İbnü‟l-Arabî'nin Fusûsu’l-Hikem'inde ayna metaforu

Muhyiddîn İbnü'l-Arabî'nin Fusûsu’l-Hikem’de kullandığı ilk metafor olan ayna, çeşitli din, edebiyat, mitoloji, kültür, mistik inanç ve felsefî düşünüş sistemlerinde, özellikle birtakım metafizik gerçeklikleri anlatmak amacıyla çokça kullanılan bir metafor olarak karşımıza çıkmaktadır. Tasavvufun genel karakterine uygun olarak İbnü'l-Arabî de ayna metaforunu Fusûs’ta, Tanrı – âlem ilişkisi, insan, insan-ı kâmil ve kalp kavramlarını açıklamak üzere kullanmıştır.

Metaphor of mirror in Fusus al-Hikam by Ibn al-Arabi

Mirror, used as a first metaphor by Ibn al-Arabi in Fusus al-Hikam, is a metaphore used frequently in various religion, literature, mythology, culture, mystical belief and philosophical thought systems especially to describe some mystical realities. In conformity with general character of Tasawwuf, Ibn Arabi also has used mirror methaphore in his Fusus al-Hikam for explaning concepts of relation between God-universe, human being, perfect human-being and heart.

___

el-Aclûnî, İsmâil b. Muhammed, Keşfü’l-Hafâ ve Müzîlü’l-İlbâs Ammâ İştehera mine’l-Ehâdîsi alâ Elsineti’n-Nâs, 2. baskı, Beyrut 1351 H.
Doğan, D. Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, 11. baskı, İstanbul 1996.
Ebû Dâvud, Süleyman b. el-Eşref es-Sicistânî, Sünenü Ebî Dâvud, Dâru’l-Fikr, tahk.: Muhammed Muhyiddin Abdülhamid, yy., ts.
İbnü’l-Arabî, Muhyiddîn, Fusûsu’l-Hikem, Çeviri ve Şerh: Ekrem Demirli, İstanbul 2006.
Konuk, Ahmed Avni, Fusûsu’l-Hikem Tercüme ve Şerhi, haz.: Mustafa Tahralı, Selçuk Eraydın, İstanbul 1987-1992.
Ögke, Ahmet, Vâhib-i Ümmî’den Niyâzî-i Mısrî’ye Türk Tasavvuf Düşüncesinde Metaforik Anlatım, Van 2005.
Ögke, Ahmet, Elmalı Erenlerinde Mânâ Dili, Elmalı Belediyesi Yayını, Ankara 2007.
Ögke, Ahmet, ‚Tasavvufta ‚Kenz-i Mahfî‛ Düşüncesi ve Sofyalı Bâlî Efendi’nin (960-1553) ‚Küntü Kenzen Mahfiyyen‛ Şerhi Bağlamında Varoluşun Anlamı‛, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, Ankara 2004, yıl: 5, sayı: 12, ss. 9-24.
Uluç, Tahir, İbn Arabî’de Sembolizm, İstanbul 2007.