Belhî’nin Ruh Sağlığına Dair Yaptığı Önerilerin Günümüz Psikolojisinde Karşılığı Var mıdır?

Multidisipliner kişiliğiyle İslam düşünce tarihinde dikkat çeken Ebû Zeyd Ahmed bin Sehl el-Belhî (850-934), Mesâlihu’l-Ebdân ve’l-Enfüs (Beden ve Ruhun Maslahatları) adlı eserin müellifidir. Kitabında, kendi dönemine kadar beden sağlığı ile alakalı bir çok kitap yazıldığı halde ruh sağlığı ile alakalı pek bir eser verilmediğinden şikayet eder ve kendi eserinin bu konuda ilk olduğunu iddia eder. Ona göre zihinsel bozukluklar fiziksel olanlardan daha yaygındır ve insanların bu hastalıklardan ne ölçüde etkilendiği bireysel farklılıklara bağlıdır. Belhî’nin ruhsal rahatsızlıklarla ilgili ortaya koyduğu teşhisler kendi zamanının ötesindedir. Elinizdeki bu çalışma, söz konusu eserden hareketle Belhî’nin ruh sağlığıyla alakalı fikirlerini günümüz psikoloji bilimini de dikkate alarak değerlendirmeyi amaçlar. Cevabını bulmaya çalıştığımız soru şudur: Belhî’nin ruhsal rahatsızlıklarla ilgili onuncu yüzyıldan gelen tavsiyelerinin günümüz Psikolojisinde bir karşılığı var mıdır?

Anahtar Kelimeler:

Ebû Zeyd el-Belhî, ruhsal rahatsızlıklar, Obsesif bozukluklar, Psikosomatik, Hıfzısıhha

Is there any equivalent to Balḫī's suggestions on mental illnesses in today's Psychology?

Abu Zayd Aḥmad bin Sahl al-Balkhi (850-934), who drew attention in the history of Islamic thought with his multidisciplinary personality, is the author of the book Maṣāliḥ al-abdān wa’l-anfus (Sustenance/Recovery of the body and soul). In his book, he complains that although many books about physical health have been written until his time, not many works related to mental health have been written and he claims that his work is the first in this regard. According to him, mental disorders are more common than physical disorders, and the extent to which people are affected by these diseases depends on individual differences. The diagnoses made by Belhi regarding mental illnesses are beyond his own time. This study aims to evaluate Belhī's ideas about mental health by considering the psychology science of today. The question we are trying to answer is: Is there any equivalent to Balḫī's suggestions from the tenth century on mental illnesses in today's Psychology?

Keywords:

Abu Zayd al-Balkhi, Mental disorder, Obsessive-compulsive disorder (OCD), Preventive healthcare, Psychosomatic,

