Türkiye'de Felsefe Dilinin Gelişimi ve Çeviri Faaliyetlerine Genel Bir Bakış

Felsefe, varlık, bilgi ve değerler hakkında toplu bir görüş, bütünlüklü bir bilgi elde etme amacını güder. Felsefe, belli bir dilin içinde gelişir. Dil ile bütünleşmiş bulunan kavramsal örgü felsefenin bizzat kendisini oluşturur. Felsefi etkinlik bir kültür bütünlüğünde ve o kültürün diliyle hayat bulur. Bu durumda kültürel ana dili ve onun sağlayacağı imkanları temele almak, ancak geçmişten günümüze Türkçe'nin etkileşim halinde olduğu ve felsefi düşünce bakımından verimli bir atmosfer oluşturan klasik dillerin ve Batı dillerinin farklı anlam zenginliklerinden de çeviriler yoluyla yararlanmak gerekir. Zira kültürler arası etkileşimi sağlayan en önemli araç çeviridir. Tanzimat Döneminde Batılılaşma hareketleriyle doğrudan ilintili olan çeviri faaliyetleriyle birlikte kültür dünyamıza yeni kavram ve düşünceler de girmeye başlamıştır. Batıdan gelen yeni terimlerin dilimize olduğu gibi yerleşmesi tehlikesi, zaman içinde felsefe dilimizin tutarlı bir biçimde oluşturulması ve geliştirilmesi zaruretini doğurmuştur.Bu doğrultuda biz çalışmamızda ülkemizde felsefe dilinin gelişimine değinerek, 1940'lı yıllara değin yapılan çeviri faaliyetlerine genel olarak bakacağız.

Development of Language of Philosophy and an Overview to Translation Activities in Turkey

Philosophy aims at obtaining a collective view, complete knowledge as to being, knowledge and values. Philosophy develops within a certain language. The conceptual pattern which is integrated with language constitutes the philosophy itself. Philosophical activity gains value within a cultural integrity and through the language of that particular culture. Therefore, we need to take as basis the cultural native language and the opportunities provided thereby whereas we also need to enjoy, through translation, the wealth of meaning in classical languages and Western languages which Turkish language has always interacted with and which create a positive atmosphere in terms of philosophical thinking because translation is the most important tool that ensures intercultural interaction. New concepts and ideas started to get into our world of culture through translation activities directly related to Westernization movements during the Reformation Period. The threats of brand-new terms that come from the West to settle in our language as they are have resulted in the need to formulate and develop a consistent language of philosophy. In this regard, we in our study, referring to development of philosophical language of our country, we generaly will overview at the translation activities until the 1940's.

PDF

___

Akarsu, Bedia, "Felsefe Dili Olarak Türkçe", (İçinde: Cumhuriyet Döneminde Türkiye'de Öğretim ve Araştırma Alanı Olarak Felsefe, Seçilmiş Metinlerle-Betül Çotusöken), 2001.
Akgün, Mehmet, "Türkiye'de Klasik Materyalizmin Yansımaları", Bilim ve Ütopya, S.159, 2007.
Akyüz, Kenan, Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri (1860-1923), İstanbul, 1990.
Berk, Özlem, "Batılılaşma ve Çeviri", Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce Modernleşme ve Batıcılık, 2002.
Berkes, Niyazi, Türkiye'de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul: 2006.
Cevizci, Ahmet, Felsefe, Sentez Yayıncılık, Bursa, 2007.
Gökberk, Macit, Değişen Dünya Değişen Dil, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2008.
Gündüz, Mustafa, "İçtihad Mecmuasında Dil ve Dilde Sadeleşme Tartışmaları (II.Meşrutiyet Dönemi)", Erdem, C.14, S.42, 2005.
Günyol, Vedat, "Türkiye'de Çeviri", Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C 2, 1983.
Gürsel, Nedim, "Uygarlık ve Çeviri", Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C 2, 1983.
Gürsoy, Kenan, Bir Felsefe Geleneğimiz Var mı?, Etkileşim Yayınları, İstanbul, 2006.
İnançer, Ö. Tuğrul; Gürsoy, Kenan, Gönül Gözü, Sufi Kitap, İstanbul, 2008.
Kafadar, Osman, Türkiye'de Kültürel Dönüşümler ve Felsefe Eğitimi, İz Yayıncılık, İstanbul, 2000.
Karakuş, Rahmi, 1908-1933 Türkiye'de Felsefenin Kavranışı ve Bu Kavranışta Dinin Konumu- Felsefe Serüvenimiz, Seyran Kitap, İstanbul, 1995.
Kayaoğlu, Taceddin, Türkiye'de Tercüme Müesseseleri, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 1998.
Kaynardağ, Arslan, "Türkiye'de Felsefenin Evrimi", Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C.3, 1984.
Kaynardağ, Arslan, Türkiye'de Cumhuriyet Döneminde Felsefe, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2002.
Naci, Fethi, "Roman", Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C.3, 1984.
Okay, Orhan M., "Batılılaşma Devri Fikir Hayatı Üzerine Bir Deneme", Osmanlı Medeniyeti Tarihi, C. I, (Editör: Ekmeleddin İhsanoğlu), 1999.
Özdemir, Emin, "Cumhuriyet Döneminde Dilimiz", Cumhuriyetin İlk Yıllarından Günümüze Dil Kültür Eğitim, (ed. Nazife Güngör), 2007.
Sarıkavak, Kazım, "Cumhuriyet Döneminde Felsefe Yayınları", Felsefe Dünyası, S. 28, 1998.
Uygur, Nermi, Felsefenin Çağrısı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fak.Yayınları, İstanbul, 1971.
Ülken, H. Ziya, Uyanış Devirlerinde Tercümenin Rolü, Vakit Gazete, Matbaa, Kütüphane, İstanbul, 1935.
Ülken, H. Ziya, Türkiye'de Çağdaş Düşünce Tarihi, Ülken Yayınları, İstanbul, 1994.