PERİKLES’İN PELOPONNESOS SAVAŞI’NDAKİ STRATEJİSİNE DAİR ELEŞTİREL BİR YAKLAŞIM

MÖ 431-404 yılları arasında temelde Atina ve Sparta arasında vuku bulan Peloponnesos Savaşı’nın etkileri tarihin gidişatına önemli ölçüde tesir etmesinden ötürü her yönüyle tetkik edilmiş ve incelenmeye devam edilmektedir. Peloponnesos Savaşı arifesinde Atina’daki siyasi yaşama egemen olan Perikles’in uygulanmasını teşvik ettiği strateji konusunda en önemli kaynak olan Thukydides ve onun görüşlerini benimsemiş olan pek çok araştırmacı tarafından Perikles’in planı başarının anahtarı olarak lanse edilmiştir. Bununla beraber dönemin şartları dikkate alındığında söz konusu stratejinin uygulamadan kaynaklanan pek çok sorunu olduğu görülmektedir. Bahis mevzu olan planın temel hatalarından biri savaş boyunca sürekli değişen koşullara uyum sağlayacak esneklikten yoksun olmasıdır. Ayrıca Perikles, hasmının sahip olduğu güç unsurlarını yanlış hesaplarken, geçmişte elde edilen başarıların verdiği aşırı özgüven sonucunda Atina’nın kuvvetini gereğinden fazla abartmıştır. Bu durumun yansıması olarak da savaşı kazandıracak etkili bir plan hazırlamaktan ziyade sıradan halkın ulusal duygularını kabartmaktan öte anlam taşımayacak olan bir stratejiyi Atina’ya dikte ettirmiştir.

A Critical Approach to Pericles’ Strategy in the Peloponnesian War

The Peloponnesian War which was mainly fought by Athens against Sparta in 431-404 BC. was studied in depth and keep its importance because of its effect on the course of history. Thucydides as the most important source, accepted the strategy promoted by Pericles who dominated the political life in Athens in the beginning of the Peloponnesian War. Pericles’ strategy was also seen a key to success by many other researchers. However, when we consider conditions of that time, it is seen that the strategy had many problems which caused by its implementation. One of the main problems was lack of flexibility which was needed to fit into the changing conditions of war. In addition, Pericles miscalculated the enemy’s power and exaggerated the Athens’ power due to the overconfidence caused by recent successes. As a reflection of this situation, Pericles forced a strategy to Athens which would only inflame the nationalistic feelings of people rather than preparing an effective plan to win the war.

