HAKLARIN ÇATIŞMASI VE DENGELENMESİ BAĞLAMINDA ÇOCUKLARA YÖNELİKZORUNLU AŞI UYGULAMASI (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ekseninde Bir İnceleme)

Çocukları ilgilendiren herhangi bir konuda, karar veren kimseler öncelikle onların aileleridir. Dolayısıyla ailelerin rızası hilafına çocukları üzerinde başka kimseler tasarrufta bulunamaz. Hukuk sistemlerinin velayete bağlı olarak açıkladığı bu genel kuralın istisnalarının bulunduğu durumlar söz konusudur. Örneğin, kamu sağlığının ya da başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amacıyla, devletler ailelerden kendi çocukları üzerinde aksi yönde tasarrufta bulunmalarını isteyebilirler. Zorunlu aşı politikasını kabul etmeyen ailelerin çocuklarına aşı yapılması bunun örneğidir. Bu gibi durumda toplumsal menfaat karşısında çocuğun veya ailesinin hak talepleri doğar. Bireysel hak ve özgürlüklerin toplumsal menfaatlerle çatıştığı bu durumda, dengelemenin nasıl sağlanacağı önemlidir. Çalışmamızda da, çocuklara yönelik zorunlu aşının doğurduğu hakların çatışması ve bu çatışmanın dengelenme yöntemi ele alınacaktır.

COMPULSORY VACCINATION FOR CHILDREN IN THE CONTEXT OF CONFLICT AND BALANCING OF RIGHTS (A Review Under The European Convention on Human Rights)

In any matter that concerns children, the decision makers are primarily theirfamilies. Therefore, nobody can decide on their children for the consent of the families.There are exceptions to this general rule, which legal systems explain in relation tocustody. For example, states may make decisions differently from families to protectpublic health or the rights freedoms of others. An example of this is the vaccination ofchildren’s families who do not accept the compulsory vaccination policy. In such a case,the claims of the child or family arise against the social interest. It is important how toachieve balance when individual rights and freedoms conflict with social interests, In ourstudy, the conflict of rights caused by compulsory vaccination against children andmethod of balancing this conflict will be discussed.

