YOKSULLUKLA MÜCADELE POLİTİKALARI: 2000 SONRASI TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Son yıllarda yoksulluk olgusunun küresel bir sorun haline gelmesi, araştırmacıların ve özellikle siyasi çevrelerin yoksulluğa ayrı bir önem vermesine neden olmuştur. Bu çalışmanın kapsamında öncelikle yoksulluğa dair yapılan tanımlar, yoksulluğa neden olan faktörler ele alınacaktır. Ardından Dünya’da ve Türkiye’de 2000 yılı sonrası yoksulluğun boyutu ve profili incelenecektir. Ardından Türkiye’de yoksullukla mücadele kapsamında belirlenen hedefler, uygulanan politikalar ve bu politikaların etkinliği değerlendirilecektir. Ayrıca milli gelir ve yoksulluğa dair veriler karşılaştırılarak, Türkiye’de GSYH’nin yoksulluk üzerindeki etkisi incelenecektir. Genel olarak değerlendirildiğinde, yoksul olan fertlerin sosyal politika uygulamalarına erişebilmesinde kolaylık sağlanması, kurum ve kuruluşların daha organize hareket etmesi ve daha işlevsel olması, bireylere düzenli gelir desteği sağlanması, ayrıca daha yapısal ve kapsamlı programlar geliştirilerek gelir elde etmelerinin sağlanması ve yoksulluğun önlenmesine ilişkin makro düzeyde politika ve programlar üzerinde yoğunlaşılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Yoksulluk, Türkiye’de Yoksulluk, Yoksullukla Mücadele, Yoksullukla Mücadele Programları

THE FIGHT AGAINST POVERTY: THE CASE OF TURKEY AFTER 2000

The phenomenon of poverty has become a global issue, which has led researchers and especially political circles to specifically focus on poverty. Firstly, within the scope of this study, the definitions and causes of poverty will be examined. Then, the extent and profile of poverty in the world and in Turkey after the year 2000 will be examined. After that, the targets set to tackle poverty, the implemented policies and their effectiveness in Turkey will be evaluated. Additionally, the effect of GDP (Gross Domestic Product) on poverty in Turkey will be analyzed through a comparison of data regarding national income and poverty. A general assessment concludes that paupers’ access to social policies should be facilitated, that the institutions and organizations should take action in a more organized manner and be more functional, that individuals should be provided with a constant income support, that there is a need to develop more structural and extensive programs in order to help individuals obtain an income, and that it is necessary to focus on macro-level policies and programs to prevent poverty.

Keywords:

