Küçük Çay ı r Düğmesinde Sanguisorba minor Scop. Baz ı Morfolojik ve Tarımsal Karakterlerin Değişimi

Bu çal ışma iki farkl ı küçük çay ı r düğmesininde baz ı özelliklerdeki varyasyonu belirlemek amac ı ile yap ı lmıştı r. Çalışma sonuçlar ı na göre doğal materyal bitkilerindeki varyasyon daha yüksek bulunmu ştur. Iki farkl ı küçük çay ı r düğmesi 1996 y ı l ı baharı nda tarlada yetiştirilmiştir. 1997 y ı l ı nda baz ı mofolojik ve tar ı msal karakterler üzerinde gözlemler yap ı lmışt ı r. Bünyan 80 çeşidi sap say ı sı , kömeç uzunluğ u, 1000 meyve ağı rl ığı , bitki verimi, yaprak oran ı ve çimlenme yönünden doğal materyalden önemli seviyede 0.05 üstün de ğerler vermiştir. Bitkiler aras ı nda geniş bir varyasyon belirlenmi ştir. Her iki tip bitkinin varyasyon katsay ı lann ı n oranlanmas ı ile elde edilen değerler doğadan toplanan bitkilerde incelenen karakterlerin ço ğunda daha yüksek bir varyasyon oldu ğ unu ortaya koymu ştur. Ankara ili meralar ı ndan toplanan bitkilerdeki varyasyonun üst s ı n ı rları , genellik/e Bünyan 80 çe şidinden daha yüksek bulunmuştur. Elde edilen veriler doğ adan toplanan küçük çay ı r düğmesi bitkilerinin, bu bitkinin tar ı msal amaçl ı ı slah çalışmalar ı nda kullan ı labileceğini göstermektedir

Anahtar Kelimeler:

Sanguisorba minor, değ işim, bitkisel özellikler

Variation in Some Morphological and Agronomic Characters of Lesser Burnet Sanguisorba minor Scop.

This work was conducted with two lesser burnet types to determine the amount of variation in some characters. Lesser burnet types were grown in Ankara in the spring of 1996. Plants in the field were observed for a number of morphological and agronomic characteristics in 1997. Bünyan 80 cultivar had superiority for stem number, inflorescence length, 1000 fruit weight, dry yield per plant, leaf ratio, germination at 0.05 probabilty level. A wide range of variation was detected among the plants. Values obtained by rating coefficients of variation for each type made it clear that the variation in native population material was wider for most of the characteristics observed. The upper limits of variation in the material collected from Ankara rangelands were also higher than those of Bünyan 80 cultivar. Data showed that native genotype could be used in lesser burnet breeding studies for agricultural purposes.

Keywords:

Sanguisorba minor, variation, plant characteristics,

___

Cullen, J. 1972, Sanguisorba L. In Flora of Turkey and the East Aegean Islands, (Ed. P.H.Davis) Edinburgh University Press.
Douglas, G.B., I.L. Gordon, A.C.P. Chu, A.G. Robertson, 1994. Effect of genotype and seed size on early vegetative growth of sheep's burnet. Plant Breed. Abst. 64(7)958
Düzgüneş , O., T. Kesici, and F. Gürbüz, 1983. Istatistik Metodlar ı . A.O. Ziraat Fakültesi Yay ı nları : 861. Ders Kitab ı :229.
Gills, K.S. 1989. Germplasm coliections and the public breeder. In the Use of Plant Genetic Resources. (Ed. A.H.D. Brown, D.R. Marshall, 0.H. Frankel and J.T. Williams), Cambridge Uni. Press.
Kad ı oğ lu, F. 1978. Çay ı r dü ğmesi yetiştirme tekniğ i üzerinde ara şt ı rmalar TAGEM Proje no: II-029-067 Geli şme Raporu, Ankara.
Hayes, H.K., F.R. Immer, 1942. Methods of Plant Breeding. Mc Graw Hill Book Comp. Inc. New York and London.
Johnson, D.A., T.M.S. Ford, M.D. Rumbaugh and B.Z. Richadrson, 1989. Morphological and physiological variation among ecotypes of sweetwetch (Hedysarum boreale Mutt.). J. Range Manage.42(6)496-501.
Kün, E. 1985. Bitki Islah ı Ders Notlar ı , Ankara.
Snedecor, G.W., W.G. Cochran, 1967. Statistical Methods. The lowa State University Press, Ames, lowa. USA.
Şehirali, S. 1989. Tohumluk ve Teknolojisi. A.Ü. Bas ı mevi, Ankara.
Şehirali, S. M. özgen, 1988. Bitki Islah ı . A.Ü. Zir. Fak Yay. 1059. Ders Kit. 310, Ankara.
Tokluoğ lu, M. 1980. Baz ı Çay ı r Düğmesi (Sanguisorba minor Scop.) Ekotiplerinin önemli Morfolojik, Biyolojik, Tar ı msal ve Sitolojik Karakterleri Üzerinde Ara şt ı rmalar. A.Ü. Ziraat Fakültesi Doçentlik Tezi (Yay ı nlanmam ış )