İlke ALTUNTAŞ GÜRSOY, Arif Mikail BAYRAM

YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE DİL BECERİLERİNİ GELİŞTİRMEYE YÖNELİK ETKİNLİK ÖNERİLERİ

Yabancılara Türkçe öğretiminde dil becerilerinin dengeli, bütüncül ve etkili bir biçimde geliştirilmesi gerekmektedir. Bu da ancak etkinlikler sayesinde olur. Çünkü etkinlikler beceri odaklı ve belirli amaçlar, kazanımlar doğrultusunda uygulanır. Bu amaç ve kazanımların açık bir biçimde yazılmış hâlini, Yabancılara Türkçe öğretimi alanındaki ilköğretim programı olan, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca da onaylanarak Türkiye Maarif Vakfı tarafından yayımlanan Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Programı’nda bulmak olanaklıdır. Program, Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni’nin eylem odaklı yaklaşımı doğrultusunda hazırlanmıştır. Hem çağın gerektirdiği modern yaklaşımlarla hazırlandığı hem de amaç ve kazanımları barındırdığı düşüncesiyle çalışmanın temelini oluşturmuştur. Çalışmanın amacı, Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Programı’ndaki kazanımlar temel alınarak yabancı/ikinci dil öğrenicilerinin dil becerilerini geliştirmeye yönelik etkinlik önerilerinin hazırlanmasıdır. Nitel olan bu çalışmada program, doküman incelemesi tekniğiyle incelenmiştir. Programdaki kazanımlardan her bir dil becerisine yönelik 3’er kazanım toplamda 12 kazanım seçilmiştir. Seçilen kazanımlara uygun olarak A2, B1 ve B2 düzeylerinde 12 etkinlik önerisi hazırlanmıştır. Etkinlik önerilerinin, dil becerilerinin bütüncül, dengeli ve etkili bir biçimde geliştirilebilmesi için beceri odaklı olmasına ve çağın getirdiği yeniliklere uygun, özgün ve yaratıcılığı geliştiren; öğrenicilerin analiz ve sentez yapabilmelerine olanak tanıyan etkinlikler olmasına özen gösterilmiştir. Farklı zekâ çeşitleri göz önünde bulundurularak birden fazla duyuya hitap edebilen, görsel ve işitsel araçların etkin kullanımını sağlayan nitelikte etkinlikler önerilmiştir. Etkinlik önerileri öğrenicilerin hedef dilde iletişim kurabilmesi amacıyla iletişimsel dil öğretim yöntemi doğrultusunda hazırlanmıştır. Öğrenicilerin metin türlerinin düzenlenme biçimlerinin ve dilsel özelliklerinin farkında olmaları, dil becerilerini başarıyla kullanabilmelerinde kolaylaştırıcı bir etken olduğu düşüncesiyle etkinliklerde masal, hikâye, şiir gibi yazınsal türlerden alıntılar sunulmuştur.

Suggestions for Activities to Develop Language Skills in Teaching Turkish to Foreigners

In teaching Turkish to foreigners, language skills need to be developed in a balanced, holistic and effective way. This is only possible through activities, because the activities are skill-oriented and applied in line with certain goals and achievements. It is possible to find the clearly written version of these aims and achievements in the Curriculum of Teaching Turkish as a Foreign Language, which is the first curriculum in the field of teaching Turkish to foreigners, approved by the Board of Education, and published by the Turkish Maarif Foundation. The aim of the study is to prepare activity suggestions to improve the language skills of foreign/second language learners based on the achievements in the Curriculum of Teaching Turkish as a Foreign Language. In this study, the program, which is qualitative, was examined with the document analysis technique. Three achievements each and 12 achievements in total out of the achievements in the program were selected. 12 activity suggestions at A2, B1 and B2 levels were prepared in accordance with the selected outcomes. It was paid attention that activity suggestions should be skill-oriented in order to develop language skills in a holistic, balanced and effective way. Considering different types of intelligence, activities that appeal to more than one sense and enable the effective use of visual and auditory tools have been suggested. The activity suggestions were prepared in line with the communicative language teaching method in order for the learners to communicate in the target language. Quotations from literary genres such as fairy tales, stories, and poems were presented in the activities, with the thought that learners’ awareness of the way in which text types are arranged and their linguistic characteristics, and that this is a facilitating factor in successfully using their language skills.

