OSMANLI’NIN SON DÖNEMLERİNDE AZINLIKLARIN YETİMLERLE İLGİLİ ÇALIŞMALARINDAN BAZI ÖRNEKLER VE DEVLETİN BU KONUYA YAKLAŞIMI

Yetimhaneler, yetim çocukların korunması aynı zamanda birer meslek sahibi olmaları ve böylecehayata hazırlanmaları hususunda önemli bir görev üstlenmişlerdir. Osmanlı Devleti’nde devakıflar kanalıyla yetimlere yönelik çalışmalar yapılmıştır. Ayrıca azınlıklar da bu konudadevletin her türlü desteğini görmüş ve kendi yetimleri için çeşitli kurumlar açarak onları güvencealtına almışlardır. Bu çalışmada Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde yaşanan ve mağlubiyetlebiten savaşların arkasında bıraktığı yetimlerle ilgili devletin ve özellikle azınlıkların yaptıklarıçalışmalar üzerinde durulmuştur. Osmanlının içinde bulunduğu durumu kendileri için fırsataçevirmeye çalışan güçlerin, ülkede ne kadar rahat hareket etikleri ve devlet aleyhine alenen nasılçalıştıkları ortadadır. Azınlıkların, yabancı devletlerin ve misyonerlerin Osmanlı topraklarındafarklı amaçlar doğrultusunda yetimlerle ilgili tasarrufları, bu bağlamda açılan ya da açılması içinciddi çaba sarf edilen yetimhaneler ile bu yetimhanelerde düzenin nasıl sağlanmaya çalışıldığı veçocuklara nasıl bir eğitim verildiği bazı örneklerle tespit edilmeye çalışılmıştır.

In the Last Period of the Ottoman Empire and the States Approach This Issue Some Examples of Related Work to the Orphans of Minorities

Orphanages play an important role in protection of orphans and providing them with an occupation, thereby preparing them for lives. During Ottoman Empire, some attempts were made to improve the conditions (life qualities) of orphans through foundations. In addition, minorities had also obtained the state's support regarding this and had secured them by opening various institutions for their orphans. This study focuses on the work of the state and especially the minorities on the orphans left behind by the wars in the last period of defeated Ottoman State. It is clear that the foreign bodies easily took advantage of Ottoman Empire’s week position and publicly worked against the interest of the Ottomans without any resistance. In this study, by giving examples, we try to find out the actions of minorities, foreign states and missionaries regarding orphans in the Ottoman territories. In this context, we also try to find out how the orphanages were opened or tried to be open with serious efforts; how these were organized: how the order was established in, and how the children were educated in these orphanages by giving examples.

