"ÂŞIK U MAHBÛB" AHVALİ ÜZERİNE BİR HÜKÜM VE MANZUM FETVÂ

Divan edebiyatı büyük ölçüde, âşık ve maşukun (mahbup) ahvalinin derin mana ve zengin hayallerle anlatılmasına dayanır. Aşk etrafında dönüp dolaşan Divan şiirinde âşık acı çeken, maşuk bu acıları yaşatandır. Maşuk (mahbup), âşığının duygularına karşı daima acımasızdır ve ona acı çektirmekten zevk alır; âşık ise sürekli bundan şikâyet eder. Maşuk bir hükümdar, âşık ise onun kölesidir. Bazen âşık, derman bekleyen bir hasta, maşuk bir tabip; bazen de âşık, maşukun zulmünün kurbanı veya şehididir. Maşuk daima âşığına eziyet, naz, tegafül, vefasızlık edip rakiplere de ilgi göstererek ona acı üstüne acı yaşatır. Maşuk (mahbup) hakkındaki şikâyetler sadece şiirin değil, fetvâ ve hükümlerin de mizahi düzeyde konusu olmuştur. Bu makalede bu konuyla ilgili birkaç örnek tanıtılmaktadır.

A Verdict and Poetry Fatwa about situations of 'Admirer and Beloved'

Divan literature is largely based with deep meaning and rich dreams to expression of situations of admirer and beloved (belle). In Divan poetry circling around love, the admirer is suffering, beloved is hurtful. Beloved (belle), is always cruel to the feelings of hers admirer and takes pleasure to make her suffer; the admirer constantly complains about it. Beloved is a sultan and admirer is hers slave. Sometimes admirer is a patient waiting for cure, beloved is a doctor too; and sometimes admirer is victim and martyr of persecution of hers beloved. The beloved always tortures her admirer, he is cruel and unbearable, he shows her interest to the opponents and causes him pain. Complaints about the beloved (belle) are not only poetry, but also at a humorus level is topic of fatwa and verdicts too. A few examples are presented in this article about this topic.

___

  • Akün, Ö.F. (1994), Divan Edebiyatı, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C.9, s.389-427.
  • Sahillioğlu, Halil(1988), Ahkâm Defteri, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C.1, s.551.
  • Atar, Fahrettin (1991). İslâm Adliye Teşkilâtı, Diyanet İşleri Bşk. Yayınları, Ankara.
  • Atar, F. (1995). Fetva, Diyanet İslâm Ansiklopedisi, İstanbul.
  • Uzunçarşılı, İ.H. (1984). Osmanlı Devleti Teşkilatına Medhal, TTK, Ankara.