Kadri YÜREKLİ, Fazlı ÖZTÜRK, Mehmet BALÇIN

Deterimination of variation in soil water storage capacity on watersheds

Bu çalışmanın amacı, olasılık dağılımlarına göre havzadaki su tutma potansiyelindeki (S) değişimi ortaya çıkarmak ve olasılık dağılımlarından elde edilen S ile Soil Conservation Service (SCS)'in geliştirdiği yönteme göre elde edilen S'nin karşılaştırmasını yapmaktır. S'deki değişimi belirlemek amacıyla, Tokat Araştırma Enstitüsü tarafından kontrol edilen havzalarda (Uğrak, Akdoğan, lkikara), her ay için ölçülen maksimum 24-h yağmurlar ile bu yağmurların neden olduğu yüzey akışlar kullanılmıştır. Bu çalışmada, S için normal, loğ normal, gumbel ve loğ Pearson IH dağılımları göz önüne alınmıştır. Yukarıda adı geçen havzaların S değerleri, loğ normal dağılıma, diğer dağılımlardan (normal, gumbel ve loğ Pearson III ) daha iyi uyum göstermiştir. Her havza için % 10, % 50 ve % 90 olasılık seviyeleri için S değerleri, loğ normal dağılıma göre elde edilen frekans grafiklerinden saptanmıştır. Daha sonra bu S değerleri için, yüzey akış eğri numaraları ($CN_{10}$, $CN_{50}$, $CN_{90}$) belirlenmiştir. Bu CN değerleri, SCS yöntemine göre havzanın kuru, orta ve ıslak koşulları için elde edilen CN değerleri ($CN_I$, $CN_{II}$, $CN_{III}$ ) ile karşılaştırmıştır. Bu çalışma göstermiştir ki, her havza için (Uğrak, Akdoğan, lkikara ),$CN_{10}$, $CN_{50}$, $CN_{90}$ yüzey akış eğri numaraları, SCS yöntemine göre elde edilen $CN_I$, $CN_{II}$, $CN_{III}$ yüzey akış eğri numaralarına benzer olmuştur.

Su toplama havzalarında su tutma potansiyelindeki değişimin belirlenmesi

The purpose of this study is to bring up variation of soil water storage capacity (S) based on probability distributions on watersheds, and to compare S obtained from probability distribution to S according to Soil Conservation Service (SCS). In order to explaining variation in S, maximum 24-h rainfall for each month and the associated runoff volume recorded in three watersheds ( Uğrak, Akdoğan, İkikara) which has controlled by Tokat Research Institute of Rural Services was used. Normal, log normal, extreme value type I, and log pearson type III distributions were taken into account for S in this study. S values of these mentioned watersheds were fitted better to log normal distribution than the others (normal, extreme value type I1 and log pearson type III distributions ). S values of each watersheds for 10, 50 and 90 % probability levels were gotten from frequency lines based on log normal distribution. Afterwards, for these S values, curve numbers ($CN_{10}$, $CN_{50}$, $CN_{90}$) were determined. These CN values were compared to CN values ($CN_I$, $CN_{II}$, $CN_{III}$ ) based on SCS for dry antecedent condition, normal antecedent condition, and wet antecedent condition. This study was showed that $CN_{10}$, $CN_{50}$, $CN_{90}$ were similar to $CN_I$, $CN_{II}$, $CN_{III}$ for each watershed (Uğrak, Akdoğan, lkikara).

PDF

___

Anonymous, 1972. Hydrology. National Engineering Handbook, Section 4, USDA, Soil Conservation Service (SCS), Washington, D. C.
Anonymous, 1992. Tokat Araştırma Enstitüsü Araştırma Raporları. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Yayın No: 121, Tokat, 391s.
Bayazıt, M. 1981. Hidrolojide İstatistik Yöntemler. İstanbul Teknik Üniv. Yayın No: 1197, istanbul, 223s.
Chow, V. T., D. R. Maidment and L W. Mays, 1988. Applied Hydrology. McGraw-Hill Book Company, New York, 572s.
Diler, M. U. 1982 Mühendislik Hidroloji Çalışmalarında İstatistiksel Yöntemler Rehberi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Bursa, 82s.
Haan, C. T. and R. E. Shulze, 1987. Return period flow prediction with uncertain parameters. ASAE, 30 (3) 665-669.
Haan, C. T. and D. R. Edwards, 1988. Joint probability estimates of return period flows. ASAE, 31 (4) 1115-1119.
Hawkins, R. H., A. T. Hjelmfelt and A. W. Zevenbergen, 1985. Runoff probability, storm depth and curve number. J. of Irrigation and Drainage Engineering, 111 (4) 330-340.
Hjelmfelt, A. T., L. A. Kramer and R. E. Burwell, 1981. Curve Numbers as Random Variables, Rainfall-Runoff Relationships. Proceeding International Symposium on Rainfall-Runoff Modeling, Missisippi State University, Littleton, CO.
Julian, P. R. 1967. Variance spectrum analysis. Water Resources Research, 3 (3) 831-845.
Okman, C. 1975. Çubuk Çayı Havzasında Yüzey Drenaja Neden Olan En Büyük Günlük Yağmur Miktarlarının Tekrarlanma Sürelerinin Saptanması Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Ankara, 82s.
Okman, C. 1994. Hidroloji. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayın No: 1388, Ankara, 359s.
Tülücü, K. 1990. Hidroloji. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Yayın No: 50, Adana, 327s.
Ward, A. D. and W. J. Elliot, 1995. Environmental Hydrology. Lewis Publishers CRC Press, New York, 461s.