PDF

___

B.O.A., A.MTZ.(04), 109/20, 05.Za.1321.
B.O.A., AMTZ.(04), 113/21, 4.M.1322.
B.O.A., A.MTZ. 111/46, 08.Z.1321.
B.O.A., BEO.D., 950/71214, 9.Z.1314.
B.O.A., BEO., 1468/110035, 05.Z.1317.
B.O.A., BOA., 1359/101830, 14.R.1317.
B.O.A., DH.MKT., 2416/73, 25.C.1318.
B.O.A., DH.MKT., 2437/41, 18.Ş.1318.
B.O.A., DH. MKT., 1581/ 12, 29.R.1306.
B.O.A.,DH.MKT., 2174/65, 22.L.1316,
B.O.A.,DH.MKT., 2174/49, 28.L.1316,
B.O.A., DH.MKT., 2178/74, 04.Za.1316.
B.O.A., DH.MKT., 2205/117, 11.M.1317.
B.O.A., DH:MKT., 2283/68, 08.Ş.1317.
B.O.A., DH. MKT., 2336/143, 25.Z.1317.
B.O.A., DH. MKT., 490/19, 19.M.1320.
B.O.A., HR.HMŞ., 159/72, 3.KS.1291.
B.O.A., HR. HMŞ. İŞO., 136/14, 28.Ar.1331.
B.O.A., İ.AZN., 32/7, 7.Ş.1316.
B.O.A., İ.AZN., 34/38, 10.Ra.1317.
B.O.A., İ.DH. 1324/ 1313/M.1, 02.M.1313.
B.O.A., İ.HR., 221/12828, 18.Ra.1283.
B.O.A., İ.HR., 221/12899, 13.Ca.1283.
B.O.A., İ.HUS., 142/92, 24.R.1324.
B.O.A., İ.HUS., 74/59, 19.Z.1316
B.O.A., MV., 99/65, 27.Za.1317.
B.O.A., ŞD., 794/18, 08.Z.1317.
B.O.A., Y.PRK.ŞH., 11/125, 27.Z.1319.
B.O.A., Y.PRK.MF., 01/51, 01.B.1304.
B.O.A., Y. MTV. 258/7, 01.M.1322.
B.O.A.,Y.A.RES., 95/46, 23.Ca.1316.
Akyüz2010 Yahya Akyüz,Türk Eğitim Tarihi,Ankara.
Güdek2012 Meral Güdek,Modernleşme Döneminde Osmanlı’da ÇocukEğitimi ve Literatürü, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yakın Çağ Tarihi Anabilim Dalı, yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,Ankara.
Çanlı2003 Mehmet Çanlı, “Eytam İdaresi Sandıkları ve Osmanlı Devletinde Yetimlerin Ekonomik Haklarının Korunması”,Savaş Çocukları: Öksüzler ve Yetimler,Emine Gürsoy-Naskali ve Aylin Koç, (edt.), İstanbul,s.59-86.
İpek1994 Nedim İpek,Rumeli’den Anadolu’ya Türk Göçleri(1877- 1896),Ankara.
Kapcı2013 Hikmet Zeki Kapcı, “Osmanlı Eğitim Sisteminde Disiplin: Darülhayr-i Ȃli Örneği,Uluslararası SosyalAraştırmalarDergisi,cilt.6, sayı.28,s.166-180.
Karatay2007 Abdullah Karatay,Cumhuriyet Dönemi Korunmaya MuhtaçÇocuklara İlişkin Politikanın Oluşumu, M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Siyaset ve Sosyal Bilimler Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi,İstanbul.
Koç2007 Bekir Koç, “Osmanlı Islahhanelerinin İşlevlerine İlişkin Bazı Görüşler”,Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi6(2), s.35-50.
Marmaris “Marmaris Eytam İdareleri”,Marmaris Belediyesi Yerel TarihBülteni, Ağustos 2015, sayı:112,s.2-3.
Müezzinoğlu 2012 Ersin Müezzinoğlu, “I. Dünya Savaşı Esnasında Yetim ve Öksüz Çocukların Himayesi ve Eğitimi: Darüleytamlar”,History Studies, Volume 4/1,s.399-417.
Özbek1999 Nadir Özbek, “Darülhayr-ı Ȃli”,Tarih ve Toplum, sayı:182,Şubat, s.75-84.
Özcan2006 Tahsin Özcan. “Osmanlı Toplumunda Yetimlerin Himayesi ve Eytam Sandıkları”,İstanbul Üniversitesi İlahiyat FakültesiDergisi, sayı 14,s.103-121.
Özkan2016 Salih Özkan, “Türkiye’de Darüleytamların Gelişimi ve Niğde darüleytamı”,Selçuk Üniversitesi Türkiyat AraştırmalarıDergisi, sayı:19, Bahar,s.153-178.
Sofuoğlu2003 Ebubekir Sofuoğlu, “Osmanlı Devletinde Yetimler İçin alına Bazı Tedbirler”Savaş Çocukları: Öksüzler ve Yetimler,Emine Gürsoy-Naskali ve Aylin Koç, (edt.), İstanbul,s.49-58.
Yazıcı2007 Nesimi Yazıcı “Osmanlıda Yetimlerin Korunması Üzerine Bir Değerlendirme”,Ankara Üniversitesi İlahiyat FakültesiDergisi, XLVIII, Sayı: 1,s.1-46.
Yıldız2010 Hatip Yıldız, “II. Abdülhamid Döneminde Diyarbekir Vilayet’inde Açılan Yetimhaneler ve Vali Mehmed Halid Beyin Misyonerliği Önleme Çabaları”,Dicle Üniversitesi ZiyaGökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı: 14,s.103-118.
http://www.adalardan.net/buyukada-rum-yetimhanesi.