BALKAN SAVAŞLARINDAN I. DÜNYA SAVAŞI’NA KADAR SELANİK’TE YUNANLILAR TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN HUKUKSUZLUKLAR

Selanik, 1912 yılına kadar 482 sene Osmanlı hâkimiyetinde bulunan önemli bir Türk şehriydi. Şehirde bu süre boyunca Türklerin yanı sıra diğer milletler de huzur içinde yaşamıştır. Osmanlı Devleti’nin zayıflamaya başlamasıyla birlikte dönemin büyük devletleri tarafından, Osmanlı coğrafyasındaki milletler Osmanlı Devleti’ne karşı isyan ettirilmişlerdir. Bu isyanlardan biri de Balkan coğrafyasında gerçekleştirilmiştir. Bu isyanlar sonucunda Balkanlarda, önce çeşitli isyanlar, sonra da I. Balkan Savaşı patlak vermiştir. I. Balkan Savaşı’nda yüzyıllardır Osmanlı coğrafyası olan ve huzur içinde varlığını devam ettiren yerlerde Türk ve Müslüman olan bölge halkına karşı, dönemin büyük devletleri tarafından teşvik edilen Yunanlılar ve Bulgarların zulümleri meydana gelmiştir. Bu yerlerden biri de Selanik idi. I. Balkan Savaşı sırasında Selanik, Yunanlılar ve Bulgarlar tarafından önce muhasara altına alınmış, sonra da Yunanlılar tarafından işgal edilmiştir. Bu süre içerisinde Selanik’te, Türk ve Müslüman halka karşı birçok mezalimler ve hukuksuzluklar gerçekleştirilmiştir. Bu tür faaliyetler dönemin resmi yazışmalarına da yansımıştır. Çalışmada Balkan Savaşları sırasında Selanik’in Yunanlılara antlaşma ile teslim edilmesinden sonra Yunanlıların gerçekleştirdikleri tutumları ortaya koymak, yapılan çeşitli antlaşmalar karşısında, yine Yunanlıların bazı kural tanımaz tutumlarını belirlemek ve bunları vurgulamak, bunun yanında Yunanlıların bu hukuksuz tutumlarının Selanik ve bölge üzerinde ne gibi sonuçlarının olduğunu ortaya koymak amaçlanmıştır. Bunlar yapılırken dönem ile ilgili çeşitli arşiv belgeleri ve diğer kaynaklardan istifade edilerek, döküman analizi tekniği kullanılmıştır.

Lawlessness by the Greeks in Thessaloniki from the Balkan Wars to the First World War

Selanik, was an important Turkish city under the rule of the Ottoman State for 482 years until 1912. During this period, Turks and other ethnic groups lived peacefully. With the weakening of the political power of the Ottoman State, the great states of the time provoked the ethnic groups in the Ottoman geography to riot. One of these riots took place in the Balkan geography. As a result of these rebellions, first of all chaos broke out in the Balkans, then the Balkan War I broke out. During the Balkan War I, the Greeks and Bulgarians, encouraged by the great states of the period, persecuted the Turkish and Muslim people in the Balkans in peace. One of these places was Selanik. Selanik, which was besieged by Greeks and Bulgarians, was occupied by the Greeks in the Balkan War I. After the Greek occupation in Thessaloniki, many cruelties and lawlessness were committed against the Turkish and Muslim people. These oppressions were also reflected in the official documents of the period. In this study, it is aimed to reveal the attitudes of the Greeks after the surrender of Thessaloniki to the Greeks by treaty during the Balkan Wars. Against the various treaties made, it is aimed to determine some of the unruly attitudes of the Greeks and to emphasize them. In addition, it is among the aims to reveal the consequences of these unlawful attitudes of the Greeks on Thessaloniki and the region. While doing these, various archival documents and other sources related to the period were used in the study. In addition, document analysis technique was used in the study.