PDF

___

Açık, F. (2008). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretilirken karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu. Gazimağusa. http://turkoloji.cu.edu.tr/YENI%20TURK%20DILI/fatma_ acik_yabancilara_turkce_ogretimi.pdf, Erişim tarihi: 10.09.2021
Açık, F. & Erdil, M. (2021) Türkiye maarif vakfı Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı ile Türkçe öğretim setlerinde dil bilgisi içeriklerinin incelenmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 9(4), 129-161. http:// dx.doi.org/10.29228/ijlet.54059
Ak Başoğul, D. & Aksu, C. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe okuma öğretimi ve örnek ders malzemeleri. F. Yıldırım & B. Tüfekçioğlu (Eds.), Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi: Kuramlar, Yöntemler, Beceriler, Uygulamalar içinde (s. 79–114). Pagem Yayıncılık.
Aktaş, E. & Halitoğlu, V. (Eds.). (2021). Etkinlik Temelli Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi (Kuramdan Uygulamaya). Nobel Yayınevi.
Altunkaya, H. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde okuma becerisi ve etkinlik örnekleri. İ. Erdem, B. Doğan & H. Altunkaya (Eds.), Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi içinde (s. 119-146). Pegem Yayınları.
Altuntaş Gürsoy, İ. (2020). Çocuk edebiyatında yazınsal türler. S. Karagül, E. Şen (Ed.), Çocuk Edebiyatı Okuma Kültürünün Temelleri içinde. (s.157- 174). Nobel Yayıncılık.
Ateşoğlu, Y. (2012). Hayatınızı Değiştirecek Bilgelik Öyküleri. Neden Kitap.
Aydın, E. & Tunagür, M. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe Öğretim Programı’nın 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(32), 349-374. https://doi.org/10.35675/befdergi.85 3046666641
Ayrancı, B. B. (2019). Türkçe eğitiminde dil becerisi oyunlarının eğitim materyalı̇ olarak kullanımı. Turkish Studies Educational Sciences, 14(3), 379–390. https://doi.org/10.29228/turkishstudies.22866
Balcı, M. & Melanlıoğlu, D. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı üzerine. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 173-198.
Başkan, A. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde yazma becerisi ve etkinlik örnekleri. İ. Erdem, B. Doğan & H. Altunkaya (Eds.), Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi içinde (s. 157-174). Pegem Yayınları.
Batı, G. G. (2020). Fransızca ve Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretilmesinde Kullanılan A1 Seviye Metot Kitaplarının Dört Temel Dil Becerisi Bakımından Karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Behramoğlu, A. (2017). Kızıma Mektuplar. Tekin Yayınları.
Brown, G.Y.G. (2000). Teaching The Spoken Language. Cambridge University Press.
Bülbül, A. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde bilinç-uyandırma etkinlik önerileri: –(y) AcAk ve –I/Ar biçimbirimlerinin olasılık işlevi üzerine. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 4(1), 55-81.
Ceylan, F. (2019). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Uygulanan Sınıf İçi Etkinliklerine Yönelik Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Cömert, R. (2018). İzmir Yabancılar için Türkçe Setinin (A1/A2/B1/B2/C1) Diller için Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi Anlatma Becerileri Bakımından Uygunluğunun İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çangal, Ö. & Kıribiş, A. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen A2 düzeyi öğrencilerinin dil yapılarını kullanma alışkanlıkları. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Ö9, 56-64. https://doi.org/10.29000/ rumelide.984723
Çelik, M. E. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde konuşma becerisi ve etkinlik örnekleri. İ. Erdem, B. Doğan, & H. Altunkaya (Eds.), Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi içinde (s. 95-116). Pegem Yayınları.
Çetin, M. (1991). Tanzimattan Bugüne Türk Şiiri Antolojisi I. Birleşik Dağıtım Yayınevi.
Çotuksöken, Y. (2010). Uygulamalı Türkçe Yazılı ve Sözlü Anlatım. Papatya Yayınları.
Doğan, B. (2019). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde dinleme/izleme eğitimi ve etkinlik örnekleri. İ. Erdem, B. Doğan, & H. Altunkaya (Eds.), Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi içinde (s. 60–93). Pegem Yayınları.
