Aydın GÜNEŞ, Özlem KOÇ, Mehmet ALPASLAN, Gökhan SÖYLEMEZOĞLU, Zeliha YAŞA, Figen ERASLAN, Hasan ÇELİK

Asmaların (Vitis spp.) bor toksisitesi ve tuzluluğa karşı toleransının belirlenmesine yönelik olarak bor,sodyum ve klor alımlarının karşılaştırılması

Bu çalışmada, dokuz asma anacı (Rup.du Lot, 5BB, 5C, 1103P, 11OR, 16-13 C1 16-16 C, 161-49 C, Harmony) ile dört farklı anaç (1103 P, 5BB, 140 Ru, 16-13C) üzerine aşılı Yuvarlak Çekirdeksiz, üç farklı anaç (1103 P, 5BB, 41B) üzerine aşılı Kalecik Karası ve iki farklı anaç (5BB, 41B) üzerine aşılı Cabernet Sauvignon üzüm çeşitlerinin B, Na ve Cl alımları sera koşullarında yürütülen iki farklı deneme ile belirlenmiştir. Bu amaçla, B çalışması için; 0 ve 30 mg $kg^{-1}$ B ($H_3BO_3$) ve aşılı çeşitlerin karşılaştırıldığı denemede ise 0 ve 40 mg $kg^{-1}$ B ($H_3BO_3$) uygulamalarının etkileri incelenmiştir. Anaçlar ve çeşit/anaç kombinasyonları arasında B konsantrasyonları yönünden önemli farklılıklar belirlenmiştir. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlara göre; özellikle 161-49 C ve 5 C anaçlarının diğer anaçlara göre daha tolerant olduğu; çeşitlerden YC için 1103P ve 5BB, KK için 41, B ve CS için 1103 P anaçları üzerine aşılı bitkilerin daha az B içerdikleri ve sözkonusu anaçların, anılan çeşitlerin Bor'a karşı toleranslarını olumlu yönde etkiledikleri belirlenmiştir. Anaçların tuzluluğa toleranslarının karşılaştırıldığı denemede ise 0 ve 30 mM NaCI, farklı anaçlar üzerine aşılı üzüm çeşitlerinin karşılaştırıldığı denemede ise 0 ve 40 mM NaCI uygulamalarının, yapraklardaki Na ve Cl konsantrasyonları üzerine etkileri incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, tuzlu koşullarda, anaçların ve farklı anaçlar üzerine aşılı çeşitlerin Na ve Cl alımları arasında önemli farklılıklar gözlenmiştir. Anaçlar arasında, daha yüksek Na (Rup. du Lot, 16-16 C, 16-13 C ve Harmony) ve Cl (16-13, 16-16 C, Harmony, 5BB ve 161-49 C) alımı gerçekleştiren anaçlar ile çeşitler arasında Kalecik Karası, tuzluluğa karşı iyon akümülasyonu bakımından daha hassas genotipler olarak belirlenmiştir.

Copmarison of boron,sodium and chaloride chloride absorbtion of grapevines as a measure of boron toxicity and salinity tolerance

In this study, salinity tolerances of nine grapevine rootstocks (Rup.du Lot, 5BB, 5C, 1103P, 11OR, 16-13C, 16-16C, 161-49C, Harmony), and three cultivars grafted on different rootstocks (Yuvarlak Çekirdeksiz on 1103P, 5BB, 140 Ru, 16-13 C; Kalecik Karası on 1103 P, 5BB, 41B; and Cabernet Sauvignon on 5BB, 41B) were screened under greenhouse conditions with two experiments by determining their B, Na and Cl concentrations in the leaves as a measure of boron and salt tolerance. Grapevine rootstocks were screened with O and 30 mg $kg^{-1}$ B ($H_3BO_3$) treatments and in the second experiment, effects of rootstocks on B uptake of the cultivars were compared with O and 40 mg $kg^{-1}$ B ($H_3BO_3$) treatments. Boron uptake levels of the rootstocks and cultivars grafted on different rootstocks showed marked differences. Among rootstocks, boron uptake of 161-49 C and 5C were found to be lower than the others. For cultivars, boron uptake of YC on 1103 P and 5 BB; KK on 41 B and CS on 1103 P were also lower, indicating the higher tolerance to Boron toxicity. The effects of NaCI treatments on Na and Cl uptakes of rootstocks (0,30 mM) and cultivars (0,40 mM) grafted on different rootstocks were compared. Na ve Cl concentrations of rootstocks and cultivars grafted on different rootstocks showed marked differences, and 16-13 C, 16-16 C, Harmony, 5BB and 161-49 C rootstocks and Kalecik Karası grape cv. were found to be more sensitive than other genotypes, considering their Cl concentrations in the leaves.