PDF

___

Arşiv Belgeleri
T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
Bab-ı Ali Evrak Odası
BOA., BEO, 4114 – 308527, (H. 08.12.1330); 4121 – 309028, (H. 27.12.1330); 4122 – 309130, (H. 29.12.1330); 4123 – 309199, (H. 04.01.1331); 4134 – 309985, (H. 05.02.1331).
Dahiliye, Muhaberat-ı Umumiye İdaresi
BOA.,DH.MUİ., 165-6, (H. 06.01.1331).
Dahiliye, Kalem-i Mahsus
BOA., DH. KMS. 1/43, (H.19.07.1332).
Hariciye Nezareti, Siyasi
BOA., HR. SYS. 2918/143, (M. 23.03.1914).
Genelkurmay Başkanlığı Askeri Tarih Araştırma Strateji Enstitüsü (ATASE)
Balkan Harbi Klasörü
ATASE.,BLH., A: 1-A/64/D:84/F: 1.
ATASE.,BLH., A: 1-A/64/D:84/F: 1-11.
ATASE.,BLH., A:1-A/69/D:223/F:5-3.
Salnameler
1303(M.1886), Selanik Vilayet Salnamesi, 9. Defa.
Araştırma ve İnceleme Eserleri
Alpar, G. (2013). Güvenliğin sağlanmasında bir kolluk kuvveti olan jandarmanın geçmişten günümüze rolü ve dünyadaki konumu. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 2(1), 79-106.
Âşıkpaşazade, (2003). Osmanoğulları’nın Tarihi. Hazırlayanlar: Kemal Yavuz - M. A: Yekta Saraç. Koç Kültür Sanat.
Andonyan, A.(1975). Balkan Harbi Tarihi. Zaven Biberyan (Çev.). Sander Yayınları.
Armaoğlu, F. (2019). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi ( 1789-1914). Kronik Kitap.
Arslanyürek, Y. (2019). Balkan savaşları ve sonuçları üzerine bir değerlendirme. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7/ 89, 99-113. https://doi.org/ 10.16992/ASOS.14771.
Aydın, H.V. (2018). 1821 Yunan isyanı sırasında Selanik Sancağı ve isyana karşı alınan önlemler. Tarih İncelemeleri Dergisi, XXXIII/2, 303-334. https://doi.org/10.18513/egetid.502686
Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü (1995). Arşiv Belgelerine Göre Balkanlar’da ve Anadolu’da Yunan Mezalimi, C. I.
Bayur, Y.H. (1991). Türk İnkılâbı Tarihi. II/ II, TTK Yayınları.
Budak, M. (2017). Birinci dünya savaşı öncesinde Makedonya’da Yunan zulmü ve Osmanlı Devleti’nin tavrı. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları,16/32, 1-20.
Demircoğlu, H. (2013). Birinci Balkan savaşı başlarında Makedonya’da Yunan Mezalimini gösteren örnek bir arşiv vesikası. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3/5, 43-56.
Eyicil, A. (2012). Yunanistan’ın bağımsızlığı, Devlet-i Âliyye-i Osmaniyye’den ayrılışın 100. yılında dünü bugünü ile Balkanlar. Tarih Bilinci Dergisi, 17/18 (özel sayı), 194-201.
Eyicil, A. (2020), Siyasi Tarih 1789-1939, Altınordu Yayınları.
Gökbilgin, M. T. (1979). Selanik. İslam Ansiklopedisi, 10,337-349.
Günay, N. (2005). Filik-i Eterya Cemiyeti. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6/1, 263-287.
İnalcık, H. (1999). Osmanlı Tarihine Toplu Bir Bakış, Osmanlı Tarihi, (Ed. Güler Eren). Yeni Türkiye Yayınları, 1, 37-117.
İnalcık, H. (2006). II. Murad. TDVİA, 31, 164-172.
Jorga, N. (2009). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi ( 1774-1912). Nilüfer Epçeli (Çev.), V, Yeditepe Yayınevi.
Karal, E.Z. (2011). Osmanlı Tarihi, IX. TTK Yayınları.
Karal, E. Z. (2017).Osmanlı Tarihi, V. TTK Yayınları.
Kayıran, M. ve Metintaş M. Y. ( 2018). Türk-Yunan ilişkileri (1878-1952), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Yakın Tarih Dergisi,1/3, 33-73.
Kiel, M. (2009). Selanik. TDV İslam Ansiklopedisi, 36, 352-357.
Örenç, A. F. ( 2011). Yunanistan’ın bağımsızlığı sürecinde yok edilen Mora Türkleri. Uluslararası Suçlar ve Tarih, 11/12, 5-32.
Özdemir, R. ve Çiydem, E. (2017). Osmanlı Coğrafyasında ilk devrimci örgüt: Philiki Eterya. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7/14, 24-45. https://doi.org/10.31834/kilissbd.339725
Pala, A. (1991). XV. ve XVI. Yüzyılda Selanik Şehri. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Sefa, L. (2017). Osmanlı Döneminde Selanik. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Uzunçarşılı, İ.H. (2019). Osmanlı Tarihi, I. TTK Yayınları.
Jelavich, B. (2009). Balkan Tarihi 2. Zehra Savan, Hatice Uğur (Çev.), Küre Yayınları.
Yarcı, G. (2013). Osmanlı diplomasisinde Makedonya meselesi (1876-1913). Elektronik Siyaset Bilimi Araştırmaları Dergisi, 4/1, 76-114.
Yavuz, N. (2008). Birinci Balkan Harbi ve Selanik’in Kaybı, Akademik Bakış Dergisi, 1/2, 139-154.
Mahmud, M. (1979). Balkan Harbi (Üçüncü Kolordu’nun ve İkinci Doğu Ordusu’nun Muhabereleri). M. Ziyaettin Engin (Haz.), Kervan Kitapçılık.
McCarthy, J. (2014). Ölüm ve Sürgün. Fatma Sarıkaya (Çev.), TTK Yayınları.