1071 Malazgirt Savaşı’ndan Osmanlı Kuruluşuna Kadar Anadolu’nun Siyasi Durumu

1071 Malazgirt Savaşı Türk, Dünya ve İslam Tarihi açısından sonuçları yönünden çok önemli bir savaştır. Çünkü bu savaşın kazanılmasıyla ilk olarak yaşadıkları coğrafyada birçok siyasi, ekonomik ve sosyal sorunla uğraşmak zorunda kalan Türk ve Türkmen aşiretleri için bir yurt edinme fırsatının doğmasında bu zaferin etkisi büyüktür. İslam Tarihi açısından önemi Hristiyan bir güç olan Bizans’a karşı bu zaferin kazanılmış olması, Halifelik kurumunu bir süredir yoğun baskı altına alan Şii Büveyhiler, Moğollar ve Haçlı dünyasına karşı bir koruyucu rolü uyandıracaktır. Malazgirt Savaşı’nın kazanılması ile Anadolu’ya yerleşme amaçlı girişimler artmış ve Bizans tek başına bu girişimlere cevap veremeyince Papa’dan yardım istemiş ve bu savaşın kazanılması Haçlı Seferleri için bir gerekçe teşkil etmiştir.Haçlı Seferleri bu dönemde Anadolu siyasi hayatında etkilemiş ve belki de Anadolu Selçuklu Devleti’nin batıdaki ilerleyişini tamamen durdurmuştur. Moğol İstilası ve Kösedağ Savaşı(1243) da siyasal süreçte çok ciddi bir öneme sahip olup Selçuklu yıkılışını getiren bir hadise olmuştur. Diğer yandan Anadolu denince ilk akla gelen sadece Osmanlı ve Selçuklu olmamalı arka planda Anadolu’nun Türk yurdu haline gelmesinde, Ermeni, Rum, Gürcü, Moğol ve Haçlı tehlikesine karşı en az bu devletler kadar mücadele etmiş olan beyliklerin siyasi, sosyal, kültürel, mimari ve burada sayamadığımız birçok alanda Anadolu’nun inşa sürecine katkı sağlamışlardır. Makalemizde hem bu katkılardan, hem de Anadolu’da kalıcı hale gelme sürecinde yaşanan siyasal olaylardan bahsedilmiştir. Dönem tarihinde önemine binaen beylikler de kısa bilgiler vererek tanıtmaya çalıştım.

Anahtar Kelimeler:

Selçuklu, Beylikler, Malazgirt, Moğol, Haclı

Pre–Ottoman Political Situation in Anatolia After 1071 Manzikert War

The Battle of Manzikert in 1071 has been so important for the history of Turks, Islam World and for the world in terms of its consequences. For the Turks and Turkmens, who were dealing with political, economic and social problems in the geography they were lived in, it was a chance to have a homeland. For its importance for the Islam world, to win a victory over Cristian Byzantine provide a protection for Caliphate, which was under a heavy pressure by Shia Buyids, Mongols and Crusader world. After winning the Manzikert Battle, attempt to settle in Anatolia had increased; Byzantine could not fight with it by itself and asked for help fro the Pope, thus the victory also gave reasons for the Crusades. The Crusades had effects on political life in Anatolia, might entirely stop Anatolian Seljuk Empire expansion towards the west. Mongol Invasion and Kosedag Battle (1243) also had a grave importance in the political process over the collapse of Anatolian Seljuk Empire. In another aspect, when it comes to making Anatolia Turks homeland, it should not be recalled only Ottoman or Seljuk Empire at first place but beyliks, which fight against Armenians, Greeks, Georgians, Mongols, and Crusaders, also contributed to build Anatolia in terms of many dimensions such as political, social, cultural, architectural and so on. In this paper, we mention both this contributions and the political issues while they were settling in Anatolia. As it is important for the period, I also mention about beyliks.

Keywords:

Seljuk, Principalities, Manzikert, the Mongols, the Crusaders,

PDF

___

ATÇEKEN, Zeki ve BEDİRHAN, Yaşar, Anadolu Selçuklu Devleti Tarihi, Eğitim Kitapevi, Konya 2004. DEMİRKENT, Işın, “Anadolu’nun Türkleşmesinde Haçlı Seferlerinin Rolü”, Haçlı Seferleri Tarihi, Dünya Yayıncılık, İstanbul,2007. ERDEM, İlhan, “Doğu Anadolu Türk Devletleri”, Genel Türk Tarihi, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara,2002. GÜNDÜZ, Tufan, Anadolu Türkmen Aşiretleri, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2010. KAFALI, Mustafa, Anadolu’nun fethi ve Türkleşmesi, Berikan Yayınevi, Ankara 2013. KOCA, Salim, “Diyâr-i Rûm’un (Roma Ülkesi= Anadolu) Türkiye Haline Gelmesinde Türk Kültürünün Rolü”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 23, Ankara,2008. KOCA, Salim, Anadolu Türk Beylikleri Tarihi, Berikan Yayınları, Ankara 2012. MAALOUF, Amın, Arapların Gözende Haçlı Seferleri, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2011. MERÇİL, Erdoğan, “Anadolu Beylikleri”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt III, İstanbul,1991. MONDADORİ, Arnoldo, “Anadolu Beylikleri”, Gençlik Ansiklopedisi, Gelişim Yayınları, İstanbul, 1978. ÖZDEMİR, H. Ahmet, “Moğol İstilasından Bazı Öğrenilmiş Çaresizlik Örnekleri”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 29, Konya 2010, ss. 1- 21. ÖZTUNA, Yılmaz, “1308’de Anadolu’nun Siyasi Manzarası”, Büyük Türkiye Tarihi, Cilt II, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1977. SEVİM, Ali ve MERÇİL, Erdoğan, Selçuklu Devletleri Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1995. SÖZEN, Metin ve diğerleri, Anadolu Selçukluları Çağı, Creavite Yayınları, İstanbul, 2007. TURAN, Ahmet Nezihi (Ed.), Tarih El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara 2006.
TURAN, Osman, Selçuklular Târihi ve Türk-İslâm Medeniyeti, Ötüken Yayınları, İstanbul 2012. TURAN, Şakir, “Moğolların Anadolu’yu İstilası Sonrası Batı Anadolu’da Türkmen Tarzında Yerleşme”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sayı 29, Kütahya,2011. YÜCEL, Yaşar, Anadolu Beylikleri Hakkında Araştırmalar II, Türk Tarih Kurumu Basım Evi, Ankara 1991.