Osmanlı’nın son dönemlerinde gerek sosyal yaşamda gerekse askeri alandakargaşalar hüküm sürmekteydi. Birinci Dünya Savaşı ile zirveye ulaşan askerive politik çıkmazların Osmanlı’ya getirisi oldukça ağır olmuş, ekonomik gidişattümüyle bozulmuştu. Askeri alanda yapılan düzenlemeler bir yana, mevcutmerkeziyetçi sistemin işlevinin zayıflaması birçok cephede başarısızlığa nedenolmuştu. Bu da neticede askeri gücün psikolojik ve fiziki yönden zayıflamasınayol açmış, dolayısıyla yeni zaafiyetleri beraberinde getiren bir kısır döngühalini almıştı. Birinci Dünya Savaşı’nda ve Milli Mücadele döneminde Osmanlıordusunun askeri ihtiyacı giderek artarken, öte yandan kayıp ve esir askersayısı da artış göstermişti. Anadolu’nun doğusunda Rus işgali sürerken, yabancıgüçlerin sivil halk üzerinde uyguladığı işkence, katliam ve tecavüz hadiseleriayrıca bir kaosa neden olmuştu. Doğu Karadeniz halkı gençlerini askerlik göreviiçin Osmanlı’nın en uç sınırlarına dek göndermiş olmakla, öz meskenlerinde Rusişgalcilere karşı ciddi bir sivil savunma sergilemekteydi. Bu çalışmada, savaşve kargaşa sürecinde1918’de Irak’ta askerlik görevini yaparken İngilizlere esirdüşen Göreleli Rüstemzade Abdülhamid’e ait mektuplar üzerinden dönemintarihsel ve sosyolojik panoraması ortaya konmaya gayret edilecektir.  

The riots were reigning over at either social life or than in the last periods of Ottoman. The yields ofmilitary and political dilemmas were pretty serious for Ottoman which were crested with The First WorldWar and the course of economy had entirely broken down. Except for the fact that regulations committedin the thana, the fade out of the available centrist system’s function had caused to failure at a lot of the frontlines.Ithad caused to failure at the psychological and physical power of the military population too and inturn, it had become a vicious circle which leading to the new defeats. While the military need of OttomanArmy was increasing in The First World War and the national struggle period, the number of casualties andthe prisoner soldiers had increased too on the other hand. Also, while Russian occupation was carrying onat the east of Anatolia, the tortures, massacres and the raping incedents which foreign forces were imposingon the civilians had caused to another chaos.The East Black Sea’s folkwere executing a serious civil defenseagainst to Russian occupants in their own quarters although they had sent their youths to Ottoman’s far eastdistricts forthe military duty. The current study aims to present historical and sociologial panorama of theera on the basis of the letters belonging to Rustemzade Abdulhamid who was from Gorele and RustemzâdeAbdulhamid’s sent and recieved letterswhich was from Goreleand taken prisoner by British in 1918, in theperiod of the war and chaos while he was in military duty in Iraq