PDF

___

AKYÜZ, Emine, Çocuk Hukuku, Çocukların Hakları ve Korunması, Güncelleştirilmiş 6. Baskı, Pegem Akademi, Ankara, 2018.
ATAK, İsmail, “Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluk Şartları”, TOTBİD Dergisi, 2020, ss.19-26.
AVCI, Ercan, “Çocukluk Dönemi Aşılarına İlişkin Karşılaştırmalı Bir Analiz: Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye”, Liberal Perspektif: Analiz, Sayı:9¸ Ağustos 2017, ss. 1-35.
CAMILLERI, Francesca, “Compulsory Vaccinations For Children: Balancing The Competing Human Rights At Stake”, Netherlands Quarterly of Human Rights, ss. 1-23.
ÇALI, Başak, “Balancing Human Rights? Methodological Problems with Weights, Scales and Proportions”, Human Rights Quarterly, Vol. 29, No. 1, 2007, ss. 251-270.
ÇANAPOĞLU, Esra, “Sağlık Çalışanı ve Ebeveyn Perspektifinden Çocukluk Çağı Aşılarının Reddi Niteliksel Bir Araştırma”, Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2018.
DOĞRU, Osman/NALBANT, Atilla, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi-Açıklama ve Önemli Kararlar, 2. Baskı, Legal Yayıncılık, 2013, İstanbul.
ERDOĞAN, Mustafa, İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku, 2. Baskı, Orion Kitabevi, Ankara, 2011.
GAURI, Varun, “The Cost of Complying with Human Rights Treaties: The Convention on the Rights of the Child and Basic Immunization, The Review of International Organizations, 2011, ss. 1-32.
GÖZÜBÜYÜK, Şeref, GÖLCÜKLÜ, Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, 9. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2011.
GRABENWARTER, Christoph, European Convention on Human Rights, Verlag C. H. Beck o HG, 2014.
GÜMÜŞ, Ali Tarık, Devletin Pozitif Yükümlülükleri Ekseninde Özel Hayata Saygı Hakkı, Adalet Yayınevi, 2016, Ankara.
GÜNDAY, Metin, İdare Hukuku, 10. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara, 2011.
HAKERİ, Hakan, Tıp Hukuku, 19. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2020.
HARRIS/O’BOYLE/WARBRICK, Law of the European Convention on Human Rights, Oxford University Press, Third Edition, 2014.
HAVERKATE, M., F. D’Ancona, C. Giambi, K. Johansen, P. L. Lopalco, V. Cozza, E. Appelgren, “Mandatory and Recommended Vaccination in the EU, Iceland and Norway: Results of the VENICE 2010 Survey on the Ways of Implementing National Vaccination Programmes”, www.eurosurveillance.org., (e.t.13.05.2020).
HERINGA, Aalt Willem/ZWAAK, Leo, “Right to Respect for Privacy”, Theory And Practice Of The European Convention On Human Rights, ed. Pieter Van Dijk, Fried Van Hoof, Arjen Van Rijn, Leo Zwaak, Fourth Edition, Intersentia, Antwerpen, Oxford, 2006.
KADER, Çiğdem, “Aşı Karştlığı: Aşı Kararsızlığı ve Aşı Reddi”, ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 4(3), 2019, ss. 377-388.
KASAPOĞLU TURHAN, Mine, “İdari Kolluk Yetkisi Bağlamında Zorunlu Aşı Uygulaması”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 9 (1), 2019, ss. 1-40.
KILKELLY, Ursula, ‘Human Rights Handbook No 1: A Guide to the Implementation of Article 8 of the European Convention on Human Rights’, Human Rights Handbooks, 2003.
MALONE, Kevin M., Alan R. Hınman, “Vaccation Mandates: The Public Health Imperative and Indıvidual Rights”, Goodman, Richard A.; Hoofman, Richard E.; Lopez, Wilfredo; Matthews, Gene W.; Rothstein, Mark A.; Foster, Karen L., eds. Law in Public Health Practice, 1nd edition. Oxford; New York: Oxford University Press, 2003, ss. 262- 284.
McKEE, Chephra, Kristin Bohannon, ‘Exploring The Reasons Behind Parental Refusal Of Vaccines’, The Journal of Pediatric Pharmacology and Therapeutics, 21 (2), Mar-Apr, 2016, ss. 104-109.
MOWBRAY, Alastair, Cases, Materials and Commentary on the European Convention On Human Rights, Oxford Universtiy Press, Third Edition, 2014.
ÖNCÜ, Gülay Arslan, “Özel Yaşama ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı”, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, ed. Sibel İnceoğlu, 3. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul.
PETTER, Andrew, Allan Hutchinson, “Rights in Conflict: The Dilemma of Charter Legitimacy”, University of British Columbia Law Review, Vol. 23/3, ss. 531-548.
PIERIC, Roland, ‘Mandatory Vaccination: An Unqualified Defence’, Journal of Applied Philosophy, 35 (2), 2018, ss. 1-20.
