Türkler Orhun yazıtlarından da anlaşıldığı üzere zaman ve mekâna ayrı bir önem vermektedirler ve bunları hayatlarının merkezine alırlar. Türklerin hayatındaki zaman algısında yaşadıkları kültür çevresinin çok büyük etkisi olmuştur. Özellikle başlangıçtayaşadıkları bozkır kültür çevresinde insanın insanla, insanın hayvanla ve tabiatla vermiş olduğu mücadele yaylaktan kışlığa,kışlaktan yaylağa yapılan yorucu göçler Türk insanını zaman belirlemeye yöneltmiştir. Türklerin bu göçebe ruhu, doğayla olanilişkilerini ve kültürlerini oldukça derinden etkilemiştir. Göç mevsimlere göre olmakta ve bu anlamda her mevsimde insanlardoğa ile farklı bir ilişki içerisine girmektedirler. Eski Türkler’de zaman ile ilgili kavramlara ilk olarak Göktürk yazıtlarında rastlanmaktadır. Eski Türkler’de zaman anlayışı bağlamında onların kullandıkları “On İki Hayvanlı Türk Takvimi”nden bahsetmekgerekir. Bu takvim Türkler tarafından bazen tek başına bezen de diğer milletlerin takvimiyle mezcedilerek kullanılmıştır. Yılhesabında güneşin esas alındığı, on iki yıllık daimî bir devirden ibaret olan On İki Hayvan Takvimi’nde yıllar hayvan adlarıylaanılmaktadır. Bu yazıda zaman olgusunun Türklerin yaşam tarzı üzerindeki etkileri araştırılacaktır. Türklerin sahip olduklarıkültür, inanç, töre ve tutumların takvim yapma sürecini nasıl etkilediği sorusu cevaplanmaya çalışılacaktır.

In the Twelve Animal Calendar, which is a twelve-year permanent cycle based on the sun in the year. Turks, as understood rom the Orkhonin inscriptions, place a special emphasis on time and space and place them at the center of their lives. The cultural environment that Turks live in has had a huge impact in their sense of time. Especially at the beginning, with the struggle that Turks had with each other, with animals and with nature around the steppe culture they lived in, and with the exhausting migrations made from the highlands to the winter, from the winter to the highlands, the idea of time started to be a determining factor in the Turkish people. This nomadic spirit of Turks has deeply influenced their relationship and culture with nature. This migration is according to the seasons and in this sense, people have a different relationship with nature in every season. In ancient Turks, the concept of time is first encountered in Göktürk inscriptions. It is necessary to talk about the “Twelve Animal Turkish Calendar” used by them in the context of understanding of time in Old Turks. This calendar was sometimes used alone by the Turks, and it was used in combination with the calendar of other nations. The Twelve Animal Calendar, which is a twelve-year permanent cycle based on the sun, years are referred to by animal names. In this article the effects of the time on the lifestyle of the Turks will be investigated. The question of how the culture, beliefs, customs and attitudes of the Turks the calendar making process will be tried to be answered.