TARİH DERS KİTAPLARINDA KADIN HATIRATLARININ KULLANILMASI

Türkiye'de tarih öğretiminde yaşanan gelişmeler sayesinde kadın tarihi, ders kitaplarında kısmen yer almaya başlamıştır. Kadınların kendi duygu ve düşüncelerinin ürünü olan eserlerin ders kitaplarında kullanılması bu sürece önemli katkılar sağlayacaktır. Bu çalışma tarama modeli ile gerçekleştirilmiş olup veriler literatür taraması ile elde edilmiştir. Bu çalışma için iki yönlü literatür taraması yapılmıştır. Öncelikle Türk kadınlarının yazdığı hatıratlar araştırılmıştır. İkinci olarak kadın hatıratlarının tarih derslerinde kullanılmasına ilişkin literatür gözden geçirilmiştir. Kadın hatıratlarının ders kitaplarındaki hangi olay ve olgulara ışık tuttuğu dikkate alınarak, hatıratlar içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Hatıratların tarihsel döküman olarak ortaya koyduğu güçlükler sorgulanmıştır. Kadın hatıratlarının, kadın tarihinin tarih ders kitaplarına entegresyonunda önemli bir araç olacağı öngörülmektedir. Kadın hatıratlarını halihazırdaki tarih müfredatları üzerinden kullanmak ve ders kitaplarına dahil etmek mümkündür. Yakın dönem kadın hatıratlarının pekçok konuya ışık tutacak bilgileri içerdiği dikkate alınacak olursa, özellikle Osmanlı Tarihi ve TC. İnkılap Tarihi derslerinde kullanılması kolay olacaktır. Hatıratlardan elde edilen bilgiler, erkeklere ait hatıratlarla ve diğer kaynaklarla - döneme ait mektup, fotoğraf gibi- birlikte kullanılarak, öğrenciye karşılaştırılmalı sunulmalıdır. Kadın hatıratlarının ders kitaplarına entegrasyonu için diğer metot ise birincil kaynaklar ile tarih eğitimidir. Bu ise tarih öğretiminin amaçları konusunda bazı değişiklikleri zorunlu kılmaktadır

The Use of Women's Memoirs in History Textbooks

Thanks to the developments in the history teaching in Turkey, women's history has started to take place partly in history textbooks. The use of works written by women with their own thoughts and feelings in history textbooks will make an important contribution to this process. This qualitative research was conducted in twoway literature. Firstly, it was focused on the memories written by Turkish women. Secondly, it was reviewed the literature about the use of women's memories in history teaching. It was used content analysis method in order to find out the historical events and facts in women memoirs. It was discussed the challenges of memoirs as historical sources. It is foreseen that women's memoirs are important tools for integrating women's history into the history textbooks. The use of women's memoirs through current history curricula and to include them into the history textbooks is possible. The information obtained from the memoirs should be used by comparing with the other sources such as, letters, photographs, diaries, memoirs written by men. Another method for integration of women's memoirs is the history teaching with primary sources. Iin this case, the aims of history teaching should be reviewed

