NORVEÇLİ DOKTOR HANS DAE’NİN GÖZÜNDEN 1897 OSMANLI-YUNAN HARBİ’NDE İLKYARDIM VE TEDAVİ HİZMETLERİ

Osmanlı Devleti’nde 19. yüzyılda uzun süren savaşlar nedeniyle cephelerde tıbbi personeleksikliği yaşanmış, yaralıların tedavilerini aksatmamak amacıyla ülke dışından tabip getirmeyoluna gidilmiştir. 1897 Osmanlı-Yunan Harbi’ndeki doktor eksikliğini gidermek amacıyla dagerek devlet eliyle gerekse de Salib-i Ahmer ve Hilal-i Ahmer gibi uluslararası alanda yardımsağlayan cemiyetler vasıtasıyla ülke dışından doktorlar getirtilmiştir. Bu suretle Norveçordusunda görev yapan Hans Dae, Osmanlı topraklarına gelmiş ve ülkesine döndüğünde savaşınbaşından sonuna kadar tanık olduğu olayları “1897 senesi Devlet-i Aliyye ve Yunan MuhârebesiHakkında Hâtırât ve Mülâhazât” isimli risalesinde kaleme almıştır. Bu makale, söz konusu raporvasıtasıyla savaşta Osmanlı ve Yunan askerlerinin, hastanelerin, yolların, yaralıların ve yaralınakillerinin durumu, dolayısıyla savaşın arka planı hakkında bilgi vermek amacını taşımaktadır

The First Aid and Treatment Services in the Ottoman-Greek War of 1897 in the Eyes of Norwegian Doctor Hans Dae

Ottoman State had the deficiency of medical personnel in the battlefronts due to the long wars in the 19th century. In order not to hinder the treatment of the casualties, the state resorted to bring doctors from abroad. In an effort to resolve the issue of doctor shortage in the Ottoman-Greek War of 1897, doctors were brought from abroad either by the state or by the communities such as Salib-i Ahmer and Hilal-i Ahmer, which were supplying aid at an international level. Hans Dae, who was serving in the Norwegian army, came to the Ottoman lands and when he returned back to his country, he wrote down the events that he had witnessed from beginning to end of the war in the paper called "1897 senesi Devlet-i Aliyye ve Yunan Muhârebesi Hakkında Hâtırât ve Mülâhazât (The Observations and Memoirs on the Ottoman-Greek War of 1897)". This article aims to inform on the conditions of Ottoman and Greek soldiers, hospitals, roads, casualties and evacuation of casualties through the report in question, and therefore the background of the war.

PDF

___

BOA, Yıldız Sadâret Hususî Maruzât Evrakı (Y. A. HUS.), 397/108 (19 S 1317/29 Haziran 1899).
BOA, Yıldız Perakende Evrakı Hariciye Nezâreti Maruzâtı (Y. PRK. HR.), 25/58 (29 Z 1315/21 Mayıs 1898).
Balcı2013 Sezai Balcı,Babıâli Tercüme Odası, İstanbul, Libra Yayınları.
Devellioğlu2002 Ferit DevellioğluOsmanlıca-Türkçe AnsiklopedikLûgat, Ankara, Aydın Kitabevi Yayınları.
Dunant1964 Jean Henry Dunant,Solferino Hatırası, Çev. Nermin Arpacıoğlu, Ankara, Türkiye Kızılay DerneğiYayınları.
Genelkurmay 1982 Genelkurmay Yayınları,1897 Türk-Yunan Harbi, Ankara, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları. Hülagü1996 Metin Hülagü “Gazi Edhem Paşa (1844-1909)”,DİA, c. 13,s. 449.
Hülagü2001 Metin Hülagü,Türk-Yunan İlişkileri Çerçevesinde 1897Osmanlı-Yunan Savaşı, Kayseri, Erciyes Üniversitesi Yayınları.
İzgöer ve Tuğ 2013 Ahmet Zeki İzgöer, Tuğ Ramazan,Padişah’ın HimayesindeOsmanlı Kızılay Cemiyeti 1911-1913 Yıllığı, Ankara, Türk Kızılayı Yayınları.
Akgün ve Uluğtekin 2000 Seçil Karal Akgün, Murat Uluğtekin,Hilal-i Ahmer’denKızılay’a, Ankara, Beyda Basımevi.
Karal2011 Enver Ziya Karal,Osmanlı Tarihi Birinci Meşrutiyet veİstibdat Devirleri 1876-1907, c. 8, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayını.
Şahin2014 Feyza Kurnaz Şahin,Osmanlıdan Cumhuriyet’e HarpMalullerinin Sosyoekonomik ve Sağlık Durumları, Ankara Genelkurmay Personel Başkanlığı Askerî Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Daire BaşkanlığıYayınları.
Ortaylı2010 İlber Ortaylı,Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu, İstanbul, TimaşYayınları.
Ölmez2009 Adem Ölmez, “1897 Osmanlı-Yunan Savaşı’nda Epir Cephesinin Savaşın Sonucuna Etkileri”,Şarkiyat İlmiAraştırmalar Dergisi, S. 1, s.81-86.
Özbay1976 Kemal Özbay,Türk Asker Hekimliği Tarihi ve AskerHastaneleri, c. 1, İstanbul, YörükBasımevi.
Pakalın1983 Zeki Pakalın,Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, (3 cilt), İstanbul, Milli EğitimBasımevi.
Ryan1962 Charles S. Ryan,Kızılay Emri Altında Pilevne ve Erzurum’da1877-78 (Türk-Türk Harbi), Çev. Ali Rıza Seyfioğlu, İstanbul, Milli EğitimBasımevi.
Serbestoğlu2013 İbrahim Serbestoğlu, “1897 Türk-Yunan Savaşı’nda Ecnebilerin Zararlarının Tazmîni Meselesi”,OTAM, S. 34, s. 223-243.
Sertoğlu2011 Midhat Sertoğlu,Mufassal Osmanlı Tarihi Resimli-Haritalı,c. 6, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Şehsuvaroğlu vd. 1984 Bedi N. Şehsuvaroğlu, Erdemir Demirhan, Ayşegül Güreşsever Gönül Cantay,Türk Tıp Tarihi, Bursa, Taş Kitabevi Yayınları.