SINIF ÖĞRETMENİ YETİŞTİRME KONUSUNDA TÜRKİYE’DE YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ
Öğretmen yetiştirme ve nitelikleri konusu her zaman önemli bir başlık olmuştur. Her dönem de güncelliğini korumuştur. Öğretmen yetiştirme ve nitelikleri ülke sorunu olmanın ötesinde eğitim bilimi sorunu olarak değerlendirilebilir. Dolayısıyla Türkiye’de öğretmen yetiştirme konusunda yapılan araştırmalar önemli görülmelidir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de yapılan ve Yüksek Öğretim Kurulu Tez Merkezi’nde yayınlanan sınıf öğretmeni yetiştirme ile ilgili olan lisansüstü tezleri belli kategorilerde incelemektir. Bu amaçla sınıf öğretmeni yetiştirme konusundaki araştırmaların yapıldığı üniversiteler, yayınlanma tarihleri, çalışma grubu, yöntemleri, veri toplama araçları, veri analizi teknikleri ve konu alanları açısından değerlendirilmiştir. YÖK Tez Merkezi’ndeki (15 Aralık 2020 tarihine kadar yayımlananlarla sınırlı) lisansüstü tezler “sınıf öğretmeni yetiştirme, ilkokul öğretmeni yetiştirme” anahtar kelimeleriyle taranmıştır. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden tarama, doküman ve içerik analizi işe koşulmuştur. Çalışmada 136 tez (81 yüksek lisans, 55 doktora tezi) taranmıştır. Tarama sonucunda, sınıf öğretmeni yetiştirmeyle ilişkili olarak ulaşılan 10 lisansüstü tez (7 yüksek lisans, 3 doktora) analiz edilmiştir. Bu çalışmalarda değişik çalışma grupları (13), farklı veri toplama araçları (16) ve çeşitli veri analiz yöntemleri (11) kullanılmıştır. Araştırmalar daha çok Ankara’daki üniversitelerde yapılmıştır. Sınıf öğretmeni yetiştirmeyle ilgili tezler daha çok sosyal bilimler alanında (%70) hazırlanmıştır. Bu tezlere profesör (%50) ve doktor öğretim üyeleri (%50) danışmanlık yapmışlardır. Bu araştırmalar sonucunda en fazla öneri (%20) “öğretmen yetiştirme programlarında ve derslerde düzenleme yapılması” konusunda olmuştur.
Examination of Postgraduate Theses Conducted in Turkey on Classroom Teacher Training
The subject of teacher training and qualifications has always been an important topic. It has been kept up to date in every period. Teacher training and qualifications can be considered as an educational science problem beyond being a country problem. Therefore, research on teacher training in Turkey should be considered important. The aim of this study is to examine the postgraduate theses made in Turkey and published in YÖK National Thesis Center related to classroom teacher training in certain categories. For this purpose, the universities, where research on raising classroom teachers was conducted, was evaluated in terms of publication dates, working group, methods, data collection tools, data analysis techniques and subject areas. Graduate theses at YÖK National thesis Center (limited to those published until December 15, 2020) were scanned with the keywords “classroom teacher training, primary school teacher training”. In this study, screening, document and content analysis from qualitative research methods were employed. In the study, 136 theses (81 master's, 55 doctoral dissertations) were screened. As a result of the screening, 10 theses (7 Master's, 3 doctoral) obtained in relation to classroom teacher training were analyzed. In these studies, different study groups (13), different data collection tools (16) and various data analysis methods (11) were used. Research was mainly conducted in universities in Ankara. Theses related to the training of classroom teachers were mostly prepared in the field of social sciences (70%). Professors (50%) and doctor faculty members (50%) acted as consultants for these theses. As a result of these studies, the most recommendations (20%) were on “regulating teacher training programs and lessons”.
___
- Aydın, M. (t.y.). Hiç olmazsa öğretmen olsaydın. https://mustafaaydin.com/basin/hic_olmazsa_ogretmen_olsaydin_syf_16 2.pdf, Erişim tarihi: 17.12.2020
- Aydın, R. (2008). Türkiye’de Eğitimle İlgili Yapılan Bilimsel Toplantılarda ve Millî Eğitim Şûralarında Ele Alınan Öğretmen Sorunları ile Millî Eğitim Bakanlığının Politika ve Uygulamalarının Değerlendirilmesi (1980– 2004). Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi.
