Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne Emeğin Serüveni

Emek insan ile iç içe girmiş sosyal boyutu olan bir fiildir. Emek, insan türündeki canlının toplumsallığının göstergesidir. İnsan, var olduğundan günümüze kadar yaşamak için emek sarf etmek durumundadır. İnsan, tarihi süreç içinde geçimini sağlamak için emeğini üçüncü kişilere arz etmeye başlamıştır. Emeğin serüveninin bilinmesi çalışma hayatındaki işçi işveren ilişkilerinin geldiği boyut ve olması gerekenin idraki açısından önemlidir. Ayrıca emeğin, insana değer vermenin ve insan odaklı plan ve projelerin ekonomik amaçlardan üstün tutulması gerektiği, insana yönelik olmayan, insanın refah ve mutluluğunu amaç edinmeyen girişimlerin toplumların sonunu hazırlayacağı, bu nedenle emeğin toplumsallığı üzerinde durmak gerektiği çalışmanın odak noktası olmuştur. Bu çalışmada emeğin sosyal boyutu ele alınmış ve bu kavramın Osmanlı İmparatorluğu’ndan Cumhuriyetin kurulduğu ve kırk yıllık bir dilim içindeki serüveni açıklanmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda Osmanlının insana ve emeğe karşı tutumu çeşitli belgeler belirtilerek yorumlanmış ve Osmanlının çöküş dönemindeki hazin durum ve emeğe karşı saygı ve değerin olmamasının etkileri açıklanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurulma aşamasında ve kurulduğu yıllarda ve ilk kırk yılı kapsayan dönemde emeği etkileyen olaylar ve yasal belgeler ve toplumsal hareketler incelenmeye çalışılmış ve emek hakkında özellikle Anayasa ve hükümet ve dünya politikası açısından gelişmelerin nedenleri ve emeğin bulunduğu nokta açıklanmaya çalışılmıştır. Atatürk Türkiye’sinde cumhuriyetin kurulmasından günümüze kadar olan serüvenin tümüne yer verilmemiştir.

The Adventure of the “Work” from Ottoman Empire to the Republic of Turkey

“Work” having a sociological dimension as a process or an act cannot be consider separately from human being. “Work” is the main indicator of the socialization of human kind as a living creature. Human being should work for to survive and live in a suitable way preserving personal dignity and the honor. “Work” as the main concept of the life provides economical yield to survive. That’s why human being started to offer his/her “work” to the third persons. That’s how the importance of the “work” appeared and the concept becomes a very popular concerned topic of the historian’s sociologist and the jurists. Within the above mentioned context, several documents revised and interpreted the attitude of Ottoman Administration on the nation and the employees as well. And also it is mentioned that, the lack of respect to the “work” and workers, during the collapse years of the Ottoman Empire and the sad situation of employment which was one of the main reason of the decline of the Empire. The events which are influenced the employment relations and the “work” during the establishment of the Turkish Republic till the first 40 years are tried to explain with in the perspective of legal documents and social movements. The aim of this study is not only to define the “work” as a concept, but by examining the adventure of the employee’s work from Ottoman Empire to Turkish Republic and so 40 years ahead, which may disclose for scientific interpretation. From the beginning of the establishment of Turkish Republic of Atatürk’s Turkey till to now concerning the whole period of adventure of the “work” did not took place in this study while since 1961 up today..

PDF

___

Akdağ, Mustafa (1974), Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai Tarihi, cilt I-II İstanbul. Işıklı, Alpaslan (2005), Sendikacılık ve Siyaset, Ankara.
Akşin, Sina (1990), Türkiye Tarihi Çağdaş Türkiye 1908-1980 4 Cilt (Anonim Eser), İst.
Atatürk ve Hukuk, Yargıtay 130. yıl Arma ğanı, Ankara 1999.
Atatürkçülük (1982), (Genel Kurmay Başkanlığı yayını - Atatürk'ün el yazılarından), Ankara.
Armağan, Servet (2004), İslam Hukukunda Temel Hak ve Hürriyetler, Ankara.
Çavdar, Tevfik (2003), Türkiye Ekonomisinin Tarihi 1900-1960, Ankara.
Çelik, Nuri (2006), İş Hukuku Dersleri, 19. bası İstanbul.
Ergin, Berin (Doğan) (1973), İşçinin İşletmenin Yönetimine Katılması, İstanbul.
Ergin, Berin : Turkey at the Crossroads: Interpretation of Women Rights Within the Concept of Human Rights, Prof. Dr. Sevin Toluner’e armağan.
Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Yıl 24, sayı 1-2/2004.
Ergin, Berin (1999), 75. Yılda ATATÜRK’ün 1923-1938 Dönemi İdeolojileri ve Uygulaması İ.Ü. Hukuk Fakültesi 75. Yıl Armağan.
Etienne de la Boetie (1995), Gönüllü Kulluk Üzerine Söylev: Çev. Prof. Dr. Mehmet Ali Ağaoğulları, Ankara.
Eyrenci, Öner (1984) Sendikalar Hukuku, İstanbul.
Güvenç, Bozkurt (2005), Türk Kimliği, 8.bası İstanbul.
Işıklı, Alpaslan (2003), Gerçek Örgütlenme Sendikacılık, Ankara.
Işıklı, Alpaslan (2005), Sendikacılık ve Siyaset, Ankara.
Makal, Ahmet (2002), Türkiye’de Çok Partili Dönemde Çalışma İlişkileri, 1946-1963, Ankara.
Makal, Ahmet (1977), Osmanlı İmparatorluğ u’nda Çalışma İlişkileri 1850-1920 Türkiye Çalışma İlişkileri Tarihi, Ankara.
Makal, Ahmet (1999), Türkiye’de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri :1920-1946, Ankara.
Makal, Ahmet (2007), Ameleden İşçiye, Erken Cumhuriyet Dönemi Emek Tarihi Çalışmaları, İstanbul.
Neşet, Çağatay, Ahlak ile Sanatın Bütünleştiğ i Türk Kurumu Ahilik Nedir? Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu yayını no: 40
Ökçün, Gündüz (1982), Tatil i Eşgal Kanunu 1909, Ankara.
Pars, Esin (1974), Türkiye’de İşveren Sendikacı lığı, Ankara.
Taner, Timur (1998) Osmanlı Çalışmaları İlkel Feodalizmden Yarı Sömürge Ekonomisine, 3.Bası Ankara.
Tanör, Bülent (2006), Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, İstanbul.
Tuncay, Mete; Koçak Cemil; Özdemir Hikmet; Boratav Korkut; Hilav Selahattin; Katoğ lu Murat; Ödekan, Ayla (1990) Türkiye
Tarihi, Osmanlı Devleti 1908-1980, İstanbul.
Saymen, Ferit Hakkı (1954), İş Hukuku , İstanbul.
Sülker, Kemal (1976), Türkiye’de İşçi Hareketleri İstanbul.
Sülker, Kemal (1955), Türkiye’de Sendikacı lık, İstanbul.
Öz, Baki (1992), Osmanlı Alevi Ayaklanmaları, İstanbul.
Yıldırım, Ali (2004), Osmanlı Engizisyonu, Ankara.