PDF

___

Acun, F. (2007). Milli Mücadele ve Atatürk Dönemi Kaynaklarinin Toplu Değerlendirilmesi, Edebiyat Fakültesi Dergisi Cilt: 24 Sayı: 2, Aralik 2007, ss. 1-21.
Adıvar, Halide Edib (2007). Mor Salkımlı Ev, İstanbul: Can yayınları
Adıvar, Halide Edib (2007). Türk'ün Ateşle İmtihanı, İstanbul: Can Yayınları
Akar, Ş. K., Karakoç, İ. (2004). Siyasî Tarih Kaynağı Olarak Hatırat ve Gezi Notları, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, 2004, ss. 383-421.
Altıkulaç ve A. Yeşilbursa E., G. (2014). Tarih Araştırmacılarına Göre Hatıratlarının Tarihsel Değeri ( The Historical Value of Memoirs According to History Researchers). ISHE Tam metinler, ss. 162-167
http://www.historyeducation.org/assets/22.pdf, Erişim Tarihi: 25.01.2015.
Altıkulaç A. ve Gökkaya , A. K. (2014) Tarih Öğretiminde Hatıratların Kullanımının Tarihsel Empati Becerisine Etkisi, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/1 Winter 2014, p. 21-35
Ata, B. ( 2002) , Tarih Derslerinde "Dokümanlarla Öğretim" Yaklaşımı. Türk Yurdu, (175), 80-86.
Birinci, A. (1998). Hatırat Türünden Kaynakların Tarihi Araştırmalardaki Yeri ve Değeri, http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi- 41/hatirat-turunden-kaynaklarin-tarihi-arastirmalardaki-yeri-ve-degeri, 25.11.2015 Tarihinde alıntılanmıştır.
Ayaşlı, Münevver (2014 a). İşittiklerim, Gördüklerim, Bildiklerim, İstanbul: Timaş Yayınları
Ayaşlı Münevver (2014 b). Rumeli ve Muhteşem İstanbul, İstanbul: Timaş Yayınları
Ayaşlı Münevver (2014 c). İstanbul Dersaadet, İstanbul: Timaş Yayınları
Bock, G. (1992) Challenging Dichotomies: Perspectives on Women's History, Writing Women's History: International Perspectives, Edit: K. Offen, R.R. Pierson, J. Rendall, Hong Kong: The Mcmillan Press Limited
Brandt G. C. (1991). Postmodern patchwork: Some Recent Trends in the Writing of Women's History in Canada, Canadian Historical Review 4,1991, p. 441-470, University of Toronto Press
Brugar, K., Halvorsen, A., and Hernandez S. (2014) Where are the Women? A Classroom Inquiry into Social Studies Textbooks, Social Studies and the Young Learner 26 (3), pp. 28-31 ©2014 National Council for the Social Studies.
Chiponda, A., Wassermann, J. (2011). Women in History textbooks - What message does this send to the youth?, Yesterday&Today, No. 6, December 2011, pp. 13-25.
Cott, N. F., Pleck, E. E. (1979). A Heritage of Her Own, Toward a New Social History of American Women, New York: Simon & Schuster Cündioğlu, D. (2012). Arasokakların Tarihi Hatıralar ve Hatıratlar, İstanbul:Kapı Yayınları
Çalışlar, İ. (2010) Biyografisine Sığmayan Kadın Halide Edib, İstanbul: Everest, Alfa Yayınları
Danzer, G., Alva, J.J. K., Wılson L., Woloch, N. (2009). The Americans Reconstruction to the 21th Century, USA: McDougal Littell
Delaney, Joyce A.(1996). "Voices Not Heard: Women in a History Textbook" in Ways of Knowing Kay E. Vandergrift, Edit: Lanham, MD: Scarecrow Press, 1996, 303-320.
Dilek, G. (2012). Tarih öğretiminde toplumsal cinsiyet: 6. sınıf öğrencilerinin perspektifinden tarihsel
süreçte kadın hakları ve kadın imgesi, Basılmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
Efe, A. (2015). Antep Savunması: Bir Albayın Hatıratı, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] 53, Erzurum 2015, ss. 221-253
Foster, S. (2011). Dominant Traditions in International Textbook Research and Revision, Education Inquiry, Vol. 2, No. 1, March 2011, pp.5- 20.
Fine-Meyer, R. (2010). Positioning women's narratives in Canadian history course materials, Canadian Issues, Winter / Hiver 2010, pp. 8-16.
Fine-Meyer, R. (2012). Including Women: The Establishment and Integration of Canadian Women's History into Toronto Ontario Classrooms 1968-1993, Unpublished PhD. Thesis, Ontario Institute for Studies in Education, Canada.
