M Zihni TUNCA, Nuri ÖMÜRBEK, Hafize Gonca CÖMERT, Esra AKSOY

OPEC ÜLKELERİNİN PERFORMANSLARININ ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİNDEN ENTROPİ VE MAUT İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu çalışmada petrol ihraç eden ülkeler örgütü olan OPEC (Organization Of Petroleum Exporting Countries)‟i oluşturan12 üye ülkenin performanslarının Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri ile değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Uygulamada OPEC‟in resmi web sayfasında yer alan veriler kullanılmıştır. İhracat değeri, petrol ihracatının değeri, kanıtlanmış ham petrol rezervleri, kanıtlanmış doğalgaz rezervleri, ham petrol üretimi, doğalgaz üretimi, rafineri kapasitesi, rafine edilmiş petrol ürünleri, ham petrol ihracatı, petrol ürünleri ihracatı, doğalgaz ihracatıverileri değerlendirme kriterleri olarak alınmıştır. ENTROPİ yöntemi kullanılarak kriterlerin ağırlıkları hesaplandıktan sonra çok kriterli karar verme problemlerinde en yüksek fayda sağlayanıseçmeyi hedefleyenMAUT (Multi Attribute Utility Theory) yöntemi uygulanarak belirlenen kriterler bazında en iyi performans gösteren ülkebelirlenmiştir.Çalışma sonucunda en iyi performansı İran‟ın gösterdiği görülmüştür

Anahtar Kelimeler:

OPEC, Performans Değerlendirme, Çok Kriterli Karar Verme, Entropi, MAUT

EVALUATING THE PERFORMANCES OF THE OPEC COUNTRIES BY USING ENTROPI AND MAUT MULTI CRITERIA DECISION MAKING METHODS

This study aims to evaluate the performances of 12 petroleum exporting countries in OPEC (Organization Of Petroleum Exporting Countries) by using multi criteria decision making methods. The data have been collected from the official OPEC web site. Export value, petroleum export value, proved raw petroleum reserves, proved natural gas reserves, raw petroleum production, natural gas production, refinery capacity, refined petroleum products, raw petroleum export, petroleum products export and natural gas export data are selected as evaluation criteria. After calculating the weights of the criteria by using ENTROPI method, MAUT (Multi Attribute Utility Theory), which is a multi criteria decision making method to select the highest value providing alternative, has been used to determine the country that has the best performance. The findings of the study highlight that Iran has the best peformance

Keywords:

OPEC, PerformanceEvaluation, Multi Criteria Decision Making, Entropi, MAUT,

PDF

___

Abdullah, L. ve Otheman, A. (2013). A New Entropy Weight for Sub-Criteria in Interval Type-2 Fuzzy TOPSIS and Its Application, I.J. Intelligent Systems and Applications, 02, 25-33.
Amador, F., Sumpsi, J.M. ve Romero, C. (1998). A non-interactive methodology to assess farmers' utility functis: An application to large farms in Andalusia, Spain, European Review of Agricultural Economics 25, 92-109.
Çınar, Y. (2004). Çok Nitelikli Karar Verme ve 'Bankaların Mali Performanslarının Değerlendirilmesi' Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Çiçek, H. (2013). Maksimum Entropi Yöntemi İle Türkiye‟deki Coğrafi Bölgelerin Yıllık Hava Sıcaklık Değerlerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.
Demir, İ. (2008). “OPEC: Güçlü Bir Kartel?”, Süleymen Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi,18, 231-246.
Doroodian, K. ve Boyd, R. (2003). “The Linkage Between Oil Price Shocks And Economic Growth With Inflation In The Presence Of Technological Advances: A CGE Model”, Energy Policy, 3(31), No:10, 989-1006.
Dumanlıoğlu, S.(2010). “İMKB‟de İşlem Gören Çimento Şirketlerinin Mali Performansının TOPSIS Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XXIX(II), 323- 339.
Emeklier, B. ve Ergül, N. (2010). “Petrolün Uluslararası İlişkilerdeki Yeri: Jeopolitik Teoriler ve Petropolitik”, Bilge Strateji, 2(3), 59-86.
Erginel, N., Çakmak, T. ve Şentürk, S. (2011). “Numara Taşınabilirliği Uygulaması Sonrası Türkiye‟de GSM Operatör Tercihlerinin Bulanık TOPSIS ile Belirlenmesi”, Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi –A Uygulamalı Bilimler ve Mühendislik, 11(2), 81-93.
Freitas, L.V., Freitas, A.P.B.R., Veraszto, E.V., Marins, F.A.S. ve Silva, M.B. (2013). “Decision-Making with Multiple Criteria Using AHP and MAUT:An Industrial Application”, European International Journal of Science and Technology, 2(9), 93-100.
Güngör, C. (2013). Hiyerarşik Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Çok Kriterli Tesis Yeri Seçimi, Yüksek Lisans Tezi, Hava Harp Okulu Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü, İstanbul. http://tr.sputniknews.com/ekonomi/20150518/1015532526.html, Yayın Tarihi: 18 Mayıs 2015, (Erişim Tarihi: 20 Mayıs 2015).
http://www.epdk.gov.tr/documents/petrol/rapor_yayin/2013_Petrol_Piyasasi_Sektor_Raporu.pdf s.1., (Erişim Tarihi: 28 Nisan 2015).
http://www.epdk.gov.tr/documents/petrol/rapor_yayin/2013_Petrol_Piyasasi_Sektor_Raporu.pdfs.2., (Erişim Tarihi: 28 Nisan 2015).
http://www.seeds.usp.br/pir/arquivos/congressos/IAEE2005/program/pdf/CS273%20Espen%20Loken.pdf, (Erişim Tarihi: 28 Nisan 2015).
Konuşkan, Ö. ve Uygun, Ö. (2014). Çok Nitelikli Karar Verme (MAUT) Yöntemi ve Bir Uygulaması, Karabük/ Sakarya Üniversitesi Ortak Program, Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği ABD, Akademik Platform, 1403-1412.
Kul, Y. (2012). Alışılmamış İmalat Yöntemlerinin Seçiminde Çok Kriterli Karar Verme Metotlarının Kullanılması, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Løken, E. ve Botterud, A. (2005). Planning of Mixed Local Energy Distribution Systems: A Comparison of Two Multi-Criteria Decision Methods, 28th Annual IAEE International Conference, Taipei, Taiwan.
Løken, E. ve Botterud, A. (2007). “Planning of Mixed Local Energy Distribution Systems: A Comparison of Two Multi-Criteria Decision Methods”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 11(7), 1584-1595.
Özdemir, A.İ. ve Deste, M. (2009). “Gri İlişkisel Analiz İle Çok Kriterli Tedarikçi Seçimi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 38, 147-156.
Özdemir, E. (2013). Ortadoğu Barışında Güvenlik Ve İşbirliği Modeli Arayışları, Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Shannon, C.E. (1948). “A Mathematical Theory of Communucation”, The Bell System Technical Journal, 27, 379-423.
Timor, M. (2010). Yöneylem Araştırması, İstanbul: Türkmen Kitapevi.
Türkoğlu, M.N. ve Uygun, Ö. (2014). VIKOR-MAUT Yöntemleri Kullanılarak Çukurova Bölgesel Havaalanı Yeri Seçimi, Akademik Platform, ISITES, Karabük, 1424-1433.
Yardımcıoğlu, F. ve Gülmez, A. (2013). “OPEC Ülkelerinde Hollanda Hastalığı: Petrol Fiyatları ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Ekonometrik Bir Analizi”, Sosyoekonomi,117-140.
Yürekli, H. (2008). Taarruz Helikopterleri Seçiminde Electre Yönteminin Kullanılması, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Zietsman, J., Rilett, L.R. ve Kim, S.J., (2006). “Transportation Corridor Decision-Making With Multi-Attribute Utility Theory”, Int. J. Management and Decision Making, 7 (2/3), 254-26