- Aydın, R., Şahin, H. & Topal, T. (2008). Türkiye’de ilköğretime sınıf öğretmeni yetiştirmede nitelik arayışları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2,119- 142. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/T0RJeU5UTXo
- Aynal Kilimci, S. (2011). Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme. Pegem Akademi. Bağçı, E., & İçöz, O. (2019). Z ve alfa kuşağı ile dijitalleşen turizm. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(2), 232-256. Doi: 10.32572/guntad. 578926
- Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388. Doi:10.31592/aeusbed.598299
- Başaran, İ.E. (1990). Eğitim Psikolojisi. Kadıoğlu Matbaası.
- Bektaş, K. (2020). Millî Eğitim Bakanlarının İlköğretime Yönelik Eğitim Faaliyetleri (2002-2016). Doktora tezi, YÖK Tez Merkezi veri tabanı.
- Binbaşıoğlu, C. (1995). Türkiye'de Eğitim Bilimleri Tarihi. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Buluç, B. (1997).Tanzimat döneminde ilköğretim. Çağdaş Eğitim Dergisi (232), 36-39.
- Cüceloğlu, D. & Erdoğan, İ. (2016). Öğretmen olmak bir can'a dokunmak. Final Kültür Sanat Yayınları.
- Cücük, E., Bay, E., & Doğan, A. (2017). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Osmanlı’da Öğretmen Yetiştiren Kurumlara Öğrenci Giriş Şartları ile Usullerinin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi (Nizamnâme ve Talimatnâmelere Göre). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16(1), 136-161.
- Çelikten, M., Şanal, M. & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237.
- Çöp, S , İbı̇ş, S. & Kızıldemı̇r, Ö . (2020). Seyahat motivasyonlarının X, Y ve Z kuşaklarına göre farklılıklarının incelenmesi üzerine bir araştırma. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16 (30) , 2528-2550 . Doı: 10.26466/opus.693787
- Demirtaş, A. (1987). İlkokula Öğretmen Yetiştirme Biçim ve Yaklaşımlar Öğretmen Yetiştiren Yükseköğretim Kurumlarının Dünü-Bugünü-Geleceği Sempozyumu. Gazi Üniversitesi.
- Ergün, M. (1987). Türkiye'de öğretmen yetiştirme çalışmalarının gelişmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 10-18. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7835/103172, Erişim tarihh: **.**.****.
- Fatdayev, N. (2019). Azerbaycan ve Türkiye'de Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Programlarının Karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi, YÖK Tez Merkezi veri tabanı.
- Forrester, M. A. & Sullivan, C. (2018). Doing Qualitative Research in Psychology: A Practical Guide. Sage.
- Genç, S. Z. (2005). Sınıf öğretmeni yetiştirme meselemiz. Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 86-99.
- Golafshani, N. (2003). Understanding reliability and validity in qualitative research. The Qualitative Report, 8(4), 597-606.
- Gürbüztürk, O. (2010). Öğretmen adaylarının nasıl bir öğretmen olmak istediklerine ilişkin görüşleri. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 45-64.
- Gürkan, T. (1993). İlkokul Öğretmenlerinin Öğretmenlik Tutumları ile Benlik Kavramları Arasındaki İlişki. Sevinç Matbaası.
- İnce, M. L. & Korkusuz, F. (2006). Lisansüstü Eğitim Hedeflerini Geliştirmede Öğrenci Öğretim Üyesi Etkileşimi: bir Disiplinin Farklı Üniversitelerde ve Farklı Disiplinlerin bir Üniversitedeki Durumu. TÜBİTAK Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Grubu, Proje No: 104K093.
- Kara, N. & Demir, M.K. (2020). Türkiye’de sınıf öğretmenleri ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin cinsiyet değişkeni açısından değerlendirilmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 300-316.
- Karakoç, B., Özpolat, E.T. & Kara, K. (2018). Türkiye'de öğretmen yetiştirme konusunda yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi (1987-2017). Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(24), 313-333. Doi: 10.29329/mjer.2018.147.17
- Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (15. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
- Kilimci, S. (2006). Almanya, Fransa, İngiltere ve Türkiye'de Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Programlarının Karşılaştırılması. Doktora tezi, YÖK Tez Merkezi veri tabanı.