Glesne Corrine (2013). Nitel Araştırmaya Giriş, Çeviri Editörleri : Ali Ersoy, Pelin Yalçınoğlu, İstanbul: Anı Yayıncılık
Gündüz, M. (2004) Sosyoloji Çalışmalarında Anı Ve Hatırât Türü Eserlerden Yararlanma, Milli Eğitim Dergisi, Bahar 2004, Sayı 162
Karakoç, İ. (2008). Edebiyat Tarihi Kaynaklarından Hatıralar ve Osmanlı'dan Günümüze Edebiyat Hatıraları Bibliyografyası Üzerine Bir Deneme, Kebikeç/26. 2008, s.375-425.
Kay A. C. (2006) Gender Balance in K-12 American History Textbooks, Social Studies Research and Practice, Volume 1, Number 3, Winter 2006 p. 284-290
Kolev V., Koulourı C. (2009). Workbook 3: The Balkan Wars, Alternative Educational Materials, CDRSEE: Thessaloniki Komisyon (2014). Ortaöğretim Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük, Ankara: MEB Yayınları
Köse, M. (2004). Tarih öğretiminde kadın ve Türk kadın imajı, Gazi
Üniversitesi, basılmamış , Gazi Üniversitesi, basılmamış Yüksek Lisans Tezi Köse, M. (2015). Tarih Öğretiminde Kadın İmajının Yeniden İnşaası, Ankara: Birleşik Kitabevi
Köseli, M., Demirci, S. 2014). İkincil Veri ve İçerik Analizi, Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Edit: Kaan Böke, İstanbul: Alfa yayınları
Lucas, L. (1981) The Historian in the Archives Limitations of Primary Source, Materials, http://collections.mnhs.org/. Quoted 04.12.2015.
Muallim Naci (1322 /1906), Lugat-ı Naci, İstanbul: Assır Matbaası Naciye Neyyal (2004). Mutlakiyet Meşrutiyet ve Cumhuriyet Hatıraları, Haz. Fatma Rezan Hürmen, İstanbul: PınarYayınları
Neuman W. L. (2012). Topumsal Araştırma Yöntemleri I, Çev: Sedef Özge, İstanbul: Yayın Odası
Neuman, L., Wiegand, B. (2000). Criminal Justice Research Methods: Qualitative and Quantitative Approaches, Allyn & Bacon.
Okur, Y. Genç, İ. Özcan, T. Yurtbay, M. (2014) Ortaöğretim Tarih 9, Ankara: MEB Yayınları
Osmanoğlu Ayşe (2015). Babam Sultan Hamid, İstanbul: Timaş Yayınları
Safran, M. ve Köksal H. (2006). Tarih Öğretiminde Yazılı Kanıtların Kullanılması. Tarih Eğitimi Makale ve Bildiriler. Mustafa Safran (Ed.). Ankara: Gazi Kitabevi.
Scheiner-Fisher, C. (2013). The Inclusıon of Women's History In The Secondary Social Studies Classroom, Unpublished PhD. Thesis, the College of Education at the University of Central Florida Orlando, Florida.
Stradlıng, R.(2003). Tarih Öğretiminde Çok Yönlülük: Öğretmenler İçin Kılavuz, Londra: Avrupa Konseyi
Şadiye Sultan (2000). HayatımınAcı ve Tatlı Günleri, İstanbul: Bedir Yayınları
Şemseddin Sami (1987) Kâmus-ı Türkî, İstanbul: Çağrı Yayınları Schocker, J. B., Woyshner, C. (2013). Representing African American Women in U.S. History
Textbooks, The Social Studies (2013) 104, pp. 23-31.
TDK (1988), Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Tudor, R. (2000). Teaching 20th Century Women's History: A Classroom Approach, Germany: Council of Europe.
Turan, V. Genç,İ. Çelik, M. Genç, C. Türedi, Ş. (2014). Orta Öğretim Tarih 10 Ders Kitabı, Ankara: MEB yayınları
Urgan M. (2013) Bir Dinazorun Anıları, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları Ünüvar, Safiye (2000). Saray Hatıralarım, İstanbul: Bedir Yayınevi
Walbert, Kathryn (2004). Reading primary sources: An introduction for students, http://www.learnnc.org/lp/pdf/reading-primary-sources-p745.pdf, Erişim Tarihi: 10.01.2015
Wallach, J. J. (2006). Building a Bridge Of Words: The Literary Autobiography as Historical
Source Material, Biography, Volume 29, Number 3, Summer 2006, pp. 446-461.
Zürcher, E. J. (1986). Young Turk Memoirs as a Historical Source: Kazım Karabekir's Istiklal Harbimiz, Middle Eastern Studies, Vol. 22, No.4 October 1986, pp. 562-570.