IX-XI. YÜZYILLAR ARASINDA KONSTANTİNOPOLİS’İN YÖNETİMİNE DAİR BAZI TESPİTLER

Büyük Konstantinos olarak da adlandırılan İmparator I. Konstantinos (306337), MS. 330 yılında Konstantinopolis şehrini kurmuş ve bu şehri başkenti ilan etmiştir. Roma İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra Konstantinopolis, Doğu Roma İmparatorluğu'nun başkenti unvanını korumuştur. Şehir, imparatorluğun en önemli siyasî, idarî, askerî, ticarî vb. merkezi olmuştur. İmparatorun yanı sıra bu şehrin yönetilmesinde, siyasî, idarî, askerî ve adlî görevleri bulunan birçok resmî görevlinin varlığı bilinmektedir. Bu görevlilerden en önemlisi şüphesiz ki başkentin idarî, adlî ve ticarî yönetiminden sorumlu olan Eparkhos=?????o?'tur. Dönemin kaynaklarında Eparkhos, başşehrin idare edilmesinde İmparatordan sonra gelen en üst yönetici olarak görülmektedir. Bu çalışmada, özellikle IX. ve XII. yüzyıllar arasında Konstantinopolis'in yönetiminde söz sahibi olan Eparkhos ve ona bağlı idarecileri, dönemin kaynakları dikkate alınarak Konstantinopolis'in yönetimine dair bazı tespitlerde bulunulacaktır

Some Determinations About the Administration of Constantinople Between IX-XI. Centuries

The Emperor Constantine I , by name Constantine the Great, founded the great city of Constantinople in 330 CE and He declared this city as a capital. Constantinople after the collapse of Roman Empire it preserved the title of the capital of the Eastern Roman Empire. This city has become central the most important political, administrative, militaristic and commercial etc. As well as Emperor this city’s administration is known the existence of many officials which duties political, administration, militaristic and judiciary. The most important of these officials is no doubt Eparch=ἔπάρχoς who is responsible fort he administrative, judicial and commercial administration of the capital. In sources Eparch is seen as the supreme ruler after the emperor being ruled by the capital city. This study, Eparch who had a say in the administration of Constantinople and its administrators will be make some determinations considering the resources regarding the administration of Constantinople between IX.-XII. centuries

