TEK PARTİ DÖNEMİNDE POMAKLAR (1923-1946)

Pomaklar, Bulgarcanın bir lehçesi ile konuşan Müslüman bir halktır. Pomakların etnik kökeni ve Pomak tabirinin menşei hakkında muhtelif tezler mevcuttur. Pomaklar, İslam kimliği dolayısıyla kendilerini Türklükle özdeşleştirmişlerdir. Pomaklar, Bulgarlar tarafından baskı ve zulümle Hristiyanlaştırılmaya çalışılmış, kitleler halinde Türkiye'ye göç etmek zorunda kalmışlardır. Cumhuriyet yönetimi, kuruluş sürecinde Pomaklar üzerinde Osmanlı Devleti'nin izlediği İslami çizgiye yakın paralel bir politika takip etmiştir. Cumhuriyet'in kurumsallaşmaya başlamasıyla milli kimlik siyasetinin ön plana alındığı bir süreçte Pomaklar, kimlik siyasetini daha esnek bir zeminde sürdüren muhalif hareketlere yönelmişlerdir. Bu çalışmada amacımız Cumhuriyet rejiminin Osmanlı Devleti'nin Pomaklar üzerinde izlediği siyaset anlayışında ayrışan noktalar ve Türkleştirme politikaları çerçevesinde ulus-devlet bileşenlerinin Pomaklar nezdinde nasıl ve ne ölçüde bir karşılığının olduğunu ortaya koymaktır

The Pomaks in the Single-Party Era (1923-1946)

The Pomaks are a Muslim religious community, speaking a dialect of Bulgarian. Various arguments exist on the ethnic origins of the Pomaks and the origin of the term Pomak. The main component of the Pomak identity was Islam and consequently, the Pomaks identified themselves with Turkish identity. Pomaks, worked with pressure and persecution by the Christianization Bulgarians were forced to immigrate to Turkey en masse. Republic management, followed by a parallel policy establishment close to the process line of the Islamic Ottoman Empire was followed by the Pomaks. To begin a process of institutionalization of the republic was taken to the forefront of national identity politics Pomaks, identity politics have turned to a more flexible opposition movement continued on the ground. In this study, our goal is decomposed in the political approach followed by the Pomaks of the Ottoman Empire of the Republican regime spots and Turkish policy of assimilation how the Pomaks the eyes of the nation-state component of the framework and to what extent that was the response.

PDF

___

ATASE, Atatürk Kataloğu (ATZB)
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)
Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi (TİTE)
1926 Türk Ocakları Zabıtları, Kader Matbaası, İstanbul 1927.
TBMM Zabıt Ceridesi
Akşam Buç
Cumhuriyet
Sebilülreşad
Vakit
AĞANOĞLU, İbrahim, Balkanların Makus Talihi Göç, İz Yayıncılık, İstanbul 2012.
ALADAĞ, Ertuğrul, Rodna Bir Pomak Öyküsü, Belge Yayınları, İstanbul 1996.
ALP, İlker, Belge ve Fotoğraflarla Bulgar Mezalimi (1878-1989), Trakya Üniversitesi Yayınları, Ankara 1990.
ALP, İlker, Pomak Türkleri (Kumanlar Kıpçaklar) Trakya Üniversitesi Yayınları, Edirne 2012.
ARI, Kemal, Büyük Mübadele Türkiye’ye Zorunlu Göç, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1995.
ARIKOĞLU, Damar, Hatıralarım, İstanbul 1961.
ARSLAN, Sezer, Balkan Savaşları Sonrası Rumeli’den Türk Göçleri ve Osmanlı Devleti’nde İskanları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Edirne 2008.
ATASOY, Emin, Beşeri ve Kültür Coğrafyası ışığında Bulgaristan, Bursa 2010.
AYGİL, Yakup, Turanlı Hristiyanlar, İnkılap Yayınları, İstanbul 2003.
AYHAN, Aydın, Balıkesir Kimliği, Balıkesir 2012.
AYHAN, Aydın, Balıkesir ve Çevresinde İskan Hareketleri, Ankara 1997.
BAHAR, Gürbüz, Batı’dan Doğu’ya Uzanan Çizgide Balkanlar ve Türkler (1996-1999 Makedonya ve Bosna- Hersek), Çizgi Kitabevi, Ankara 2002.
BAHTİYAR, Galib, “Garbi Trakya Türkleri”, Derleyen Akçuraoğlu Yusuf, Türk Yılı 1928, Yeni Matbaa, İstanbul 1928.
BARBARA, Jelavıch, 18.19. Yüzyıllar Balkan Tarihi, Küre Yayınları, İstanbul 2006.
BUDAK, Mustafa, Milli Mücadelede İç Ayaklanmalar, Yeni Şafak Kitaplığı, İstanbul 1995.
DAYIOĞLU, Ali, Toplama Kampından Meclise, İletişim Yayıncılık, İstanbul 2005.
DEDE, Abdurrahim, Pomaklar ve Ahiyanlar, İstanbul 2012.
DZHUVALEKOV, Sabri, Pomakların Dini Hayatı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 2011.
ERDAL, İbrahim, Mübadele, Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2006. GÜLEN, Engin, Kurtuluş Savaşı Yıllarında Balıkesir, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Balıkesir 2007
HALAÇOĞLU, Yusuf, XVIII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun İskân Siyaseti ve Aşiretlerin İskânı, TTK, Ankara 1961.
İPEK, Nedim, Rumeli’den Anadolu’ya Türk Göçleri, Ankara 1994.
KARPAT, Kemal, Balkanlar’da Osmanlı Mirası ve Ulusçuluk, Çev: Recep Boztemur, İmge Kitabevi, Ankara 2004.
KOÇAK, Cemil, Umumi Müfettişlikler, İletişim Yayınları, İstanbul 2010.
KOYUNCU, Aşkın, “ Balkan Savaşları Sırasında Pomakların Zorla Tanassur Edilmesi (1912-1913), OTAM, Sayı:33, 2013, s. 139-196.
LÜTEM, Ömer Engin, Türk Bulgar İlişkileri, I, ASAM, Ankara 2000.
MEMİŞOĞLU, Hüseyin, Pomak Türklerinin Tarihi Geçmişinden Sayfalar, Ankara 1991.
OKYAR, Fethi, Üç Devirde Bir Adam Haz: Cemal Kutay, Tercüman Yayınları, İstanbul 1980.
ÖMER, Turan, Rodop Türklerinin 1878 Direnişi, TTK, Ankara 2000.
PINAR, Mehmet, “ Tek Parti Döneminde Trakya’da Yahudiler (1923- 1934)” The Journal of Academic Social Science Studies, no:41, Winter 2015, s.1-27.
ŞİMŞİR, Bilal, Bulgaristan Türkleri, Bilgi Yayınevi, Ankara 1986.
TAHİR, Nuri Ali, 1945 Sonrası Bulgaristan Türklerine Yönelik Asimilasyon Politikası, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,) Ankara 2009.
YOZMERDGVANLA, Adile Ahmed Pomak Müslüman Kimliğinin ve Aidiyetinin Sosyolojik Analizi: Bulgaristan Örneği, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2015.