SCHABAS, William A., The European Convention On Human Rights A Commentary, Oxford University Press, 2015,
ŞİMŞEK, Uğur, “Sağlık Hukukunda Aydınlatılmış Rıza”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, Özel Sayı 2014, ss. 3535-3556.
TURHAN, Mehmet, “Hakların Çatışması”, Prof. Dr. Tunçer Karamustafaoğlu’na Armağan, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010, ss. 697-720.
WALDRON, Jeremy, “Rights in Conflict”, The University of Chicago Press, Vol. 99, No. 3, 1989, ss. 503-519.
WOODHOUSE, Barbara Bennett, “Child Custody in the Age of Children Rights: The Search for a Just and Workable Standard”, Family Law Quarterly, Vol. 33, No. 3, 1999, ss. 815- 832.
ZUCCO, Lorenzo, “Conflicts of Fundamental Rights as Constitutional Dilemmas”, Conflicts Between Fundamental Rights, Eva Brems (ed.), Oxford, Intersentia, 2008, ss. 19-37.
ΠΑΝΑΓΙΏΤΑ Κούτμα, “Religious Objections to Compulsory Vaccination: the ECtHR Approach”, Expressis Verbis Law Journal, 11:11, ss. 149- 154.
Acmanne ve Diğerleri/Belçika, Başvuru No. 10435/83, 10.12.1984.
Aleksandra Skerlevska/Makedonya, Başvuru No. 54372/15, 25.09.2018.
Antovic and Mirkovic/Karadağ Başvuru No. 70838/13, 28.11.2017.
Asiye Genç/Türkiye, Başvuru No. 24109/07, 27.04.2015.
Association X/Birleşik Krallık, Başvuru No. 7154/75, 12.07.1978.
Barbulescu/Romanya, (BD) Başvuru No. 61496/08, 05.09.2017.
Carlo Boffa ve Diğerleri/San Marino, Başvuru No. 26536/95, 15.01.1998.
Catan ve Diğerleri/ Rusya, Başvuru No. 43370/04, 8252/05, 18454/06, 10.10.2012.
Evans/Birleşik Krallık, Başvuru No. 6339/05, 10.04.2007.
Handyside/Birleşik Krallık, Başvuru No. 5493/72, 07.12.1976.
Kroon ve Diğerleri/Hollanda, Başvuru No. 8535/91, 27.10.1994.
L.C.B./Birleşik Krallık, Başvuru No. 14/1997/798/1001, 09.06.1998.
Leyla Şahin/Türkiye, Başvuru No. 44774/98, 20.11.2005.
M.A.K. ve R.K./ Birleşik Krallık, Başvuru No. 45901/05, 40146/06, 23.03.2010.
M.A. ve M.M/Fransa, Başvuru No. 39671/98, 23.11.1999.
Memlika/Yunanistan, Başvuru No. 37991/12, 06.10.2015.
Moskova Yehova Şahitleri ve Diğerleri/Rusya, Başvuru No. 302/02. 10.06.2010.
Niemietz/Almanya, Başvuru No. 13710/88, 16.12.1992.
Olsson/İsveç, Başvuru No. 10465/83, 24.03.1988.
Osman/Birleşik Krallık, Başvuru No. 87/1997/87/1083, 28.10.1998.
Öneryıldız/Türkiye, Başvuru No. 48939/99, 30.11.2004.
Satakunnan Markkinapörssi Oy ve Satamedia Oy/Finlandiya (BD), Başvuru No.931/13, 27/06/2017.
S. ve Marper/Birleşik Krallık, Başvuru No.30562/04, 30566/04, 04.12.2008.
Solomakhin/Ukrayna, Başvuru No. 24429/03, 15.03.2012.
Tsirlis ve Kouloumpas/Yunanistan, Başvuru No. 19233/91, 199234/91, 29.05.1997.
Von Hannover/Almanya, Başvuru No. 59320/00, 03.06.2004.
Wedberg ve Hillblom/İsveç, Başvuru No. 21607/93, 11.04.1996.
Y.F./Türkiye, Başvuru No. 24209/94, 22.07.2003.
X/İzlanda, Başvuru No. 6825/74, 18.05.1976.
X. ve Y/Hollanda, Başvuru No.8978/80, 26.03.1985.
Anayasa Mahkemesi, Halime Sare Aysal Başvurusu, Başvuru Numarası: 2013/1789, Karar Tarihi: 11.11.2015, para. 52
Anayasa Mahkemesi, Muhammed Ali Bayram Başvurusu, Başvuru Numarası: 2014/4077, Karar Tarihi: 29.06.2016.
Çocuk Hakları Komitesi, Genel Yorum No.15, 2013.
Çocuk Hakları Komitesi, İlk Oturum, Taraf Devletlerin Raporları, http://tb.ohchr.org/ default.aspx?Symbol=CRC/C/3/Add.2, (e.t. 12.06.2020)
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), ‘Vaccine Hesitancy: A Growing Challenge for Immunization Programmes’ 18 Ağustos 2015, https://www.who.int/news-room/detail/18-08- 2015-vaccine-hesitancy-a-growing-challenge-for-immunization-programmes, (e.t.20.03.2020).
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), ‘Measles Outbreaks Across Europe Threaten Progress Towards Elimination’ 28 Mart 2017, http://www.euro.who.int/en/media-centre/ sections/press-releases/2017/measles-outbreaks-across-europe-threatenprogresstowards-elimination, (e.t. 20.03.2020).
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), ‘Measles-European Region’ 6 Mayıs 2019, https://www. who.int/csr/don/06-may-2019-measles-euro/en/, (e.t. 20.03.2020).
Sağlık Bakanlığı, https://asi.saglik.gov.tr/genel-bilgiler/34-a%C5%9F%C4%B1-nedir. html, (e.t. 13.05.2020).