PDF

___

Aristot. Ath. Pol. (=Aristoteles, Athenaion Politeia). Kullanılan Metin ve Çeviri: The Athenian Constitution, English translation by H. Rackham, Loeb Classical Library, London and New York 1935.
Cic. Off. (=Cicero, De Officiis). Kullanılan Metin ve Çeviri: On Duties, English translation by M. T. Griffin and E. M. Atkins, Cambridge University Press, Cambridge 1991.
Diod. (=Diodoros Sicilus, Bibliotheke Historike). Kullanılan Metin ve Çeviri: Diodorus of Sicily, English translation by C. H. Oldfather, Loeb Classical Library, London and New York 1953.
Hdt. (=Herodotos, Historiae). Kullanılan Metin ve Çeviri: Herodot Tarihi, çev. A. Erhat ve M. Ökmen, Remzi Kitapevi, İstanbul 1991.
Ksen. Ellen. (=Ksenophon, Ellenika). Kullanılan Metin ve Çeviri: Ksenophon, Ellenika, çev. Suat Sinanoğlu, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1999.
Paus. (=Pausanias, Hellados Periegesos). Kullanılan Metin ve Çeviri: Description of Greece, English translation by W. H. S. Jones, Loeb Classical Library, London and New York 1954
Pl. Pol. (=Platon, Politeia). Kullanılan Metin ve Çeviri: Devlet, çev. Sabahattin Eyüboğlu-M. Ali Cimcoz, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 1999.
Plut. Arist. (=Plutarkhos, Aristides). Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarch’s Lives English translation by B. Perrin, Loeb Classical Library, London and New York 1914.
Plut. Perik. (=Plutarkhos, Perikles). Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarch’s Lives English translation by B. Perrin, Loeb Classical Library, London and New York 1948.
Plut. Kim. (=Plutarkhos, Kimon). Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarch’s Lives English translation by B. Perrin, Loeb Classical Library, London and New York 1914.
Plut. Lyk. (=Plutarkhos, Lykurgos). Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarch’s Lives English translation by B. Perrin, Loeb Classical Library, London and New York 1914.
Plut. Themis. (=Plutarkhos, Themistokles). Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarch’s Lives English translation by B. Perrin, Loeb Classical Library, London and New York 1914.
Strab. (=Strabon, Geographika). Kullanılan Metin ve Çeviri: The Geography of Strabon English translation by H.L. Jones, Loeb Classical Library, London & New York 1949.
Sun Tzu. (Savaş Sanatı). Kullanılan Metin ve Çeviri: Savaş Sanatı, çev. Adil Demir, Kastaş Yayınları, İstanbul 2008.
Thuk. (=Thukydides, Historiai). Kullanılan Metin ve Çeviri: History of the Peloponnesian War, English edition by C. F. Smith, Loeb Classical Library, London and New York 1930.
Vitr. (=Vitrivius, De Architectura). Kullanılan Metin ve Çeviri: Mimarlık Üzerine On Kitap, çev. S. Güven, Yem Yayın, İstanbul 1998.
Adler, R. & Mara, E. (2016). Typhoid Fever: A History. McFarland and Company.
Andrewes, A. (2008). The Peace of Nicias and the Sicilian Expedition. D. M. Lewis & J. Boardman & J. K. Davies &m. Ostwald (Ed.), The Cambridge Ancient History (Cilt V). 433-463. Cambridge University Press.
Andrewes, A. (2008). The Spartan Resurgence. D. M. Lewis & J. Boardman & J. K. Davies &m. Ostwald (Ed.), The Cambridge Ancient History (Cilt V). 464-513. Cambridge University Press.
Archer, C. I. & Ferris, J. R. & Herwing, H. H. (2008). Dünya Savaş Tarihi. (Cem Demirkan, Çev.), Akyüz Yayın Grubu
Azoulay, V. (2010). Pericles of Athens. Princeton University Press.
Benson, E. F. (2019). The Life of Alcibiades: The Idol of Athens. JHPU Press.
Bettalli, M. (2017). Peloponnessos Savaşı. U. Eco (Ed.) Antik Yunan. 129-136. Alfa Basım Yayım Dağıtım.
Boyask, R. M. (2007). Plague and the Athenian Imagination. Cambridge University Press.
Böckh, A. (1886). Die Staatshaushaltung der Athener. G. Reimer.
Briant, P. (2006). From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire. Eisenbrauns.
Bubkley, T. (1996). Aspects of Greek History 750-323 BC: A Source-based Approach. Routledge.
Bury, J. B. (1956). A History of Greece. Macmillian.
Casson, L. (2002). Antikçağda Denizcilik ve Gemiler. (Gürkan Erkin, Çev.), Homer Kitapevi.
Cawkwell, G. (2006). Thucydides and the Peloponnesian War. Routledge.
Croix, G. E. M. De Ste. (1972). The Origin of the Peloponnesian War. Cornell University Press.
Dixon, B. (1996). Ebola in Greece? British Medical Journal, 313 (7054), 313.
Figuera, T. J. (1985). Herodotus on the Early History of Aegina. American Journal of Philology, 106, 49-74.
Fol, A. & Hammond, N. G. L. (2008). Persia in Europe, apart from Greece. D. M. Lewis & J. Boardman & J. K. Davies &m. Ostwald (Ed.), The Cambridge Ancient History (Cilt IV). 234-253. Cambridge University Press.
