleme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35 (1–2) 143–154.
Field, L. (1997). Kendine Değer Veren Kadın. İstanbul: Ganj Yayımevi
Günindi Ersöz, A. (1997). Cinsiyet Rollerine İlişkin Beklenti, Tutum Davranışlar ve Eşler Arası Sorumluluk Paylaşımı (Kamuda Çalışan Yönetici Kadınlar Örneği).Ankara: H. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
Günay, G. Ve Bener, Ö. (2011). Kadınların Toplumsal Cinsiyet Rolleri Çerçevesinde Aile İçi Yaşamı Algılama Biçimleri . TSA / Yıl: 15 S: 3, Aralık 2011.
Kaba, H. ve Özdemir Şimşek, P.(2013). İlköğretim Bölümü Yüksek Lisans Öğrencilerinin Fen Ve Teknoloji Öğretiminde Yaratıcı Drama Yönteminin Uygulanılmasına İlişkin Görüşleri. Erşim tarihi: 086.01.2014. http://kongre.nigde.edu.tr /xufbmek/ dosyalar/ tam_metin/pdf/2485-30_05_2012- 22_52_27.pdf
Kadılar, E. (2011). Üç Kuşak Kadının Cinsiyet Rolleri: Ankara Örneği. Yüksek Lisans Tezi Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mersin
Karataş, K. (2002). Kentlileşmenin Dinamik Bir Aracı Olarak Toplum Merkezleri: Bir Yaklaşım Modeli Önerisi. Sosyal Hizmet Sempozyumu 1998 (Antalya) Bildirileri, Kentleşme Sürecinde Sosyal Hizmet, H.Ü Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayını, 62–66.
Kavuncu, N. (1987). Bem Cinsiyet Rolü Envanteri’nin Türk Toplumuna Uyarlama Çalışması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Milliyet Gazetesi 8 Mart Kadınlar Günü Özel Eki. 8 Mart 2008.
Morgan, C.S.,Walker, A.J. (1983) “Perdicting Sex Role Attitudes” Social Psychology Quarterly,46 (2), 148-151
Olcay İmamoğlu, E. (1991). Aile İçinde Kadın-Erkek Rolleri. Türk Aile Ansiklopedisi, 3, 832-835.
Onay, M.(2009). Algılanan Cinsiyet Ayrımcılığının Sonuçları ve Konuyla İlgili Amripik Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış, 9 (4) 2009: 1101-1125
Orlofsky, J.L.;O’Heron, C.A. (1987). Stereotypic And Nonstereolypic Sex Role Trait And Behavior. Orientations. Implications For Personal Adjustment. Journal Of Personality And Social Psychology, 52, (5) 1034-1042
Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye’de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi. Ege Akademik Bakış. Cilt: 10 (4) Ekim 2010: 1217 - 1230
Punch, K. (2006). Sosyal Araştırmalara Giriş. Ankara: Siyasal Kitabevi
Sakallı-Uğurlu,N. (2003). Cinsiyetçilik: Kadınlara Ve Erkeklere İlişkin Tutumlar Ve Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Kuramı. Türk Psikoloji Yazıları, 6 (11–12), 1–20
Sarıbay, A. S. (2001). Erken Yaşlarda Cinsiyet Rolü Kazanımı Üzerine Ebeveynlerin Etkisi. Psikoloji Denemeleri, (2-3), 4-8.
Stromquist, N.P. (2002). Education As A Means For Empowering Women, Rethinking Emporerment: Gender And Development İn A Global/Local World. (Ed. Jane L. Parpart, Shirin M. Rai, KatleenStaudt. Çev: Fevziye Sayılan), London: Routledge. Shaffer, D. R. (1994). Socialand Personality Development. Pacific Grove, California; Brooks/Cole, 3. Baski
September, A N.,Mc Carrey, M., Baranowsky, A.& Schindler, D. (2001). The Relation Between Well-Being, İmposter Feelings And Gender Role Orientation Among Canadian University Students. Journal of Social Psychology, 141(2), 218-233.
Tan, M. (1979). Kadın: Ekonomik yaşamı ve eğitimi. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Tanrıöver, H. (2003). Türkiye’de Televizyon Kültürü ve Kadınlar. Kadın Yaşantıları. (Yayına Haz. Ayşegül Yaraman) İstanbul: Bağlam Yayınları.
Üstündağ, T. (1998). Yaratıcı Drama Eğitim Programının Öğeleri. Eğitim Ve Bilim Dergisi, 22 (107), 30–37
Yıldırım, A. ve H. Şimşek. (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara, Seçkin Yayıncılık