TÜRK REKABET HUKUKUNDA ÖZEL HUKUK CEZASI
Rekabet hukukunda rekabet normlarınıihlal eden teşebbüslerin yol açtığı zararların tazminininzarar görenlerce talep edilmesi rekabetçi birpiyasanın oluşumunda ve bunun devamında önemlibir rol oynar. 4054 sayılı Rekabetin KorunmasıHakkında Kanun’un 58. maddesi de zarara uğrayanlarınbu zararlarını telafi edebilmeleri için davaaçma hakkını düzenlemektedir. Bu madde incelendiğinde,zarar görenlerin “üç katı oranında tazminat”talep edebileceklerine ilişkin bir düzenlemeninmevcut olduğu görülmektedir. Söz konusu düzenleme,Türk sorumluluk hukukunun temelini oluşturanilkelerden sapmaktadır. Bu çalışmanın amacısöz konusu düzenlemenin hukuki niteliğinin tespitive mevcut sorunlara yönelik çözüm önerileri sunmaktır.
PUNITIVE DAMAGES IN TURKISH COMPETITION LAW
The private enforcement of competition law has potential to play an important role in achieving undistorted competitive markets. Regarding this, the Act No. 4054 on the Protection of Competition article 58 allows victims of unlawful acts of undertakings that infringe the competition norms to bring damages actions cases before the courts. According to article 58, it is possible to request treble damages via private litigation. Due to the fact that this right is not in line with the philosophy behind Turkish liability law system, the purpose of this study is to detect the features of this norm and to bring solutions to current problems caused.
___
- (1957), ‘Exemplary Damages in the Law of
Torts’, Harvard Law Review (Notes), C.70 S.3, s.
517-533, doi:10.2307/1337816.
- (1983), ‘The Antitrust Treble Damages Remedy’,
Wm. Mitchell L. Rev., C. 9, s.435-457.
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Araştırma
Bölümü, ‘İnsan Hakları Mahkemesi 6. Madde
Rehberi Adil Yargılanma Hakkı (Ceza Hukuku
Yönü), 2014.
- Aksoy, M. Nazlı (2004), Rekabetin Korunması
Hakkındaki Kanuna Aykırılığın Özel Hukuk
Alanındaki Sonuçları, Rekabet Kurumu 3. Dönem
UzmanlıkTezi,
- ≤https://www.rekabet.gov.tr/tr/Sayfa/Yayinlar/uz
manlik-tezleri?listedeAra=aksoy≥ s.e.t. 10.09.2018.
- Antalya, Gökhan (2015), 6098 Sayılı Türk
Borçlar Kanunu’na Göre Borçlar Hukuku Genel
Hükümler Cilt II, İstanbul.
- Başoğlu, Başak (2016), ‘Cezalandırıcı Tazminat
(Punitive Damages) Yaptırımı ve Bu Yaptırımın
Türk Hukukuna Etkilerinin Değerlendirilmesi’,
İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Dergisi (İKÜHFD) (Prof. Dr. Turhan Esener’e
Armağan Cilt II), C. 15 S. 1, s. 617-637.
- Borghetti, Jean-Sébastien (2009), Koziol,
Helmut (Editör) ve Wilcox, Vanessa (Editör),
‘Punitive Damages: Common Law and Civil Law
Perspectives’, Wien, Springer-Verlag.
- Bruckner, W. Joseph/ Salzwedel, Matthew
R., ‘Plaintiff’s Remedies’, Foer Albert A. (Editör)/
Cuneo, Jonathan W. (Editör) 2010, The International
Handbook on Private Enforcement of
Competition Law, Edward Elgar Publishing Limited,
Glos/ Massachusetts.
- Del Olmo, Pedro, ‘Punitive Damages in
Spain’, Koziol, Helmut (Editör) ve Wilcox, Vanessa
(Editör), (2009), ‘Punitive Damages: Common
Law and Civil Law Perspectives’, Springer-Verlag.
- Demirbaş, Ali (2015), Fikir ve Sanat Eserleri
Kanunu’nda Eser Sahibinin Mali Haklarına
Tecavüz Halinde Hak Sahibine Sağlanan Hukuki
Koruma, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık
A. Ş.
- Dobbs, Dan B. (1989), ‘Ending Punishment
in ‘’Punitive Damages: Deterrence- Measured
Remedies’ Ala. L. Rev., C. 40.
- European Competition Authorities (“ECA”),
The Principles for Convergence on Pecuniary
Sanctions Imposed on Undertakings for Infringements
of Antitrust Law,
≤http://www.autoritedelaconcurrence.fr/doc/eca_p
rinciples_uk.pdf ≥ s.e.t. 10.10.2018.
