1220’li yılların başında Cengiz Han önderliğinde tarih sahnesine çıkıp yaklaşık yarım yüzyıl içerisinde dünyanın yarıya yakınını işgal eden Moğollar, bu süreç içerisinde en büyük zararı İslâm dünyasına vermişlerdi. Türkistan, Azerbaycan ve İran’ı işgal ederek el-Cezîre’ye kadar gelmiş, Gürgenç, Semerkand, Buhara, Merv, İsfahan gibi devrin önemli merkezlerinde büyük tahribatlar meydana getirerek buraları adeta haritadan silmişlerdi. İstilacılara karşı durabilecek iki büyük Türk devletinden biri olan Harezmşahlar bir çırpıda etkisiz hale getirilmiş, İslâm dünyasına telafisi mümkün olmayacak bir darbe indiren Moğol istilası karşısında durabilecek tek bir devlet kalmıştı: Türkiye Selçukluları.Sultan Alâeddîn Keykubâd döneminde Moğollara karşı güçlü tedbirler alarak sınır boylarını tahkîm eden Türkiye Selçukluları, bir yandan da İslâm dünyasında siyasî birliği temin etmeye, bu çerçevede Doğu Anadolu’daki bazı beylikler ile Eyyûbîlerin hâkimiyet sahasında yer alan bölgeleri ilhak ederek Moğol karşıtı bir blok oluşturmaya çalışıyorlardı. Alâeddîn Keykubâd devrinde bu manada hatırı sayılır gelişmeler ortaya konulmuştu. Nitekim durumun farkında olan Moğollar Mugan’da bulunan karargâhlarında bekliyor ve Anadolu’ya girme konusunda temkinli davranıyorlardı. Öte yandan bu durum fazla uzun sürmedi. Muhtemelen Moğolların da parmağının olduğu bir suikastla Sultan Alâeddîn katledildi ve aradan çok zaman geçmeden patlak veren Babaî İsyanı ile bölgedeki büyün askerî dengeler değişti. İsyanı bastırmak için sınır boylarında kurmuş oldukları güçlü tahkîmatı bozmak zorunda kalan Selçuklular, Moğol tehdidine açık hale geldiler. Nitekim isyanın hemen ardından Erzurum’u işgal eden Moğollar, birkaç ay sonra Anadolu’ya girdiler. Kösedağ’da karşı karşıya gelen taraflar arasında kayda değer bir savaş gerçekleşmediği halde Türkiye Selçukluları ağır bir bozguna uğradılar. Devlet yıkılma sürecine girerken, Anadolu’da sonraki yüzyılları da biçimlendirecek olan değişim ve dönüşümler başladı.Çalışmamızda, yaşadığımız coğrafyanın tarihi açısından önemli bir eşik olan Kösedağ Bozgunu ile ilgili olarak ortaçağ Arap kaynaklarına yansımış olan bazı kayıtlar derlenecek, bu kayıtlar temel alınarak bozgunun İslâm âlemine yansıması değerlendirilmeye çalışılacaktır.

The biggest damage was brought to Islamic world by Mongols that took to the stage of history at the beginning of the 1220s under the leadership of Genghis Khan and conquered almost the half of the world within a half century. This invading power went down to Al-Jazeera after conquered Turkestan, Azerbaijan and Iran and almost wiped important centers of that period such as Gurgenç, Samarkand, Bukhara, Marv, Isfahan off the map by destroying them. Khwarezm Shahs State that was one of the main Turkish States made ineffective in a trice. Then, just Anatolian Seljuks, namely the other major Turkish Power was continuing its existence against the invasion of Mongols stroked a nonrecoverable blow on the Islamic world.In the period of Sultan Alaeddin Keykubad, Anatolian Seljuks that fortified the borders by taking serious precautions was both endeavoring to constitute the political association in Islamic world and create a block against Mongols by annexing the regions in the area of domination of Ayyubids and some of the beyliks in Eastern Anatolia. Considerable developments realized in the period of Alaeddin Keykubad in this sense. Indeed, Mongols who recognized the situation was waiting in their headquarters in Mugan and walking on thin ice about entering to Anatolia. On the other hand, this circumstance didn’t take too long. Sultan Alaeddin was slaughtered by an assassination possible had Mongols’ hand in and all the military balances changed in the region by Babaî Rebellion came to blows not long before. Seljuks had to cancel the great intrenchment on borderlines became open to the Mongol threat. As a matter of fact, Mongols subjugated Erzurum right after the rebellion and entered in Anatolia in a few months. Much as there was not a significant war between the parties faced in Kösedağ, Anatolian Seljuks was defeated. When the state was entering into the process of collapse, the change and transformations started which will shape the next centuries of Anatolia.Several records reflected Arabic sources about the Kösedağ Defeat that is a significant threshold regarding the history of our geography are compiled, and the reflection of this defeat to Islamic world are evaluated in this study based on these records.