Durmuş, M. (2013). İkinci/yabancı dil öğretiminde özgün ve değiştirilmiş dilsel girdi üzerine. Turkish Studies, 8(1), 1291-1306.
Erdoğan, T., Yıldırım, K., Günaydın, Y., Yeşilbaş, B., Yağcıoğlu, G. & Cankurtaran, Z. E. (2017). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Uygulama Örnekleri. Eğiten Kitap.
Elmalı, M. & Sarıdede, B. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yabancıların eşdizimsel örüntüleri algılamaları. Dilbilim Dergisi - Journal of Linguistics, 36, 23-46. https://doi.org/10.26650/jol.2021.946113
Emre, K. (2020). Türkçenı̇n Yabanci Dı̇l Olarak Öğretı̇m Programinin Yenı̇lenmı̇ş Bloom Taksonomı̇sı̇ne göre Değerlendı̇rı̇lmesı̇. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Ünversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Fişekcioğlu, A. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde alıştırma-etkinlikgörev kavramları ve etkinlikleri göreve dönüştürme uygulamaları. E. Aktaş & V. Halitoğlu (Eds.), Etkinlik Temelli Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi (Kuramdan Uygulamaya) içinde (s. 281-295). Nobel Yayınevi.
Hay, N. B. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde B2 düzeyi yazma etkinlikleri. Türkçenin Eğitimi Öğretiminde Kuramsal ve Uygulamalı Çalışmalar 11 içinde. https://www.academia.edu/44896010/Yabanc% C4%B1_Dil_Olarak_T%C3%BCrk%C3%A7e_%C3%96%C4%9Fretimi nde_B2_D%C3%BCzeyi_Yazma_Etkinlikleri_Geli%C5%9Ftirme_Deve loping_B2_Level_Writing_Activities_in_Teaching_Turkish_as_a_Foreig n_Language
İnal, S. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe yazma öğretimi: yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde yazmanın önemi ve yazma etkinlikleri. A. Şahin (Ed.), Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Kuramlar, Yaklaşımlar, Etkinlikler içinde (s. 536-534). Pegem Akademi.
Kanık, O. V. (1993). Bütün Şiirleri. Adam Yayınları.
Kara Özkan, N. (2020, Ekim). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde Callan yöntemi ve etkinlik tasarımı. XII. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu. https://www.academia.edu/44821198/Yabanc%C4%B1_ Dil_Olarak_T%C3%BCrk%C3%A7e_%C3%96%C4%9Fretiminde_Call an_Y%C3%B6ntemi_ve_Etkinlik_Tasar%C4%B1m%C4%B1
Karadağ, B. M. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde beceri alanlarına yönelik B1 düzeyi etkinlik modeli. International Journal of Teaching Turkish as a Foreign Language, 3(2), 65-88.
Karagöl, E. (2020). Yenilenmiş Bloom taksonomisine göre güncel Türkçe öğretim programları. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 6(1), 56-71. https://doi.org/10.31464/jlere.666641
Karazeybek, A. (2019). İzmir Yabancılar için Türkçe Öğretim Seti B1 Ders Kitabının Dört Temel Dil Becerisi Bağlamında İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kaya, M. & Kardaş, M. N. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretim programı üzerine bir inceleme. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 1-20.
Kılıç, A. (2021) Türkiye Maarif Vakfı yabancı dil olarak Türkçe öğretimi programı A1-A2 dinleme/izleme ve okuma/anlama kazanımlarının 21.yüzyıl okuryazarlık becerileri kapsamında değerlendirilmesi. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 4(2), 165-184 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1871988
Köse, D. (2004). Yabancı dil öğretiminde ortak ölçütler ve TÖMER. Dil Dergisi, 125, 24-34.
Kuvaç, M. & Arslanbaş S. (2020, Kasım). Dört temel dil becerisini geliştirmeye yönelik etkinlik önerileri. II. Uluslararası Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Sempozyumu. https://www.researchgate.net/publication/34577 1618_Yabanci_Dil_Olarak_Turkce_Ogretiminde_Dort_Temel_Dil_Bece risini_Gelistirmeye_Yonelik_Etkinlik_Onerileri
Maden, A. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi programlarında söz varlığını zenginleştirme. Journal of History School, 46, 1822-1857.
Moore, D. (2015). Effective Instructional Strategies: from Theory to Practice. SAGE Publications, Inc. https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr= &id=qA5EBAAAQBAJ&oi=fnd&pg=PR1&dq=effective+instructional+ strategies:+from+theory+to+practice+4th+edition+pdf&ots=ueXJyy1TO Q&sig=_eOiRmdhT5mBEaCKmlbkXuSvzA&redir_esc=y#v=onepage& q=activitie&f=false, Erişim tarihi: 10.09.2021