- Ellis, Dorsey D., Jr. (1982), ‘Fairness and
Efficiency in The Law of Punitive Damages’, Southern
California Law Review, C. 56, s. 1-78.
- Eren, Fikret (2017), Borçlar Hukuku Genel
Hükümler, 21. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
Ferguson, Rebecca (2017), ‘Private Enforcement
of Competition Law in the UK’, Business
Law Review, C. 38, S. 3, s. 123-124.
- Fiebig, Andre R. (1992), ‘The Recognition
and Enforcement of Punitive Damage Awards in
Germany: Recent Developments’, GA. J. Int’l &
Comp. L., C. 22 S. 3, s. 635-657.
- Gedik, Doğan/ Topaloğlu, Mahir (2014),
Ceza Muhakemesinde İspat ve Şüphenin Sanık
Lehine Yorumlanması, Ankara, Adalet Yayınevi.
- Goudkamp, James/ Katsampouka, Eleni
(2018), ‘An Empirical Study of Punitive Damages’,
Oxford Journal of Legal Studies, C. 38 S. 1, s. 90-
122.
- Gotanda, John Y. (2007), ‘Charting Developments
Concerning Punitive Damages Is the
Tide Changing?’, Colum. J. Transnat'l L, C. 45 S. 2,
s. 507-528.
- Gotanda, John Y. (2004), ‘Punitive Damages:
A Comparative Analysis’, Colum. J. Transnat'l
L., C. 42, S. 2, s. 391-444.
- Gül, İbrahim (2015), ABD ve Türk Hukukunda
Medeni Ceza, 1. Bası, Yetkin Yayınları.
- Gümüş, Alper (2013), Borçlar Hukuku
Özel Hükümler, C. 1, 3. Bası, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
- Hatemi, Hüseyin/Gökyayla, Emre (2017),
Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 4. Bası, İstanbul,
Vedat Kitapçılık.
- Hellwig, Martin, ‘Private Damages Claims
and the Passing on Defense in Horizontal Pricefixing
Cases- An Economist’s Perspective’, Basedow
Jürgen (Editör) (2007), Private Enforcement
of EC Competition Law, 1. Bası, Alphen aan den
Rijn, Kluwer Law International.
- İnan, Nurkut, 4054 Sayılı Rekabetin Korunması
Hakkında Kanun’un Özel Hukuka İlişkin
Hükümlerine Eleştirisel Bir Bakış, Rekabet Hukukunda
Güncel Gelişmeler Sempozyumu II, Nisan
2004 Kayseri, Rekabet Kurumu Yayını.
- Kara, İlhan (2017), ‘Bankaların Tüketicilerden
Aldıkları Haksız Masraflar, Mevduat Faizi
ve Kredi Faizi ve Kredi Faizinin İstirdatı ile Rekabet
Kurulu Kararlarının Bu Alandaki Etkisi’, Balkuvvar,
Ege/Çakır, İsmail/ Kara, Ertuna, 6. Tüketici
Hukuku Kongresi 3 Kat Tazminat Davası Oturumu
Ses Çözümleri, Tüketici Hukuku Enstitüsü,
Aristo Yayınevi, İstanbul.
- Katoğlu, Tuğrul (2014), ‘Ceza Hukukçusu
Gözüyle Rekabet Hukuku Mevzuatında Yapılması
Öngörülen Değişiklikler’, Ankara Barosu Dergisi,
2014/3, s. 395-411.
- Kesici, Buğra (2017), Rekabet Hukukunun
İhlâlinden Kaynaklanan Haksız Fiil Sorumluluğu,
1. Bası, İstanbul, On İki Levha.
- Kılıçoğlu, M. Ahmet (2017), Borçlar Hukuku
Genel Hükümler, 21. Bası, Turhan Kitabevi.
- Koca, Mahmut / Üzülmez, İlhan (2015),
Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 8. Bası,
Ankara, Seçkin.
- Koziol, Helmut (2012), Basic Questions of
Tort Law from a Germanic Perspective, 1. Baskı,
Viyana, Jan Sramek Verlag.
- Koziol, Helmut (Editör) (2009) ‘Punitive
Damages: Admission Into The Seventh Legal
Heaven Or Eternal Damnation? Comparative
Report and Conclusions’, Koziol, Helmut (Editör)
ve Wilcox, Vanessa (Editör), ‘Punitive Damages:
Common Law and Civil Law Perspectives’, Wien,
Springer-Verlag.
- Mallor, Jane/ Roberts, Barry S. (1999), ‘Punitive
Damages: Toward a Principled Approach’,
Hastings L.J., C.50, s. 969-999.
- Mollamahmutoğlu, Hamdi/ Astarlı, Muhittin/
Baysal, Ulaş (2014), İş Hukuku, 6. Bası,
Ankara.
