Mali kural ve etkinlik sorunu: Türkiye örneği

Kurallara dayalı maliye politikası uygulamaları son yıllarda önem kazanan bir konu olmuş ve bir iktisat politikası aracı olarak sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır. Dört tane mali kural türü vardır: i) Borçlanma Kuralları, ii) Bütçe Dengesi Kuralları, iii) Harcama Kuralları ve iv) Gelir Kuralları. Anayasal iktisatçılara göre, bu tip kurallar hükümet kaynaklı, mali istikrarsızlık, kamu kesiminin büyüklüğü, yozlaşma vb. sorunların çözümünde büyük fayda sağlayacaklardır. Pozitif iktisat teorisi açısından ise bu tip kuralların etkileri sınırlı olmakta ve dahası kimi kurallar, bazı makroekonomik hedeflerle çatışma için olmaktadır. Bugün 80’den fazla ülkenin mali kural uygulamasına başvurduğunu görmekteyiz. Türkiye’de bu tip kurallar 2001 yılından bu yana uygulanmaktadır. Çalışmamızda Türkiye’de uygulanan bu kuralların etkinliğini inceleyecek ve bunların Türkiye’nin kamu maliyesi kaynaklı sorunlarına karşı nihai çözüm olup olmadıklarının cevabı aranacaktır.

Fiscal rules and efficiency issues: Turkish case

Rule based fiscal policy have recently gained importance and became a vital tool in economic policy implamentations. There are four types of fiscal rules: i) Debt Rules, ii) Budget Rules, iii) Expenditure Rules, iv) Revenue Rules. According to Constitutional economists, these rules help to mitigate government caused issues such as fiscal instabilities, government size, corruption, etc. But for positive economic theory, fiscal rules can only be effective in limited ways and there are conflicts these rules. Today more than 80 countries implement such rules. Turkey has been using these policy tools since 2001. In this study we are going to examine the efficiency of the fiscal rules in Turkey and try to find out if they are the ultimate solution fort he fiscal issues in Turkey or not.

PDF

___

Aktan, C. C., Çoban, H., Demir, İ. C. (2010). Kurumsal Maliye Politikası Perspektifinden Vergi ve Harcama Sınırlandırmaları, Mali Kurallar, Maliye Politikası Yönetiminde Yeni Bir Eğilim: Vergi, Harcama, Borçlanma vs. Üzerine Kurallar ve Sınırlamalar. Ed. (Coşkun Can Aktan, Ahmet Kesik ve Fatih Kaya), T.C. Maliye Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı. Yayı n No 2010 / 408, s.98 - 123.
Andres, J., Domenech, R. (2006). Automatic Stabilizers, Fiscal Rules and Macroeconomic Stability. European Economic Review, Vol. 50, s. 1487 – 1506.
Annicchiarico, B., Marini, G., Piegallini, A. (2008). Monetary Policy and Fiscal Rules. The B.E. Journal of Macroeconomics, Vol. 8. Issue 1. Article 4.
Bali, B. B., Çelen, Mustafa (2010). Avrupa Birliği’nde Mali Kurallar, Kurumsal Maliye Politikası Perspektifinden Vergi ve Harcama Sınırlandırmaları, Mali Kurallar, Maliye Politikası Yönetiminde Yeni Bir Eğilim: Vergi, Harcama, Borçlanma vs. Üzerine Kurallar ve Sınırlamalar. Ed. (Coşkun Can Aktan, Ahmet Kesik ve Fatih Kaya). T.C. Maliye Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Yayın No. 2010 / 408, s.181 – 215.
Chari, V. V., (1988). Time Inconsistency and Optimal Policy Design. Federal Reserve Bank of Mineapolis Quarterly Review. Vol. 12. No. 4.
Civriz, M. (2010). Türkiye’de Mali Disiplini Sağlamaya Yönelik Mali Hükümler ve Mali Kural Benzeri Uygulamalar, Kurumsal Maliye Politikası Perspektifinden Vergi ve Harcama Sınırlandırmaları, Mali Kurallar, Maliye Politikası Yönetiminde Yeni Bir Eğilim: Vergi, Harcama, Borçlanma vs. Üzerine Kurallar ve Sınırlamalar. Ed. (Coşkun Can Aktan, Ahmet Kesik ve Fatih Kaya). T.C. Maliye Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Yayın No 2010 / 408, s. 347 – 379.
Durmuş, M. (2008). Kamu Ekonomisi. Ankara: Gazi Kitabevi. European Council, Statement by the Euro Area Heads of State or Government, Brussels, 09.12.2011.
International Monetary Fund (2009). Fiscal Rules: Anchoring Expectetions for Sustainable Public Finances. IMF, Fiscal Affairs Department, 16.12.2009.
Kaya, F. (2010a). Türk Kamu Mali Yönetiminde Örtük Mali Kurallar ve Ülke Tecrübelerinin Değerlendirilmesi, Kurumsal Maliye Politikası Perspektifinden Vergi ve Harcama Sınırlandırmaları, Mali Kurallar, Maliye Politikası Yönetiminde Yeni Bir Eğilim: Vergi, Harcama, Borçlanma vs. Üzerine Kurallar ve Sınırlamalar. Ed. (Coşkun Can Aktan, Ahmet Kesik ve Fatih K. (2010). T.C. Maliye Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı. Yayın No 408, s.380 - 405.
Kaya, F. (2010b). Kamu Mali Yönetiminde Yeni Dönem: Yasal Mali Kural Uygulamaları na Geçiş, Kurumsal Maliye Politikası Perspektifinden Vergi ve Harcama Sınırlandı rmaları, Mali Kurallar, Maliye Politikası Yönetiminde Yeni Bir Eğilim: Vergi, Harcama, Borçlanma vs. Üzerine Kurallar ve Sınırlamalar. Ed. (Coşkun Can Aktan, Ahmet Kesik ve Fatih Kaya). T.C. Maliye Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı. Yayın No 2010 / 408, s. 406 – 422.
Kesik A., Bayar, N. (2010). Uluslar arası Uygulamalar Işığında Mali Kurallar ve Mali Disiplin, Mali Kurallar, Maliye Politikası Yönetiminde Yeni Bir Eğilim: Vergi, Harcama, Borçlanma vs. Üzerine Kurallar ve Sınırlamalar. Ed. (Coşkun Can Aktan, Ahmet Kesik ve Fatih Kaya). T.C. Maliye Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı. Yayın No. 2010 / 408, s. 46 – 62.
Kydland, F. E., Prescott, E. C. (1977). Rules Rather than Discretion: The Inconsistency of Optimal Plans, The Journal of Political Economy. Vol. 85. No. 3. June. s. 473-492.
Mackiewicz, M. (2004). Choice of the Optimum Fiscal Rule – The Long Run Perspective. Draft Mimeo, Chair of Applied Economics, University of Lodz, Poland, April.
Schick, I. (2003). The Role of Fiscal Rules in Budgeting. OECD Journal on Budgeting. Vol.3, No. 3, s. 7 – 34.
Schmitt – Grohe, S., Uribe, M. (2007). Optimal, Simple and Implamentable Monetary and Fiscal Rules. Journal of Monetary Economics. Vol. 54, s. 1702 – 1725.
Schuknecht, L. (2004). EU Fiscal Rules: Issues and Lessons from Political Economy. European Central Bank Working Paper Series. No. 421. December.
Tager, M. Van Lear, W. (2001). Fiscal and Monetary Fiscal Rules Revisited. The Social Science Journal. Vol. 38, s. 69 – 83.