PDF

___

ARSLAN, Murat-KAÇAR, Turhan (Ed.), Byzantion’dan Constantinopolis’e İstanbul Kuşatmaları, Ed. İstanbul 2017.
AUZÉPY, France, Marie, “Konstantinopolis’in Siyasal ve Dinsel Yaşamında Ayasofya’nın Yeri”, Bizans, Yapılar, Meydanlar, Yaşamlar, Ed. Annie Pralong, Çev. Buket Kitapçı Bayrı, İstanbul 2011, s. 100-117.
AVCI, Casim, “Arap-İslam Kaynaklarında İstanbul”, İstanbul Üniversitesi 550. Yıl Uluslararası Bizans ve Osmanlı Sempozyumu (XV. yüzyıl), Ed. Sümer Atasoy, İstanbul 2004, s. 99-111.
BOAK, R., E., A., “The Book of the Perfect”, Journal of Economic and Business History I, (Basım Yersiz) 1929, s. 597-619.
BURY, B. J., The Imperial Administrative System in the Ninth Century, with a revised text of the Kletorologion of Philotheos, Oxford University Press, Oxford 1911.
DAGRON, Gilbert, Konstantinopolis Hipodromu, Çev. İsmail Yerguz, İstanbul 2014.
DAŞ, Mustafa, “Bizans Başkenti İstanbul’unda Eğlence Hayatı”, Tarihin İçinde İstanbul Uluslararası Sempozyumu Bildiriler, Haz. Davut Hut, Zekeriya Kurşun, Ahmet Kavas, İstanbul 2011, s. 147-155.
EB: (=ἐπαρχικὸν βιβλίον) Kullanılan Metin: Das Eparchenbuch Leons Des Weisen, Einführung, Edition, Übersetzung, und Indices von Johannes Koder, Verlag Der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Vienna 1991.
GKOUTZIOUKOSTAS, E. Andreas, “The Prefect of Illyricum and the prefect of Thessaloniki”, Byzantiaka, Tomos 30, 2012-2013, Thessaloniki, s. 45-80.
HALDON, John, Byzantium in the Seventh Century: The Transformation of a Culture, Cambridge University Press, 1990.
HOWARD-JOHNSTON, D. J., “Thema”, in Maistor, Classical, Byzantine and Renaissance Studies for Robert Browning, Ed. A. Moffatt, Canberra 1984, s. 189-196.
HERRIN, Judith, Bizans, Çev. Uygur Kocabaşoğlu, İstanbul 2010.
IBN HAUQAL, Configuration de la Terre (Kitab Surat al-ard), Trans. J. H. Krames-G. Wiet, Tome I, Beyrout-Paris 1964.
IBN HAVKAL, 10. Asırda İslâm Coğrafyası, Çev. Ramazan Şeşen, İstanbul 2014. Cüneyt Güneş [730]
IBN HURDAZBİH, Yollar ve Ülkeler Kitabı, Çev. Murat Ağarı, İstanbul 2008.
JONES, M. H. A., The Later Roman Empire 284-602, Vol. II, Oxford 1964.
KAEGI, E. Walter, “Some Reconsiderations on the Themes (SeventhNinth Centuries)”, Jahrbuch der Österreichischen Byzantinistik, XVI, 1967, s. 39-53.
KAZHDAN, A., “Eparch of the City”, The Oxford Dictionary of Byzantium, Vol. I, Oxford University Press 1991, s. 705.
____________, “Christopher of Mytilene”, The Oxford Dictionary of Byzantium, Vol. I, Oxford University Press 1991, s. 405. ____________, “Philotheos, Kletorologion of”, Oxford Dictionary of
Byzantium, Vol. III, Oxford University Press 1991, s. 1661-1662.
KOÇAK, Talat, “The Struggle Between the Caliphate and Byzantium For the City of Amorium (Amorion)”, Porphyra, Anno XIII, N. 25, 2017, s. 70-87.
____________, “Ebu Eyüb El-Ensari Hazretleri’nin Şehit Olduğu İstanbul Kuşatmasının Nedeni: Bizans İmparatorluğu’nda Bir Generalin İsyanı”, Tarihi Kültürü ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu X, İstanbul 2006, s. 332-339.
PORPHYROGENNETOS, Konstantinos, de thematibus, Ed. A. Pertusi, Città del Vaticano 1952.
MANGO, Cyril, Bizans Yeni Roma İmparatorluğu, Çev. Gül Çağalı Güven, İstanbul 2011.
____________, Ortaçağda İstanbul, Çev. Barış Cezar, İstanbul 2012.
MUHAMMAD, M., Tarek, “The Civil Byzantine Functions and Titles as known by the Arabs in the Middle Byzantine Period”, Byzantium and the Arab World. Encounter of Civilizations (Thessaloniki, 16-18 December 2011), Ed. A. Kralides-A. Gkoutzioukostas Thessaloniki 2013, s. 355-382.
NEVILLE, Leonora, Authority in Byzantine Provincial Society 950- 1100, Cambridge University Press 2004. NORWICH, J. J., Bizans I, Çev. Hamide Koyukan, İstanbul 2013.
OSTROGORSKY, Georg, Bizans Devleti Tarihi, Çev. Fikret Işıltan, Ankara 2011.
OZANSOY, Esin, “Eparkhos’lar Kitabına Göre X. yüzyılda İstanbul’da Esnaf ve Ekonomi”, Osmanlı Öncesi ile Osmanlı ve Cumhuriyet IX-XI. Yüzyıllar Arasında Konstantinopolis’in Yönetimine Dair Bazı Tespitler [731] Dönemlerinde Esnaf ve Ekonomi Semineri (9-10 Mayıs) Bildirileri, C. I, İstanbul 2003, s. 55-60.
PSELLOS, Mikhail Psellos’un Khronographia’sı, Çev. Işın Demirkent, Ankara 1992.
PERTUSI, A., Nuova ipotesi sull’origine dei «Temi» bizantini”, Aeum, 28, 1954, s. 126-150.
RAGIA, Efi, “The Geography of the Provincial Administration of the Byzantine Empire (C.A. 600-1200)”, BYZANTINA ΣΥΜΜΕǿȀΤΑ, Vol. 19, 2009, Athena, s. 195-245.
RICE, Talbot, Tamara, Bizans’ta Günlük Yaşam, Çev. Bilgi Altınok, İstanbul 1998.
SKYLITZES, Joanne, Synopsis Historiarum, Biblioteca Nacional, Madrid.
SKYLITZES, John, A Synopsis of Byzantine History 811-1057, Trans.
John Wortley, Cambridge University Press 2011.
STRATOS, N. Andreas, Byzantium in the Seventh Century, Vol. I: 602- 634, Trans. Marc Ogilvie-Grant, Amsterdam 1968.
TREADGOLD, Warren, “Three Byzantine Provinces and the First Byzantine Contacts with Rus”, Harvard Ukrainian Studies, Vol. XII-XIII, 1988-89, s. 132-144.