Onur KARAAĞAÇ, Mehtap ÖZBAKIR, Ahmet BALKAYA

Karadeniz bölgesinden toplanan bal kabağı (Cucurbita moschata Duch.) populasyonlarındaki meyve özelliklerinin karakterizasyonu ve varyasyonun değerlendirilmesi

Bal kabakları, Türkiye’de önemli kabakgil sebze türlerinden birisidir. Araştırma için 17 bal kabağı (Cucurbita moschata Duch.) populasyonu, Karadeniz Bölgesi’ndeki farklı illerden toplanmış, 2006-2007 yılları arasında karakterizasyonları yapılmış ve meyve özelliklerindeki fenotipik varyasyon belirlenmiştir. Mevcut koleksiyon, meyve eni, meyve şekli, rengi, parlaklığı, meyve boyutları, meyve sayısı ve meyve ağırlığı bakımından belirgin bir fenotipik çeşitlilik göstermiştir. Bal kabağı populasyonlarının meyve özelliklerindeki varyasyon, 13 kantitatif ve 5 kalitatif değişken esas alınarak Temel Bileşen Analizi (PCA) kullanılarak incelenmiştir. ilk altı PC faktör değeri, toplam kümülatif varyasyonun % 85.38’ini açıklamıştır. Verilere Cluster (küme) analizi de uygulanmış ve populasyonların 7 grupta kümelendiği belirlenmiştir. Populasyonlar arasındaki benzerlikleri değerlendirmek için bir dendrogram düzenlenmiştir. Yüksek oranda varyasyon olduğu ortaya çıkmıştır. Meyve özelliklerindeki varyabilitenin değerlendirilmesi, sebze ıslahçılarına gelecekte yürütülecek bal kabağı ıslah çalışmalarında populasyonlara ait arzu edilen özelliklerin belirlenmesinde yardımcı olabilecektir.

Evaluation of variation and fruit characterization of pumpkin (Cucurbita moschata Duch.) populations collected from Black Sea region

Pumpkins are one of the most important Cucurbit crops in Turkey. In this research, 17 populations of pumpkin (Cucurbita moschata Duch.) were collected and identified from different provinces of the Black Sea region in 2006 and 2007 and phenotypic diversity in their fruit characters was assessed. The collection showed appreciable phenotypic variation in fruit shape, fruit colour, fruit brightness, fruit dimensions, fruit number and fruit weight. Cluster and principal component analysis (PCA) were performed to determine relationships among populations and to obtain information on the usefulness of those fruit characters for the definition of groups. Cluster analysis based on 13 quantitative and 5 qualitative variables identified 7 different groups. The first six principal component axes accounted for 85.38 % of the total multivariate variation among the populations. The dendrogram was prepared to evaluate morphological similarity between the pumpkin genotypes. It revealed high variation. This evaluation of fruit trait variability can assist geneticists and breeders to identify populations with desirable characteristics for inclusion in variety breeding programs.