PDF

___

Balḫī, Abū Zaid Aḥmad Ibn Sahl. Maṣāliḥ al-abdān wa’l-anfus. Ed. Fuat Sezgin. Frankfurt: Institut für Geschichte der Arabisch-Islamischen Wissenschaften, 1984.
Belhî, Ebû Zeyd. Mesâlihu’l-Ebdân ve’l-Enfüs - Beden ve Ruh Sağlığı, çev. Muhammet Uysal. Istanbul: Endülüs Kitap, 2019.
Belhî, Ebû Zeyd. Mesâlihu’l-Ebdân ve’l-Enfüs, çev. Nail Okuyucu; Zahit Tiryaki. Istanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2012.
Boos, Anne. Kognitive Verhaltenstherapie nach chronischer Traumatisierung. Göttingen: Hogrefe, 2005.
Brockelmann, Carl. Geschichte der arabischen Litteratur - Erster Supplementband. Leiden: Brill, 1937.
Brunner, R. & Zeltner, W. Lexikon zur Pädagogischen Psychologie und Schulpädagogik. München: Ernst Reinhardt, 1980.
Budak, Selçuk. Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2003.
Corbin, Henry. History of Islamic Philosophy. Trans. Liadain Sherrard. London: Routledge, 2014.
De Goeje, M. J.. „Die Istakhri-Balkhi Frage“. In: Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft 25 (1871): 42-58.
De Vries, U. & Petermann, F.. „Depression“. In: Dorsch – Lexikon der Psychologie (18. Aufl.). Hrsg. M. A. Wirtz, 363. Bern: Hogrefe, 2014.
Ess, Josef van. Der Eine und das Andere: Beobachtungen an islamischen häresiographischen Texten. Bd. 1. Berlin: De Gruyter, 2011.
Gerber, Wolf-Dieter u.a. „Somatoforme Störungen“. In: Dorsch – Lexikon der Psychologie (18. Aufl.). Hrsg. M. A, 1441. Wirtz. Bern: Hogrefe, 2014.
Gürsu, Orhan. “İslam Düşünürü Belhi’nin (849-934) Ruh Sağlığına Yönelik Görüşlerinin Modern Psikoloji Doğrultusunda Değerlendirilmesi”. In: DEUİFD Din Psikolojisi Özel Sayısı, (2016): 271-309.
Hermann, Christiane. „Psychosomatik, psychosomatische Medizin“. In: Dorsch – Lexikon der Psychologie (18. Aufl.). Hrsg. M. A. Wirtz, 1265. Bern: Hogrefe, 2014.
Ibn an-Nadīm: Fihrist. Beirut: Dar al-Maʿrifa, o. J.
Kindî, Ebu Yusuf Yakub. “Üzüntüyü Yenmenin Çareleri”. In: İslam Filozoflarından Felsefe Metinleri. Ed. M. Cüneyt Kaya, 51-66. Istanbul: Klasik Yayınları, 2003.
Köroğlu, Ertuğrul. Kişilik Bozuklukları. Ankara: HYB Yayıncılık, 2011.
Kraiker, Christoph. Psychoanalyse, Behaviorismus, Handlungstheorie. München: Kindler, 1980.
Kutluer, İlhan. “Ebû Zeyd Belhî”. In: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Istanbul: ISAM, 1992. 5:412-414.
Merkle, Rolf: „Biofeedback“. In: Lebenshilfe abc-Psychologie Nachschlagewerk und Lexikon, 2007-2020. https://www.palverlag.de/lebenshilfe-abc/biofeedback.html (15.04.2020)
o. Autor: „Vermeidungslernen“. In: Dorsch – Lexikon der Psychologie (18. Aufl.). Hrsg. M. A. Wirtz, 1635. Bern: Hogrefe, 2014.
o. Autor: „Autosuggestion“. In: Dorsch – Lexikon der Psychologie (18. Aufl.). Hrsg. M. A. Wirtz, 233. Bern: Hogrefe, 2014.
Özkan-Rashed, Zahide. Die Psychosomatische Medizin bei Abū Zaid al-Balḫī. Aachen: Shaker, 2019.
Reinecker, H.. „Zwangsstörungen“. In: Dorsch – Lexikon der Psychologie (18. Aufl.). Hrsg. M. A. Wirtz, 1710. Bern: Hogrefe, 2014.
Sezgin, Fuat. Geschichte des arabischen Schrifttums - Bd. III Medizin, Pharmazie, Zoologie, Tierheilkunde bis ca. 430 H. Leiden: Brill, 1970.
Sezgin, Fuat. Geschichte des Arabischen Schrifttums - Bd. IX Grammatik bis ca. 430 H. Leiden: Brill, 1984.
Sezgin, Fuat. Geschichte des Arabischen Schrifttums - Bd. VI. Astronomie bis ca. 430 H. Leiden: Brill, 1978.
Stangl, W.. „Psychologie, wissenschaftlich“. Online Lexikon für Psychologie und Pädagogik, 2020. https://lexikon.stangl.eu/1205/psychologie-wissenschaftlich/ (08.04.2020).
Stangl, W.. „Psychologie“. In: Online Lexikon für Psychologie und Pädagogik, 2020. https://lexikon.stangl.eu/11808/psychologie-beruf-psychologe/ (08.04.2020)
Stangl, W.. „somatoforme Störung“. In: Online Lexikon für Psychologie und Pädagogik, 2020. https://lexikon.stangl.eu/9580/somatoforme-stoerung/ (09.04.2020).
Stangl, W.. „Zwangsstörung“. In: Online Lexikon für Psychologie und Pädagogik, 2020. https://lexikon.stangl.eu/675/zwangsstoerungen/ (14.04.2020)
Şehrezûrî, Şemsüddin. Nüzhetü'l-Ervâh ve Ravzatü’l-Efrâh, vom Arabischen ins Türkische übersetz von Eşref Altaş. Istanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2015.
Wolf, Doris. „Vermeidungsverhalten“. In: Lebenshilfe abc-Psychologie Nachschlagewerk und Lexikon, 2007-2020. https://www.palverlag.de/lebenshilfe-abc/vermeidungsverhalten.html (15.04.2020)
Yanık, Medaim. “İslam âlimi Belhî’nin vesveseden kurtulmak için önerileri”. In: Mesâlihu’l-Ebdân ve’l-Enfüs. 18-19. Istanbul: Endülüs Kitap, 2019.