Foster, E. (2010). Thucydides, Pericles, and the Periclean Imperialism. Cambridge University Press.
Freedman, L. (2013). Strategy, A History. Oxford University Press.
Gray, C. S. (1999). Modern Strategy. Oxford University Press.
Hammond, N. G. L. (1986). A History of Greece. Oxford University Press.
Hansen, M. H. (2000). The Hellenic Polis. Mogens Herman, Hansen (Ed.), A Comparative Study of Thirty City-State Cultures, 141-189. Kongelige Danske Videnskabernes Selskab.
Hansen, M. H. (2006). Polis: An Introduction to the Ancient Greek City-State, Oxford University Press.
Hart, B. L. (1967). Strategy. Faber.
Hobbes, T. (1992) Liviathan. Çev., (Semih Lim, Çev.), Yapı Kredi Yayınları.
Bartholomees, J. B. (2012). Continuity and change in war. J. Boone Bartholomees (Ed.), US Army War Collage Guide to National Security Issues: Theory of War and Strategy (Cilt I). 79-90. US Army War College.
Jomini, A. H. (2013). Savaş Sanatı’nın Ana Hatları. (A.Tunçer Büyükonat, Çev.), Doruk Yayımcılık.
Kagan, D. (1969). New History of the Peloponnesian War. Cornell University Press.
Kagan, D. (1989). Outbreak of the Peloponnesian War. Cornell University Press.
Kagan, D. (1996). The Archidamian War. Cornell University Press.
Kagan, D. (2004). The Peloponnesian War. Penguin.
Kennedy, P. (1990). Büyük Güçlerin Yükselişi ve Çöküşleri. (Birtane Karanakçı, Çev.), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Knight, D. W. (1970). Thucydides and the war strategy of Perikles. Mnemasyne Fourth Series, 23(2), 150-131.
Küçüker, S. D. (2016). Doğuşundan hellenistik döneme değin Hellen Polisi’nin kavramsal boyutları. Tarih Araştırmaları Dergisi, 35(60), 45-58.
Larsen, J. A. O. (1933). The Constitution of the Peloponnesian league. Classical Philology, 28(4), 257-276.
Lazenby, J. F. (2004). The Peloponnesian War. Routledge.
Lewis, D. M. (2008). The Archidamian War. D. M. Lewis & J. Boardman & J. K. Davies &m. Ostwald (Ed.), The Cambridge Ancient History (Cilt V). 370-432. Cambridge University Press.
Lewis, D. M. (2008). The thirty years’ peace. D. M. Lewis & J. Boardman & J. K. Davies &m. Ostwald (Ed.), The Cambridge Ancient History (Cilt V). 121-146. Cambridge University Press.
Littman, R. J. & Littman, M. L. (1969). The Athenian plague: Smallpox. Transaction and Proceedings of the American Philological Association, 100, 261-275.
Mansel, A. M. (2004). Ege ve Yunan Tarihi. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Martin, T. R. (2016). Pericles: A Biography in Context. Cambridge University Press.
Martin, T. R. (2014). Eski Yunan. (Ümit Hüsrev Yolsal, Çev.). Say Yayınları.
Mattingly, H. B. (1965). The Peace of Kallias. Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte, 14(3), 273-281.
Meiggs, R. (1982). Trees and Timber in the Ancient Mediterranean World. Oxford University Press.
Michell, H. (1965). Sparta. Cambridge University Press.
Montesquieu. (2017). Kanunların Ruhu Üzerine. (Berna Günen, Çev.) İş Bankası Kültür Yayınları. Morrison, J. S. & Coates J. F. & Rankov, N. B. (2000). The Athenian Trireme. Cambridge University Press.
Murray, O. (2008). The Ionian Revolt. Lewis & J. Boardman & J. K. Davies &m. Ostwald (Ed.), The Cambridge Ancient History (Cilt IV). 461-490. Cambridge University Press.
Murray, W. & Grimsley, M. (1994). Introduction: On strategy. W. Murray & M. Knox & A. Bertsein (Ed.) The Making of Strategy: Rulers, States, and War, 1-24. Cambridge University Press.
O’Halloran, B. (2018). The Political Economy of Classical Athens: A Naval Perspective. Brill Press.
Rhodes, P. J. (2008). The Delian League to 449 BC. Lewis & J. Boardman & J. K. Davies &m. Ostwald (Ed.), The Cambridge Ancient History (Cilt V). 34-61. Cambridge University Press.
Romilly, J. (2019). The Life of Alcibiades: Dangerous Ambition and the Betrayal of Athens. Cornell University Press.
Rostovtzeff, M. (1989). Geschichte der Alten Welt. Schibli-Doppler Verlag.
Rousseau, J. J. (2013). Toplumsal Sözleşme (10.Baskı). (Vedat Günyol, Çev.), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Soupios, M. A. (2004). Impact of the plague in ancient Greece. Infectious Disease Clinics of North America, 18(1), 45-51.
Souza, P. (2012). The Greek and Persian Wars 499-386. Routledge. Stampolidis N. C. & Parlama, L. (2001). Athens: The City Beneath the City: Antiquities the Metropolitian Railway Excavation. Harry N. Abrams.
Starr, C. G. (1991) The Origins of Greek Civilization. W.W. Norton and Company.
Stein, S. K. (2017). The Sea in World History (Cilt 1). ABC-CLIO Press.
Taylor, M. (2010). Thucydides, Pericles and the Idea of Athens in the Peloponnesian War. Cambridge University Press.
Von Clausewitz, C. (1999) Savaş Üzerine. (H. Fahri Çeliker, Çev.). Özne Yayınları.