PDF

___

Aras V, Sarı N, Kesici S, Nacar N, Denli N & Gülşen O (2007). Bazı karpuz hatlarının karakterizasyonu ve akrabalık derecelerinin belirlenmesi. Türkiye VI. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Cilt (II), 212-215, Erzurum
Babu V S, Gopalakrishnan T R & Peter K V (1996). Variability and divergence in pumpkin (Cucurbita moschata Poir). Journal Tropical Agriculture 34: 10- 13
Balkaya A & Karaagaç O (2005). Vegetable genetic resources of Turkey. Journal of Vegetable Science 11: 81-102
Balkaya A, Yanmaz R, Apaydın A & Kar H (2005) Morphological characterization of white head cabbage (Brassica oleracea var. capitata subvar. alba) genotypes in Turkey. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science 33: 333-341
Balkaya A & Ergün A (2007). Determination of superior pinto bean (Phaseolus vulgaris L. var. Pinto) genotypes by selection under the ecological conditions of Samsun Province in Turkey. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 31 (5): 335 -347
Balkaya A & Ergun A (2008). Diversity and use of pinto bean (Phaseolus vulgaris) populations from Samsun, Turkey. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science 36: 189–197
Balkaya A, Kurtar E S, Yanmaz R & Özbakır M (2008). Karadeniz Bölgesi’nde Kışlık Kabak Türlerinde (Kestane kabağı Cucurbita maxima Duchesne ve Bal kabağı Cucurbita moschata Duchesne) Gen Kaynaklarının Toplanması, Karakterizasyonu ve Değerlendirilmesi. 104 O 144 Nolu TUBİTAK Projesi Kesin Sonuç Raporu.178s. Ankara
Balkaya A, Yanmaz R & Özbakır M (2009). Evaluation of variation in seed characters of Turkish winter squash (Cucurbita maxima) populations. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science 37: 167-178
Bliss F A (1981). Utilization of vegetable germplasm. Hortscience 16(2): 129-132
Bouyoucos G J (1951). A recalibration of hydrometer for making mechanical analysis of soils. Agronomy Journal 43: 9
Cartea M E, Picoaga A, Soengas P & Ordas A (2002). Morphological characterization of kale populations from north-western Spain. Euphytica 129: 25-32
Decker-Walters D S & Walters T W (2000). Squash. P.335-351. Cambridge University Press, Cambridge, UK
Escribano M R, Ron A M, Santalla M & Ferreira J J (1991). Taxonomical relationship among common bean populations from northern Spain. Annual Aula Dei 20: 17-27
Escribano M R, Santalla M, Casquero P A & Ron A D E (1998). Patterns of genetic diversity in landraces of common bean (Phaseolus vulgaris L.) from Galicia. Plant Breeding 117: 49-56
FAO (2007). Statistical data of Turkey http://apps.fao.org/faostat
Gil J & Ron A M (1992). Variation in Phaseolus vulgaris in the Northwest of the Iberian Peninsula. Plant Breeding 109: 313-319
Hernandez S M, Merrick CL & Eguiarte L (2005). Maintenance of squash (Cucurbita spp) landrace diversity by farmers activities in Mexico. Genetic Resources and Crop Evolution 52: 697-707
IPGRI (1995). Descriptors for pumpkins. International Plant Genetic Resources Institute (IPGR). Rome, Italy p110
Jackson M L (1958). Soil Chemical Analysis. Prence Hall Inc. Englewood Cliffs, N.J. USA
Jeffers J N R (1967). Two cases studies in the application of principal component analysis. Applied Statistics 16: 225-236
Jeffrey CA (2005). New system of Cucurbitaceae Botanicheskii Zhurnal 90: 332–335
Kale V S, Patil B R, Bindu S & Paithankar D H (2002). Genetic divergence in pumpkin (Cucurbita moschata). Journal Soil Crops 12: 213-216
Karaağaç O (2006). Bafra Kırmızı Biber Gen Kaynaklarının (Capsicum annuum var. conoides Mill). Karakterizasyonu Ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Tezi, OMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Samsun
Kumar J, Singh D K & RAM H (2006). Genetic diversity in indigenous germplasm of pumpkin. Indian Journal Horticulture 63 (1): 101-102
Mohammadi S A & Prasanna B M (2003). Analysis of genetic diversity in crop plants- Salient statistical tools and considerations. Crop Science 43: 1235- 1248
Özdamar K (2004). Paket Programlar ile İstatiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler). 5. Baskı. Kaan Kitapevi..528s
Paris H S (1989). Historical records, origins and development of the edible cultivar groups of Cucurbita pepo (Cucurbitacea). The Journal of Economic Botany 43: 423-443
Pitrat M, Chauvet M & Foury C (1999). Diversity, history and production of cultivated cucurbits. Proc. Ist Int. Symp. On Cucurbits. Eds. Acta Horticulturae 492: 21-28
Robinson RW & Decker-Walters DS (1997). Cucurbits. New York Cab. International. 226p. (Crop Production Science in Horticulture)
Rohlf F J (1993). Numerical Taxonomy and Multivariate Analysis System. Exeter Software, Dept. Of Ecology and Evolution, State University of New York
Sarı N & Solmaz İ (2007). Fruit characterization of some Turkish melon genotypes. Acta Horticulturae (ISHS) 731: 103-109
Sari N, Tan A, Yanmaz R, Yetişir H, Balkaya A, Solmaz I & Aykas L (2008). General status of Cucurbit genetic resources in Turkey. Cucurbitaceae 2008. Proceedings of the IXth EUCARPIA meeting on genetics and breeding of Cucurbitaceae (Pitrat M.ed.). INRA. Avignon, France, 21-32s
Smith J S C & Smith O S (1989). The description and assessment of distances between inbred lines of maize: the utility of morphological, biochemical and genetic descriptors and a scheme for the testing of distinctiveness between inbred lines. Maydica 34: 151- 161
Şalk A, Arın L, Deveci M & Polat S (2008). Özel Sebzecilik. Tekirdağ-2008. 485s
Şensoy S, Büyükalaca S & Abak K (2007). Evaluation of genetic diversity in Turkish melons (Cucumis melo L.) based on phenotypic characters and RAPD markers. Genetic Resources and Crop Evolution 54: 1351-1365
Tan Ş (2005). Bitki Islahında İstatistik ve Genetik Metotlar. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayın No: 121. Menemen/İzmir. s.129– 145
TUİK (2007). Tarımsal Yapı ve Üretim http://www.tuik.gov.tr
UPOV (1998). Descriptors for squash. Guidelines for the conduct tests for distinctness, homogeneity and stability of new varieties of plants. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü
U.S. Salinity Laboratory Staff (1954). Diagnosis Improvement of Saline and Alkali Soils. USDA Agriculture Handbook, No: 60
Üstün A, Aydın N, Olgun H, Hakan M, Eren A, Babaoğlu M & Aslan H (2003). Bazı soya çeşitleri arasındaki benzerliklerin discriminant ve cluster analizleri ile belirlenmesi ve çeşitlerin stabiliteleri. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi. 13-17 Ekim. 131- 140
Yetişir H & Şakar M (2006). Türkiye’nin farklı bölgelerinden toplanmış olan su kabaklarının bazı bitkisel ve meyve özellikleri. 5. Ulusal Sebzecilik Sempozyumu.133-143
Yıldırım M (1985). Populasyon Genetiği II. Ege Üniv. Ziraat Fakültesi. Ders Kitabı. 236s
Whitaker T W & Robinson RW (1986). Squash breeding. In: Bassett M.J. (Ed.). Breeding Vegetable Crops. Westport, Connecticut: Avi, 209-242. 584p