- Koçak, K. (1992). İlköğretimde öğretmen yetiştirme ve istihdamı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(8), 395-402.
- Kömürcü, M. C. (2018). Köy Enstitüleri kuruluş amacı nedir? Köy enstitüleri özellikleri. https://www.milliyet.com.tr/koy-enstituleri-kurulusamacinedir-koy-enstituleri-ozellikleri-molatik-7796/, Erişim tarihi: 14.12.2020
- Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. Bağlam yayıncılık.
- Orman, A. (2012). Polonya ve Türkiye'de Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Programlarının Karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi, YÖK Tez Merkezi veri tabanı.
- Özder, H. (1992). İlkokul Öğretmeni Yetiştirme Konusunda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki Eğitimcilerin Görüşleri. Yüksek lisans tezi, YÖK Tez Merkezi veri tabanı.
- Özkan, S. (2014). Türk Eğitim Sistemi. Nobel Akademik Yayıncılık.
- Sarı, İ. (2017). Türk Gençliği. Net Medya Yayıncılık.
- Seidman, I. (2006). Interviewing as Qualitative Research: A Guide for Researchers in Education and The Social Sciences. Teachers college press.
- Senemoğlu, N. (1992). İngiltere’de ilköğretime öğretmen yetiştirme ve Türkiye ile karşılaştırılması: Türkiye’de ilköğretime öğretmen yetiştirmenin geliştirilmesi için bazı öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 8, 143-156.
- Senemoğlu, N. (2003). Türkiye'de sınıf öğretmeni yetiştirme uygulamaları, sorunlar, öneriler. Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, (5), 154-193.
- Sevinç, B. (2001). Türkiye'de lisansüstü eğitim uygulamaları, sorunlar ve uygulamalar. DEÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 25-40.
- Silverman, D. (2018). Nitel Veri Yorumlama (E. Dinç, Çev.). PEGEM.
- Sungurtekin, Ş. (2016). Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Programında Müzik Eğitimi Yeterliklerinin Belirlenmesi ve Sınıf Öğretmeni Adaylarının Yeterliklerinin Değerlendirilmesi. Doktora tezi, YÖK Tez Merkezi veri tabanı.
- Şahin, H. (1999). Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Programlarının Değerlendirilmesi Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Taner, M. & Başal, H.A. (2009). Cumhuriyetin ilanından günümüze Türkiye’de ilköğretimde ve ilköğretime öğretmen yetiştirmede niceliksel ve niteliksel gelişmeler. Education Sciences, 4(1), 139-154.
- Taş, H. & Kaçar, S . (2019). X, Y ve Z Kuşağı çalışanlarının yönetim tarzları ve bir işletme örneği . OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11 (18), 643-675 . Doı: 10.26466/opus.554751.
- Taşdemir, M. (1995). İlkokul Öğretmeni Yetiştirme Programı'nın Öğretim Elemanı, Öğretmen ve Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Türer, A. (2009). Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme ve Sorunlar-I. http://w3.balikesir.edu.tr/~aturer/ogretmenyetistirme, Erişim tarihi: 13.12.2020
- Uyanık, F. (1996). Cumhuriyetten Sonra İlkokul Öğretmeni Yetiştirme ve İlkokul Öğretmen Adaylarının Yetiştirilmesiyle İlgili Görüşler. Yüksek lisans tezi, YÖK Tez Merkezi veri tabanı.
- Uzeırlı, E. (2018). Türkiye ve Azerbaycan'da Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Sürecinin İncelenmesi. Yüksek lisans tezi, YÖK Tez Merkezi veri tabanı.
- Varış, F. (1988). Eğitimde Program Geliştirme "Teori ve Teknikler". A.Ü. E. Bilimleri Fak. Yay.
- Yeganeh, E. (2018). Türkiye'de sınıf Öğretmeni Yetiştirme Modellerinden Olan Köy Enstitüleri Hakkında Yapılan Eleştirilerin İncelenmesi. Yüksek lisans tezi, YÖK Tez Merkezi veri tabanı.
- Yıldırım. A., & Şimşek. H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınları.
- Yıldırım. A., & Şimşek. H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınları.