NİYAZİ BERKES'E GÖRE YUSUF AKÇURA NİÇİN UNUTULDU?

Niyazi Berkes, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları Dergisi'nin 1976 tarihli "Ziya Gökalp" sayısında "Unutulan Adam" başlıklı bir makale yayımlar. Bu makalede Yusuf Akçura'yı "unutulan adam" olarak tanımlar; çünkü 1976 yılı hem Ziya Gökalp'in, hem de Yusuf Akçura'nın 100. doğum yılı olmasına rağmen, Türk kamuoyunda sadece Gökalp'in doğum yıldönümü hatırlanmaktadır. Berkes, Gökalp ve Akçura'nın düşüncelerini karşılaştırmak suretiyle neden Akçura'nın unutulup Gökalp'in hatırlandığını tartışmak ister. Ona göre, en az Gökalp kadar önemli bir düşünür olan Akçura'nın unutulmasının altında özel sebepler olmalıydı. Berkes, Gökalp'e göre daha ilerici ve laik bir düşünür olan Akçura'nın Türkiye'deki gerici çevreler tarafından bilerek unutulduğunu ve dinsel bir milliyetçilik anlayışına sahip olan Gökalp'in ise bu çevreler tarafından Cumhuriyet devrimlerine karşı kullanıldığını iddia eder.

Why Yusuf Akcura was Forgotten According to Niyazi Berkes?

Niyazi Berkes published an article titled "The Forgotten Man" in the "Ziya Gokalp" issue of the Istanbul University Journal of Sociology Conferences in 1976. He described Yusuf Akcura as "the forgotten man" in this article; because although the year 1976 is the 100th anniversary of both Ziya Gokalp and Yusuf Akcura, only the birth anniversary of Gokalp was remembered in the Turkish public opinion. Berkes, wanted to discuss why Akcura was forgotten and Gokalp was remembered by comparing Gokalp and Akcura's thoughts. According to him, there had to be special reasons under the forgotten of Akcura, who was at least as important thinker as Gokalp. Berkes claims that Akcura, a more progressive and secular thinker than Gokalp, was deliberately forgotten by the reactionary circles in Turkey and Gokalp, who had a religious nationalism, was used by these circles against the Republican revolutions.

PDF

___

AK, Gökhan, (2014). "Niyazi Berkes Yazını Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi", Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 54, 2, s. 419-486.
AKÇURA, Yusuf, (2015). Siyaset ve İktisat, Hazırlayan: Erol Kılınç, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
AKÇURAOĞLU YUSUF, (1924). Siyâset ve İktisâd Hakkında Birkaç Hitâbe ve Makâle, İstanbul.
AKÇURAOĞLU YUSUF, (1928). "Türkçülük-Türklük Fikri, Türkçülük Cereyânı, Türk Ocakları", Türk Yılı 1928, İstanbul, s. 299-455
BERKES, Niyazi, (1936). "Sociology In Turkey", Amerikan Journal of Sociology, Vol. 42, No. 2, Sep., 1936, pp. 238-246.
-----, (1941). "Ziya Gökalp'in Sosyolojisi", Yurt ve Dünya, C. 2, S. 11, Sonteşrin, s. 277-192.
-----, (1954). "Ziya Gökalp: His Contribution to Turkish Nationalism ", Middle East Journal, Vol. 8, No: 4, Autumn, pp. 375-390. -----, (1959). Turkish Nationalism And Western Civilization Selected Essays of Ziya Gökalp, Columbia University Press, New York.
-----, (1966) "Renaissance in Turkey: Zia Gökalp and His School", A History of Muslim Philosophy, Vol. II, Ed. M. M. Sharif, Wiesbaden, pp. 1513-1523.
-----, (1975). İslamlık, Ulusçuluk, Sosyalizm, Bilgi Yayınevi, 2. Basım, Ankara.
-----, (1976). "Unutulan Adam", Sosyoloji Konferansları, Ziya Gökalp Sayısı, S. 14, s. 194-203.
-----, (1978).Türkiye'de Çağdaşlaşma, Doğu Batı Yayınlar, İstanbul.
-----, (1982). Atatürk ve Devrimler, Adam Yayıncılık, İstanbul.
-----, (1984). Teokrasi ve Laiklik, Adam Yayıncılık, İstanbul.
-----, (1985). Felsefe ve Toplumbilim Yazıları, Adam Yayıncılık, İstanbul.
-----, (1991). "Gökalp, Ziya", The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Vol. II, Leiden, pp. 1117-1118.
-----, (1997). Unutulan Yıllar, İletişim Yayınları, İstanbul.
-----, (1998). The Development of Secularism in Turkey, Hurst & Company, London.
-----, (2002). Batıcılık, Ulusçuluk ve Toplumsal Devrimler, Kaynak Yayınları, İstanbul.
-----, (2005). "Gökalp, Ziya", The Encyclopedia of Religion, Ed. Lindsay Jones, Second Edition, Vol. VI, Macmillan Reference USA, pp. 3624-3625.
-----, (2016). Türk Düşününde Batı Sorunu, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
BORATAV, Pertev Naili, (2008). Üniversitede Cadı Avı 1948 DTCF Tasfiyesi ve P.N. Boratav'ın Müdafaası, Hazırlayan: Mete Çelik, Ankara.
ÇALEN, Mehmet Kaan, (2016). "Birinci Dünya Savaşı Bağlamında Yusuf Akçura'dan Bir Tarih Yorumu: Türklerin, Cermenlerin ve Slavların Münâsebât-ı Tarihiyyeleri", Karadeniz Araştırmaları, Güz, Sayı: 51, s. 149- 169.
GEORGEON, François, (1999). Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri Yusuf Akçura (1876-1935), Çev. Alev Er, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
KAYALI, Kurtuluş, (2011). Türk Düşünce Dünyasında Yol İzleri, İletişim Yayınları, İstanbul.
PARLA, Taha, (2009). Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye'de Korporatizm, Deniz Yayınları, İstanbul.