Temsîl di Romanên Dîrokî yên Eliyê Evdilrehman de

Di vê xebatê de em ê li ser romanên Eliyê Evdilrehman yên dîrokî bisekinin. Bi riya temsîl û mînakên ji Xatê Xanim (1959), Gundê Mêrxasan (1968) û Şer Li Çiya (1989) em dê xwendinek tematîk bikin. Di vê çerçoveyê de Romana Dîrokî, Edebiyata Mêldar û Realîzma Sosyalîst, Dîskura Netewî, dê ji bo xebata me bibin paşxaneyên teorîk. Bi vê xebata xwe em îddîa dikin ku helwesta Eliyê Evdilrehman ya îdeolojîk û rewşenbîrî sînorên edebiyata wî teng dike, girêdayî vê yekê jî berhemên wî ji metnên edebî zêdetir wek belgeyên dîrokî xuya dikin. Ji ber nêzîkbûna wî ya îdeolojîk, temsîlên leheng û dijminahiyê, îdealîzekirina têkiliyên kurdan bi netewên wek ermen û azeriyan, derveyî rastiyên dîrokî tên temsîlkirin. Dîsa ji bo netewperwerî û nasnameya kurdan, avakirina hafizayeke kolektîf, di berhemên nivîskarî de hewldanek eşkere heye. Armanca xebata me ew e ku em bi van temsîl û meseleyên dîrokî xwendineke tematîk bikin û sînorên van romanan yên edebî, siyasî û fîkrî binirxînin.

Anahtar Kelimeler:

Eliyê Evdilrehman, edebiyata mêldar, îdeolojiya sosyalîst

Representation in Eliyê Evdilrehman’s Historical Novels

In this article we analyze Eliyê Evdilrehman’s historical novels. We will do a thematic reading through representation and examples from Xatê Xanim [Lady Khate] (1959), Gundê Mêrxasan, [Land of Bravemen] (1968) Şer Li Çiya [Battle on the Mountains] (1989). In this framework, Historical Novel, Partisan Literature, Socialistic Realism and National Discourse are theoric background for our article. In this article we claim that Evdilrehman’s ideological and intellectual attempts restrict his literary borders. Accordingly, his works look like historical documents rather than literary texts. Because of his ideological approach and representation of characters and hostility and idealization of relations of Kurds with other nations such as Armenian and Azeris are represented out of historical realities. Even though, there are clear attempts in works of this writer for Kurdish patriotism and identity as well as for formation a collective memory. In this perspectives, we aim to do a thematic reading via these representation and historical themes and evaluate the literary, political and intellectuel borders of mentioned novels.

Keywords:

Eliyê Evdilrehman Partisan Literature, Socilalist Ideology, National discourse and identity,

PDF

___

Bruinnessen, Martin Van. 2013. Kürdistan Üzerine Yazılar. İstanbul: İletişim.
Hasanpour, Amir. 2005. Kürdistanda Milliyetçilik ve Dil. İstanbul: Avesta.
Evdilrehman, Eliyê. 2012a. Xatê Xanim. Amed: Lîs.
Evdilrehman, Eliyê. 2012b. Gundê Mêrxasan. Amed: Lîs.
Evdilrehman, Eliyê. 2001. Şer Li Çiya Şêx Zayîr. Stenbol: Perî.
Göldaş, İsmail. 1991. Kürdistan Teali Cemiyeti. İstanbul: Doz.
Hejarê Şamîl. 2005. Diaspora Kürtleri. İstanbul: Peri.
Jusdanis, Gregory. 1998. Gecikmiş Modernite ve Estetik Kültür. İstanbul: Metis.
Kurtuluş, Akif. 1996. Politika ve Sanat. İstanbul: Avesta.
Kutlay, Naci. 2012. Kafkas Kürtleri-Kürt Edebi İlişkileri. İnatçı Bir Bahar. Ed. Vecdi Erbay. İstanbul: Ayrıntı.
Tosinê Reşît. 2012. Sovyetler Birliğinde Kürt Edebiyatı. İnatçı Bir Bahar. Vecdi Erbay (amd.). İstanbul: Ayrıntı.
Lukacs, György. 2008. Tarihsel Roman. Ankara: Epos.
Moran, Berna. 2012. Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim.
Orbelî, Î. A. 2011. Li Muksê Folklor û Jiyana Rojane. Amd. Sînan Hakan, Stenbol: Nûbihar
Tîmurê Xelîl. 1995. Hevpeyvîna bi Eliyê Evdilrehman re. Antolojiya Edebiyata Kurdî. Mehmet Uzun (amd.). İstanbul: Tüm Zamanlar.
Adsay, Fahriye. 2013. Romana Kurdî (Kurmancî) ya Dîrokî: Bîra Civakî û Nasname, Zanîngeha Mêrdîn Artuklu, Teza Lîsansa Bilind.
Türkeş, A. Ömer. 2011. Romana Yazılan Tarih. Edebiyatın Omzundaki Melek. Zeynep Uysal (amd.). İstanbul: İletişim.
Uzun, Mehmet. 2013. Bir Dil Yaratmak. İstanbu: İthaki.
Vali, Abbas. 2013. Kürt Tarihi Kimliği ve Siyaseti. İstanbul: Avesta.
Zeynep, Zeyno. 2008. Wekî qadeke Şîdetê Temsîl: Di Romana Tirkan de Kurd, Îsyan û Jin-1. Davut Ozalp (wer.). Zend, ( r.19-28)
Ahmedzade, Haşîm. 2011. Romana Kurdî û Nasname. Stenbol: Avesta.
Alan, Remezan. 2009. Bendname. Stenbol: Avesta.
Bozarslan, M. Emîn. 1985. Kovara Jîn. Uppsala: Deng.