- Monti, Mario, ‘Private litigation as a key
complement to public enforcement of competition
rules and the first conclusions on the implementation
of the new Merger Regulation’ (IBA – 8th
Annual Competition Conference, 17.10.2004)
≤http://europa.eu/rapid/press-release_SPEECH04-403_en.htm?locale=en≥
s.e.t. 15.07.2014.
- Oğuzman, M. Kemal/ Öz, M. Turgut
(2017), Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt-2,
İstanbul.
- Oğuzman, M. Kemal (1955) Türk Borçlar
Kanunu Ve İş Mevzuatına Göre Hizmet ‘İş’ Akdinin
Feshi, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul.
- Owen, David G. (1976), ‘Punitive Damages
in Products Liability Litigation’, Mich. L. Rev.,
C.74, s. 1257-1371.
- Owen, David G. (1989), ‘The Moral Foundations
of Punitive Damages’, Ala. L. Rev., C. 40, s.
705-739, s. 711-713.
- Owen, David G. (1994), ‘A Punitive Damages
Overview: Functions, Problems and Reform’,
Villanova Law Review, C. 39, s. 363- 413.
- Özden Merhacı, Selin (2013), Karşılaştırmalı
Hukukta Cezalandırıcı Tazminat (Punitive
Damages), 1. Bası, Ankara, Yetkin Yayınları.
- Özsunay, Ergun, ‘Rekabet Kısıtlamalarının
Özel Hukuk Alanındaki Sonuçları, Amerikan,
Alman, İsviçre ve AB Rekabet Hukuklarının Işığında
4054 sayılı RKK’daki Çözümlerin Değerlendirilmesi’:
Odman Boztosun, N. Ayşe (Editör)
- Rekabet Hukukunda Güncel Gelişmeler Sempozyumu
III, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesiİktisadî
ve İdarî Bilimler Fakültesi, 2005, Kayseri, s.
117-155.
- Rendleman, Doug (2009-2010), ‘Common
Law Punitive Damages: Something for Everyone?’,
St. Thomas Law Journal, S. 71.
- Romero, Leo M. (2008), ‘Punitive Damages,
Criminal Punishment, and Proportionality: The
Importance of Legislative Limits’, Connecticut Law
Review, C. 41, S. 1, s. 109-160.
- Roth, Henning-Wulf, ‘Private Enforcement
of European Competition Law, Recommendations
Flowing from the German Experience: Basedow
Jürgen (Editör) (2007), Private Enforcement of
EC Competition Law, 1. Bası, Alphen aan den Rijn,
Kluwer Law International.
- Şahin, Murat (2017), ‘Rekabet Hukukunda
Tüketici Zararları ve 3 Katı Tazminat Davası’,
Balkuvvar, Ege/Çakır, İsmail/ Kara, Ertuna, 6.
Tüketici Hukuku Kongresi 3 Kat Tazminat Davası
Oturumu Ses Çözümleri, Tüketici Hukuku Enstitüsü,
Aristo Yayınevi, İstanbul.
- Sanlı, Kerem Cem (2007), ‘Hukuk ve Ekonomi
Öğretisi ve Haksız Fiil Hukukunun Ekonomik
Analizi’(Doktora), İstanbul, Arıkan Yayınevi,
≤https://www.bilgi.edu.tr/media/uploads/resume/publ
ication/attachment/618/doktora-tezi-17-nisan- basimoncesi_qXakV7S.pdf
≥ s.e.t. 06.09.2018.
- Sanlı, Kerem Cem, ‘Rekabet Hukukunun
İhlalinden Doğan Haksız Fiil Sorumluluğuna
Ekonomik Bir Bakış’, Rekabet Kurumu (Düzenleyen),
Perşembe Konferansları, Mart 2008, Ankara.
- Sanlı, Kerem Cem, ‘Türk Rekabet Hukukunda
Haksız Fiil Sorumluluğu’, Rekabet Hukukunda
Güncel Gelişmeler Sempozyumu I, 4 Nisan
2003, Kayseri.
- Sanlı, Kerem Cem (2018), ‘Rekabet Kurulu’nun
12 Banka Hakkında Verdiği İhlal Kararı
Üzerine Açılmakta Olan Tazminat Davaları Hakkında
Bazı Düşünceler’, LHD C. 16, S. 183, s. 1089-1158.
- Sarper, Süzek (1976), İş Akdini Fesih
Hakkının Kötüye Kullanılması, Ankara, Kazancı
Yayınları.
- Sarper, Süzek (2015), İş Hukuku, 11. Baskı,
İstanbul, Beta.
- Schoneveld, Frank R. (2003), ‘Cartel Sanctions
and International Competition Policy: CrossBorder
Cooperation and Appropriate Forums for
Cooperation’, World Competition, C. 26, S. 3, s.
433-471.
- Schwartz, Gary T. (1982), ‘Deterrence
and Punishment in the Common Law of Punitive
Damages: A Comment’, Southern California Law
Review, C. 56, S. 1, s. 133-153.
- Sebok, Anthony J., ‘Punitive Damages in
the United States’, Koziol, Helmut (Editör) ve
Wilcox, Vanessa (Editör) (2009), ‘Punitive Damages:
Common Law and Civil Law Perspectives’,
Springer-Verlag.
- Senyen Kaplan, E. Tuncay (2016), ‘İş Sözleşmesini
Fesih Hakkının Sınırlandırılması’ İstanbul
Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
(İKÜHFD) (Prof. Dr. Turhan Esener’e Armağan),
C. 15, S.1, s. 313- 353.
- Senyen Kaplan, E. Tuncay (2010), ‘Belirli
Süreli İş Sözleşmelerinin Haksız Feshi ve Türk
Borçlar Kanunu Tasarısında Getirilen Yeni
Düzenlemeler’, Osman Güven Çankaya’ya Armağan,
Kamu-İş, Ankara, s. 213-229.
- Shmueli, Benjamin (2015), ‘Legal Pluralism
in Tort Law Theory: Balancing Instrumental
Theories and Corrective Justice’, U. Mich. J.L.
Reform, C. 48, S. 3, s. 745-812.
- Tandoğan, Hâluk (2010), Türk Mes’uliyet
Hukuku (Akit Dışı ve Akdî Mes’uliyet), 1961 Yılı
1. Basıdan Tıpkı Bası, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
- Tekinalp, Ünal, Rekabet Sınırlamaları ve
Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Yasağına
Aykırılığın Özel Hukuka İlişkin Sonuçları: Odman
Boztosun, N. Ayşe (Editör) Rekabet Hukukunda
Güncel Gelişmeler Sempozyumu III, Erciyes
Üniversitesi Hukuk Fakültesi-İktisadî ve İdarîBilimler
Fakültesi, 2005, Kayseri, s. 259-265.
- Tomillo, Manuel Gomez (2013), ‘Punitive
Damages: A European Criminal Law Approach,
State Sanctions and The System of Guarantees’,
Eur J. Crim Policy Res, C. 19, s. 215-244.
- Topçuoğlu, Metin (2009), Rekabet Hukukunda
Üç Kat Tazminat, Yıldırım, Fadıl M./Atay
Ender E. (Editörler) Gazi Üniversitesi Hukuk
Fakültesi Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu,
28-29 Mayıs 2009, Ankara.
- Ulusoy, Ali (2013), İdari Yaptırımlar, 1.
Baskı, İstanbul, 12 Levha Yayıncılık.
- Uran, Emre (2012), Türkiye’deki Bağımsız
İdari Otoritelerin İdari Yaptırım Yetkisi, 1.Baskı,
İstanbul ,12 Levha Yayıncılık.
- Wilcox, Vanessa (Editör) (2009), ‘Punitive
Damages in the United States’, Koziol, Helmut
(Editör) ve Wilcox, Vanessa (Editör), ‘Punitive
Damages: Common Law and Civil Law Perspectives’,
Wien, Springer-Verlag.
- Wils, Wouter P. J. (2007), ‘The Relationship
Between Public Antitrust Enforcement And Private
Actions For Damages’, Concurrences, N°4, s.
1-13.
- Wright, Cecil A. (1944), ‘Introduction to
the Law of Torts’, The Cambridge Law Journal, C.
8, S. 3, s. 238-246.
- Cassell & Co., Ltd. v. Broome, 1972 A.C.
1027 (H.L.).
- Archer v. Brown, 1Q.B. 401, 423 (1985).
Holden v. Chief Constable of Lancashire,
1987 Q.B. 380, 388 (C.A.).
- BMW of N. America, INC. v. Gore, 517 US
559.
- Agency Holding Corp. v. Malley-Duff &
Assocs., Inc., 483 US 143.
- Özturk v. Germany ECHR Application No:
8544/79, 21.02.1984.
- Devenish etc. v Sanofi-Aventis etc., [2007]
EWHC 2394 (Ch), K.T.19.10. 2007.
- Engel ve Diğerleri ve Hollanda, AİHM,
Başvuru No: 5100/71; 5101/71; 5102/71;
5354/72; 5370/72, K. T. 8.6.1976.
- Danıştay, E.2002/521, K.2003/4772, K. T.
05.12. 2003.
- Sherman Antitrust Act, 15 U.S.C. §§ 1-7.
- Clayton Act, 15 U.S.C. §§ 12-27.
- 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında
Kanun.
- 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu.
- 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu.
- 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu.
AİHS
- Council Directive 2014/104/EU on certain
rules governing actions for damages under national
law for infringements of the competition law
provisions of the Member States and of the European
Union