Poverty, Poverty in Turkey, Tackling Poverty, Anti-poverty Programs,

PDF

___

Açıkgöz, Ö. ve Karagül, M. (2007). “Küreselleşme; Uluslararası Örgütler ve Yoksulluk”, IV. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi, Çanakkale, 195-210.
Adaman, F. ve Keyder, Ç. (2007). “Türkiye’nin Büyük Kentlerinin Gecekondu ve Çöküntü Mahallelerinde Yaşayan Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma”, TES-İŞ Dergisi, Haziran, 83-87.
Altay, A. (2005). “Yoksulluk Sadece Devletin Sorunu mu? Kamu Harcamaları Açısından Bir Değerlendirme”, SosyoEkonomi, 2(2), 156-178.
Arpacıoğlu, Ö. ve Yıldırım, M. (2011). “Dünya’da ve Türkiye’de Yoksulluğun Analizi”, Niğde Üniversitesi İktisdadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 60-76.
Bölükbaşı, B. (2008). Türkiye’de Sosyal Dışlanma ve Yoksulluk, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Cömertler, N. (2015). Türkiye’de İşgücü Piyasasının Yapısı, Yoksulluk Ve Ekonomik Büyüme, www.ekonomikyaklasim.org/eykongre2011/?download=30.pdf, (Erişim Tarihi: 25 Mart 2015).
Çalışkan, Ş. (2007). “Eğitim-İşsizlik-Yoksulluk İlişkisi”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13, 284-308.
Çiçek, E. (2012). Türkiye’de Belediyelerin Sosyal Hizmet ve Sosyal Politikaları: “Batı Akdeniz Örneği”, Ankara: Korza Yayıncılık.
DPT (2001). Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara, DPT Yayınları.
DPT (2001). Gelir Dağılımının İyileştirilmesi ve Yoksullukla Mücadele Özel İhtisas Komisyon Raporu, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara.
DPT (2007). Gelir Dağılımı ve Yoksullukla Mücadele Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007/2013, Yayın no: DPT: 2742-ÖİK:691, Ankara.
Ekonomik ve Sosyal Kalkınma, http://www.unicankara.org.tr/today/3.html#3b, (Erişim Tarihi: 14 Kasım 2014).
Erdoğan, G. (2002). “Dünya’da ve Türkiye’de Yoksulluk Ölçümleri”,
Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 14(49), 174- 181.
Gökyay, Ç. (2008). Türkiye’de Mikro Kredi Uygulamaları Ve İstihdama Yansımaları, Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Adana.
Gül, H. (2008). “Türkiye’nin Eğitim Sorunları, AKP’nin Eğitime Bakışı ve Çözüm Önerileri”, Toplum ve Demokrasi Dergisi, 2(4), 181-196.
Haziran_2012_sosyal_yardim_istatistikleri_bulteni.pdf, sf.28,29, (Erişim Tarihi: 3 Ocak 2014).
http://calismaekonomisi.org/images/haziran_2012_sosyal_yardim_istatistikleri_bulteni.pdf. (Erişim Tarihi: 12 Mart 2015).
http://www.iskanunu.com/genelgeler/162-ozurlu-sigortalilarin-istihdamina-iliskin-isveren-hissesi-prim-tesviki, (Erişim Tarihi: 12 Aralık 2014).
İŞKUR, http://www.iskur.gov.tr/tr-tr/isarayan/aktifisgucuprogramlari.aspx, (Erişim Tarihi: 13 Kasım 2014).
Kaygalak, S. (2001). “Yeni Kentsel Yoksulluk, Göç ve Yoksulluğun Mekânsal Yoğunlaşması: Mersin/Demirtaş Mahallesi Örneği”, Praksis, 2, 124-172.
Mehmetbilgeozakcaoglu.blogcu.com/turkiye-de-ve-dunya-da-yoksullula-mucadele-politika/6125047, (Erişim Tarihi: 19 Ekim 2014).
OECD (2003). World Health Organization DAC Guidelines and Reference Series, “Poverty and Health”. Oktik, N. (2008). Türkiye’de Yoksulluk Çalışmaları, İzmir: Yakın Kitabevi. Okurkan Bursal, M. (2010). Yoksullukla Mücadelede Dünya Bankası’nın Değişen Rolü, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
Öztürk, N. (2002). “IMF’nin Değişen Rolü ve Gelişmekte olan Ülke Ekonomilerine Etkileri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 57(4), 96-125.
Sarı Gerşil, G. ve Yeşilyurt, H. (2014). “Küreselleşme Sürecinde Yoksulluk: Türkiye’de ve Dünyadaki Perspektifi”, International Conference on Eurasian Economies, Makedonya, 1-9.
SYDGM (2012). Sosyal Yardım İstatistikleri Bülteni, Ankara: Araştırma-Geliştirme ve Tanıtım Dairesi Başkanlığı.
Şenses, F. (2009). Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk, İstanbul: İletişim Yayıncılık.
T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2014), Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu Tarihçe, http://sosyalyardimlar.aile.gov.tr/hakkimizda/sosyal-yardimlasma-ve-dayanismayi-tesvik-fonu/sydtftarihce, (Erişim Tarihi: 27 Şubat 2015).
T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2014). Aile Yardımları, http://www.sosyalyardimlar.gov.tr/sosyalyardim-programlarimiz/aile-yardimlari, (Erişim Tarihi: 27 Şubat 2015).
T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2014). Eğitim Yardımları, http://www.sosyalyardimlar.gov.tr/sosyalyardim-programlarimiz/egitim-yardimlari, (Erişim Tarihi: 27 Şubat 2015).
T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı (2009). Kentsel Yoksulluk, Göç ve Sosyal Politikalar Komisyonu Raporu, Kentleşme Şurası, Ankara.
T.C. Dışişleri Bakanlığı (2014). OECD Daimi Temsilciliği, http://oecd.pr.mfa.gov.tr/ShowInfoNotes.aspx?ID=215467, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2014).
T.C. Resmi Gazete (2008). İş Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/05/20080526-5.htm, (Erişim Tarihi: 15 Aralık 2014).
Taş, H.Y. ve ÖZCAN, S. (2012). “Türkiye’de ve Dünya’da Yoksulluk Üzerine Bir Araştırma”, International Conference On Eurasian Economics, 423-430.
TCMB Veri Tabanı (EVDS) (2015). evds.tcmb.gov.tr, (Erişim Tarihi: 15 Ekim 2015).
Tireli, M. (2009). Küreselleşme ve Yoksulluk: Birleşmiş Milletler (UNDP) ve Dünya Bankası Göstergeleri Işığında Bir Analiz, Sosyal Yardım Uzmanlık Tezi, T.C. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma Ve Dayanışma Genel Müdürlüğü, Ankara.
TOKİ, https://www.toki.gov.tr, (Erişim Tarihi: 10 Şubat 2015). Topgül, S. (2013). “Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksulluğun Kadınlaşması”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(1), 277-296.
TÜİK (2008). Tüketim Harcamaları, Yoksulluk ve Gelir Dağılımı, Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara.
TÜİK (2014). http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16204, (Erişim Tarihi: 14 Ekim 2015).
TÜİK (2015). www.tuik.gov.tr, (Erişim Tarihi: 11 Kasım 2015). Uluslararası Para Fonu (2009). https://www.imf.org/external/country/tur/rr/pdf/intro.pdf, (Erişim Tarihi: 13 Nisan 2014).
Uzun, A.M. (2003). “Yoksulluk Olgusu ve Dünya Bankası”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 155-174.
Worldbank, 2014/2015: Global Monitoring Report:19.
Yıldırım, A., Doğan, C. ve Topcuoğlu, A., “Türkiye’de 1980 - 2010 Yılları Arasında Uygulanan Yoksullukla Mücadele Politikalarının Etkinliği Üzerine Bir Analiz”, Ekonomik Yaklaşım Kongresi, Ankara, Gazi Üniversitesi İktisat Bölümü, 1-20.
Yüce, M. ve Özbek, M.F. (2010). “Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Sosyo-Ekonomik Boyutlarıyla Yoksulluk Olgusu Üzerine Bir Değerlendirme”, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 10, 1-23.