MERZİFON KENTSEL SİT ALANININ ANALİZİ VE TAŞHAN’IN YENİ İŞLEVİNİN YAPIYA VE ÇEVRESİNE ETKİLERİ

Merzifon, Samsun’u İç Anadolu’ya ve batıya bağlayan önemli bir aks üzerinde yer aldığından, her dönem rağbet görmüş ve bölgede yerleşimle beraber ticaret gelişmiştir. Osmanlı dönemi içinde önemli bir kişilik olan Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın yaptırdığı Paşa Cami, Tuzpazarı Hamamı, Bedesten ve Taşhan yapı öğeleriyle, Kara Mustafa Paşa Külliyesi, Merzifon merkezini canlandırmış ve bu yapı öğelerinde ve etrafında ticaret daha da gelişmiştir. Kentsel sit alanı içindeki geleneksel ticaret dokusunun önemli öğelerinden Taşhan, özgün işlevinin günümüz uyarlaması olan otel işlevi ile yeniden işlevlendirilmiştir. Makalede amaç Taşhan’ın yeni işlevinin yapıdaki ve çevresindeki etkilerini ortaya koymaktır. Bu doğrultuda, ilk olarak, Taşhan’ın içinde yer aldığı kentsel sit alanındaki tescilli anıtsal yapılar, konut ve nitelikli dükkânlar tespit edilmiş konumları, dönemleri ve fotoğrafları işlevlerine göre kategorize edilerek alana bütünsel bir bakış sağlanmıştır. Sonrasında Taşhan’ın yeniden işlevlendirilmesi, restorasyon planı ve uygulama öncesi ve sonrası yapı fotoğrafları üzerinden değerlendirilmiştir. Bunların sonucunda da Taşhan’ın yeni işlevinin çevresel etkileri ortaya konulmuştur.

Analysis of Merzifon Urban Site Area and the Effects of the New Function on the Building and Its Environment

Since Merzifon is located on an important axis that connects Samsun to Central Anatolia and the west, trade has been in demand and trade has developed with the settlement in the region. The Pasha Mosque, built by Merzifonlu Kara Mustafa Pasha, which was an important personality during the Ottoman period, revived the Kara Mustafa Pasha Complex Merzifon center with the building elements of Tuzpazarı Hamam, Bedesten and Taşhan, and trade developed further in and around these building elements. Taşhan, which is one of the important elements of the traditional trade texture in the urban protected area, has been re-functioned with the hotel function, which is the modern version of its original function. The purpose of the article is to reveal the effects of Taşhan's new function in the structure and its surroundings. In this regard, firstly, the monumental buildings, residences and qualified shops in the urban site in which Taşhan is located are categorized according to their functions, and a holistic view is provided. Afterward, the re-functioning of Taşhan was evaluated through the restoration plan and the building photos before and after the application. As a result, the environmental effects of Taşhan's new function were revealed.

PDF

___

Bedesten Kültür Portalı. (2020). https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/ amasya/kulturenvanteri/bedesten114147, Erişim tarihi: 23.06.2020
Bozacı Cami Kültür Portalı. (2020). https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/ amasya/kulturenvanteri/bozaci-cami, Erişim tarihi: 23.06.2020.
Çerkez, M. (2005). Merzifon’da Türk Devri Mimari Eserleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çifte Hamam Kültür Portalı. (2020). https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/ amasya/kulturenvanteri/cifte-hamam, Erişim tarihi: 23.06.2020.
Çolak, M. (1991). XVI. Yüzyıl Başlarında Merzifon Kazası (1515-1520). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, 19 Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çukur Şadırvan (Tacettin İbrahim) Cami Kültür Portalı. (2020). https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/amasya/kulturenvanteri/cukursadirvan-tacettin-brahim-cami, Erişim tarihi: 23.06.2020
Dönertaş (Oduncu) Cami Kültür Portalı. (2020). https://www.kulturportali. gov.tr/turkiye/amasya/kulturenvanteri/donertas-oduncu-cami, Erişim tarihi: 23.06.2020.
Eski Hamam Kültür Portalı. (2020). https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/amasya/kulturenvanteri/eski-hamam663168, Erişim tarihi: 23.06.2020.
Eyice, S. (1992). TDV İslam Ansiklopedisi. Cilt: 5, 302-311.
Google Map Street View. (Temmuz 2018). Merzifon Taşhan Otel Restoran.
Halaçoğlu, Y. (1991). XIV-XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları. VII. Seri-SA. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Kara Mustafa Paşa Camii Kültür Portalı. (2020). https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/amasya/kulturenvanteri/kara-mustafa-pasa-camii, Erişim tarihi: 23.06.2020
Konut 1 Kültür Portalı. (2020). https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/amasya/kulturenvanteri/konut659867, Erişim tarihi: 23.06.2020.
Konut 2 Kültür Portalı. (2020). https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/amasya/kulturenvanteri/konut343596, Erişim tarihi: 23.06.2020.
Merzifon Taşhan Butik Otel. (2020). Tarih. https://www.merzifontashanotel.com/Home/hotel, Erişim tarihi: 23.06.2020
Merzifon - TDV İslâm Ansiklopedisi. (2020). https://islamansiklopedisi.org.tr/merzifon, Erişim tarihi: 23.06.2020.
Merzifon Belediyesi. (2015). Taşhan. Yolların ve Kültürlerin Kesiştiği Şehir Merzifon. Merzifon belediyesi kültür hizmetleri yayını. s. 44-47. https://merzifon.bel.tr/merzifonu-kesfedin
Merzifon Taşhan. (2020). https://amasya.ktb.gov.tr/TR59541/merzifontashan.html, Erişim tarihi: 23.06.2020
Şahinalp, M. & Günal, V. (2012). Osmanlı Şehircilik kültüründe çarşı sisteminin lokasyon ve çarşı içi kademelenme yönünden mekânsal analizi. Millî Folklor, 24(93).
Tacettin İbrahim Paşa Cami - Google Haritalar. (2020). https://www.google.com.tr/maps/place/Tacettin+İbrahim+Paşa+Cami/@40.8724342,35.4648798,3a,75y,90t/data=!3m8!1e2!3m6!1sAF1QipODCYeLNV6Ws_h2x5Rq6uhFNGUnHTHoEfWq_za!2e10!3e12!6shttps:%2F%2Flh5.googleusercontent.com%2Fp%2FAF1QipODCY-eLNV6Ws__za%3Dw203-h160-k-no!7i3024!8i2392!4m13!1m7!3m6!1s0x408702332d26748f:0xedb74d1cc1ff1e98!2sGazimahbup,+Demirciler+Sk.,+05300+Merzifon%2FAmasya!3b1!8m2!3d40.8716282!4d35.4650249!3m4!1s0x40870232d9820869:0x96a4b5161d7cb4fb!8m2!3d40.8724111!4d35.4649977, Erişim tarihi: 23.06.2020.
Taşhan Kültür Portalı. (2020). https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/ amasya/kulturenvanteri/tashan759043, Erişim tarihi: 23.06.2020.
Tuzpazarı Hamamı Kültür Portalı. (2020). https://www.kulturportali.gov.tr/ turkiye/amasya/kulturenvanteri/tuzpazari-hamami, Erişim tarihi: 23.06.2020.
Yeşil, A. (1992). Merzifon-Kara Mustafa Paşa külliyesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji ve Sanat Tarihi Anabilim Dalı (Sanat Tarihi).