KURAM ÖNCESİ DÖNEMDE ÇEVİRİ YAKLAŞIMLARI

Çevirmenler, tarih boyunca kaynak metne sadık kalarak erek metinde orijinal metnin dokusunu ve yazarın biçemini yansıtmak ya da erek yazın dizgesinde "yabancı" olarak karşılanmayacak ifadeler kullanarak, çeviriye erek kültürün özelliklerini yansıtmak arasında bir tercih yapmak durumunda kalmış, çevirisinde hangi odağa ağırlık verdiğini mümkün olduğunca gerekçelendirmeye çalışmıştır. Kuram öncesi dönemde çeviri hakkında söz söylemiş olanların erek ve kaynak odaklılık konusundaki düşüncelerinin bütüncül bir yaklaşımla ele alınması, hem bu kavramların tarihsel süreç içinde algılanışları ile ilgili bilgi sahibi olmamızı sağlayacak; hem de genel olarak çeviri etkinliğinin tarihsel gelişimini daha açık bir şekilde görmemize katkı sunacaktır. Bu çalışmanın amacı, yazınbilim alanında çeviride benimsenen, bugünün çeviribilim terimleriyle, kaynak ve erek odaklılık yaklaşımlarının izini sürmektir. Çalışmanın genel kapsamını yazınbilim alanında kaynak ve erek odaklılık kavramlarının art ve eş süremli olarak incelenmesi oluşturmaktadır. Söz konusu dönemlerin konuyla ilgili genel yaklaşımlarını daha iyi anlamak amacıyla, yalnızca yazar ve şair kimlikli çevirmenlerin ya da çeviri işiyle uğraşanların görüşlerine yer verilmemiş, söz konusu dönemleri çeviri yaklaşımlarıyla etkilemiş ve yönlendirmiş olan diğer düşünür ve öncülerin görüşlerinden de bahsedilmiştir.

Translation Approaches in Pre-Theoretical Era

Throughout history, the translators have had to make a choice between loyalty to the source text while reflecting the pattern of the original text in the target material and the style of the author, or to reflect the characteristics of the target culture as much as possible by using expressions that would not be regarded as "foreign" in the target literary polysystem. Also, the translator has tried to justify his/her procedure about which approach s/he has chosen during the translation process. Addressing the thoughts about target and source-orientedness of those who have spoken about translation in the pretheoretical period with a holistic approach will enable us to have information about the perception of these concepts within the historical process; and it will contribute to see the historical development of translation activity more clearly. The aim of this study is to trace the source and target-oriented approaches in today's terms adopted in the translation process within the field of literature. The general scope of the study is to examine the concepts of source and target orientedness in the field of literature in a synchronic and diachronic way. In order to understand the general approaches of these periods on the subject better, not only the views of the translators with the identity of an author and poet or those who are engaged in translation have been stated, but also the views of other thinkers and pioneers who have influenced and directed these periods through translation approaches have been mentioned.

PDF

___

Bassnett, S. (2005). Translation Studies. Taylor & Francis e-Library.
Bengi, I. (1993). Çeviri eleştirisi bağlamında eleştirel bilincin oluşması ve eleştiri, üst-eleştiri, çeviribilim ilişkileri. Dilbilim Araştırmaları. Hitit Yayınevi..
Benjamin, W. (2012). Çeviri Seçkisi 2: Çeviri(bilim) Nedir?. Mehmet Rifat (Ed.). Çevirmenin Görevi (Ahmet Cemal, Çev.) (s. 25-35). Sel yayıncılık.
Cary, E. (2012). Çeviri Seçkisi 2: Çeviri(bilim) Nedir?. Mehmet Rifat (Ed.). Nasıl çevirmeli: Çeviri olanaklı mıdır? (Mehmet Rifat ve Sema Rifat, Çev.) (s. 55-60). Sel yayıncılık.
Dryden, J. (1992). Theories of Translation: An Anthology of Essays from Dryden to Derrida. Rainer Schulte ve John Biguenet (Ed.). On translation (s. 17- 31). University of Chicago press.
Gentzler, E. (2001). Contemporary Translation Theories. Multilingual matters limited.
Göktürk, A. (2004). Çeviri: Dillerin Dili. Yapı Kredi yayınları.
Jakobson, R. (2012). Çeviri Seçkisi 2: Çeviri(bilim) Nedir?. Mehmet Rifat (Ed.). Çevirinin Dil(bilim)sel Özellikleri Üstüne (Ömer B, Albayrak, Çev.) (s. 61-66). Sel yayıncılık.
Kızıltan, R. (2001a). Tarihte çeviri: Antik çağdan 19. Yüzyıl sonuna kadar edebi çeviri kuramları-1 antik çağdan barok çağın sonuna kadar. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 41(1-2), 71-88).
Kızıltan, R. (2001b). Tarihte çeviri: Aydınlanma ve erken romantizmin edebi çeviri kuramları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 41(1), 37-68)
Kurultay, T. (1985). Dün ve Bugün Çeviri 1. Hasan Cemal (Ed.). Çeviri Yöntemi Üzerine Düşünceleriyle F. Schleiermacher (s. 191-217). Bilim/ Sanat/ Felsefe yayınları.
Lefevere, A. (2003). Translation / History / Culture: A Sourcebook. Taylor & Francis e-Library.
Munday, J. (2016). Introducing Translation Studies. Theories and applications.
Reiss, K. (2000). Translation Criticism-The potentials and Limitations.
Schleiermacher, F. (1992). Theories of Translation: An Anthology of Essays from Dryden to Derrida. Rainer Schulte ve John Biguenet (Ed.). On the Different Methods of Translating (Waltraud Bartscht, Çev.). University of Chicago Press.
Stolze, R. (2013). Çeviri Kuramları: Giriş (Dr. Emra Durukan, Çev.). Değişim yayınları.
Venuti, L. (2004). The Translator's Invisibility. Taylor & Francis e-Library.
Yazıcı, M. (2005). Çeviribilimin Temel Kavram ve Kuramları. Multilingual yayınları.
Yetkin, S. K. (1978). Başarılı Çevirinin Koşulları. Türk Dili, 322, 43-45.
Yücel, T. (1978). Çeviride Anlatı Dili. Türk Dili, 322, 76-79.