Necatigil, B. (1997) Bile/Yazdı. Yapı Kredi Yayınları.
Nunan, D. (1991). Communicative tasks and the language curriculum. TESOL Quarterly, 25(2), 279-295.
Nurlu, M., Koynar, M., Tuna, L. & Görgüç, Ç. (2021). Millî Eğitim Bakanlığı Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı eleştirisi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 10(29), 485-521.
Özbal, B. (2019). Yabancı Dil Olarak Türkçe Ders Kitaplarında Alıştırmaların İncelenmesi: A1-A2 Düzeyi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
Özdemir, A. Y. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde sözcük öğretimi etkinlik önerileri. A. Okur & G. Göçen (Eds.), Yabancı Dil Olarak İkinci Dil Olarak Yurt Dışındaki Türk Soylular için Türkçenin Sözcük Öğretimi içinde (s. 529-549). Nobel Yayıncılık.
Özmen, C. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde konuşma becerisi: sesletime yönelik bir uygulama ve etkinlik önerisi. Journal of Turkish Studies, 12(28), 593-634. https://doi.org/10.7827/turkishstudies.12437
Samperio Sanchez, N. (2017). Discovering students’ preference for classroom activities and teachers’ frequency of activity use. Colombian Applied Linguistics Journal, 19(1), 51. https://doi.org/10.14483/calj.v19n1.9292
Sarı, E. (2017). Felsefi Hikâyeler. Net Medya Yayıncılık. https://books.google. com.tr/books?id=BQI2DwAAQBAJ&pg=PA10&lpg=PA10&dq=%C3% BCnl%C3%BC+golf%C3%A7%C3%BC+yard%C4%B1m+hikaye&sour ce=bl&ots=DG1_sJNUL3&sig=ACfU3U32XUBCo4vGvxp10-koVHw Ls78n5g&hl=tr&sa=X&ved=2ahUKEwjop-rslo30AhWIgf0HHfggA6UQ 6AF6BAgZEAM#v=onepage&q=%C3%BCnl%C3%BC%20golf%C3% A7%C3%BC%20yard%C4%B1m%20hikaye&f=false, Erişim tarihi: 10.09.2021
Sarıbaş, M. (2014). Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metnine Göre Yabancılara Türkçe Öğretiminde A1-A2-B1-B2 Seviyesinde Okuma Etkinlikleri ve Örnekleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Şengül, K. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde etkinlik tasarımı. Ü. Şen (Ed.), Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi içinde (s.139-165). Pegem Akademi.
Şimşek, R. (2016). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarının Temel Dil Becerileri Bağlamında Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Şimşek, R. & Erdem, İ. (2021) Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma becerisi ve kazanım ilişkisi. Rumeli Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (22), 267-279. http://dx.doi.org/10.29000/rumelide.895762
Tanju, B. (2019). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde A1 ve A2 Düzeyleri için Önerilen İletişimsel Konuşma Etkinlikleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Türkiye Maarif Vakfı Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Programı (2020). https://www.turkiyemaarif.org/uploads/Turkcenin_Yabanci_Dil_Olarak_ Ogretimi_Programi_2_Baski.pdf, Erişim tarihi: 30.08.2021
Yalçın, M. (edt.). (2019). Oktay Rifat-Yaşayıp Ölmek Aşk ve Avarelik Üstüne Şiirler. Yapı Kredi Yayınları.
https://cdn.pixabay.com/photo/2019/02/21/15/31/firefighter4011616_960_720. jpg, Erişim tarihi: 5.12.2021
https://cdn.pixabay.com/photo/2017/11/13/16/05/fire-2946038_960_720.jpg, Erişim tarihi: 5.12.2021
https://pixabay.com/tr/illustrations/cin- aladin-karton-alaaddin-arap-2590056/, Erişim tarihi: 5.12.2021
https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=3456,Erişim tarihi: 30.08.2021
https://www.wattpad.com/66944469-başarı-öyküleri-hikaye-14-sarhoşun çocukları, Erişim tarihi: 5.12.2021
https://www.google.com/search?q=patron+iki+elemanını+afrikaya+göndermiş+ hikaye&client=opera&hs=0wL&sxsrf=AOaemvJcdYFIqVcL8_azdnOoO fIavG6oCw%3A1636509311542&ei=fyaLYYSvIMSGrwTTrKa4BQ&o q=patron+iki+elemanını+afrikaya+göndermiş+hikaye&gs_lcp=Cgdnd3M td2l6EAMyBwghEAoQoAE6BwgjELADECc6BwgAEEcQsAM6BAgjE Cc6BQgAEIAEOgUILhCABDoLCC4QgAQQxwEQ0QM6BAguEEM6 BAgAEEM6CgguEMcBENEDEEM6BQgAEMsBOgYIABAWEB46CA gAEBYQChAeOgUIIRCgAToECCEQFUoFCDwSATVKBAhBGABQr QlY1nRgvXVoBXACeACAAZkBiAG5MJIBBDAuNDeYAQCgAQHI AQbAAQE&sclient=gws-wiz&ved=0ahUKEwjE6r2h2Iz0AhVEw4s KHVOWCVcQ4dUDCA0&uact=5, Erişim tarihi: 5.12.2021
https://www.shutterstock.com/tr/image-photo/bangkok-thailand-may-12-2019- photo-1396603313, Erişim tarihi: 5.12.2021