PDF

___

Alpaslan, M., A. Güneş, 2001. Interactive effects of boron and salinity stress on the growth, membrane permeability and mineral composition of tomato and cucumber plants. Plant and Soil, 236,123-128.
Anonymous, 1998. Chloride Determination by Titration with Mercury. Quantitative Analysis Laboratory; A New Approach Founded by the National Science Foundation. Dorey and Draves University of Central Arkansas, Department of Chemistry Conway, AR 72035 Update:5/98.
Bergmann, W. 1992. Nutritional Disorders of Plants, pp 289-294. Gustav Fischer Verlag Jena.
Brown, P. H., H. Hu, 1998. Boron mobility and consequent management in different crops. Better Crops, 82 (2) 28-32.
Cartwright, B., B. A. Zarcinas and L. A. Spouncer, 1986. Boron toxicity in South Australian barley crops. Aust. J. Agric. Res., 37, 351-359,
Çelik, H., Y. S. Ağaoğlu, Y. Fidan, B. Marasalı, ve G. Söylemezoğlu, 1998. Genel Bağcılık. Sunfidan AŞ. Mesleki Kitaplar Serisi; 1, 253s, Ankara.
Downton, W. J. S. 1985. Growth and mineral composition of 7Sultana grapevine as influenced by salinity and rootstock. Aust. J. Agr. Res., 36, 425-434.
Düzgüneş, O. 1963. Bilimsel Araştırmalarda İstatistik Prensipleri ve Metodları. Ege Üniv. Matbaası İzmir.
Fisarakis I., K. Chartzoulakis and D. Stavrakas, 2001. Response of Sultana vines (V, vinifera L.) on six rootstocks to NaCI salinity exposure and recovery. Agric. Water Management 51 (1) 13-27.
Gleen, E. P., J. J. Brown and E. Blumwald, 1999. Salt tolerance and crop potential of halophytes. Critical Reviews in Plant Sciences, 18(2)227-255.
Güneş, A., M. Alpaslan ye A. İnal, 2002. Bitki Besleme ve Gübreleme. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Yayın No: 1526, Ders Kitabı: 479 Ankara.
Marschner, H. 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants. Second Edition. Academic Press New York.
Nable, R. O., G. S. Banuelos and J. G. toxicity. Plant and Soil, 193,181-198.
Paull, J. G., A. J. Rathjen and B. Cartwright, 1988. Genetic control of tolerance to high concentrations of soil boron in wheat. In: Proc. 7th Int. Wheat Genetics Symposium. Cambridge. Eds. T.E. Miller and R.M.D. Koebner pp 871-877.
Peacock, W. L. 2000. Grape Notes. University of California, Cooperative Extension, Novenber-December 2000.
Singh, S. K, H. C. Sharma, A. M. Goswami, S. P. Datta and S. P. Singh, 2000. In vitro growth and leaf composition of grapevine cultivars as affected by sodium chloride. Biologia Plantarum, 43 (2) 283-286.
Sivritepe, N., A. Eriş, 1998. Bazı asma anaçlarında NaCl uygulamalarının iyon metabolizması üzerine etkileri. Bahçe, 27(1-2)23-33.
Troncoso, A., C. Matte, M. Cantos and S. Lavee, 1999. Evaluation of salt tolerance of in vitro grown grapevine rootstock genotypes.Vitis, 38 (2) 55-60.
Wolf, B. 1974. Improvements in the Azomethine-H method for the determination of boron. Comm. Soil. Sci. Plant Anal., 5,39-44.