Hasan Hüseyin AYGÜL, Gökçe ÇELİK, Alara Fulya ŞENSOY

Mahpus Öğrencilerin Benlik Sunumları: Dramaturjik İlkeler, Damga ve Total Kurum

Türkiye’de hükümlü bireylerin yararlanabildiği ve genel itibariyle cezaevi/ceza infaz kurumu eğitim hizmetleri olarak ifade edilen çeşitli eğitim programları (temel eğitim, yaygın eğitim, uzaktan eğitim, mesleki eğitim ve kütüphane destek hizmetleri gibi) bulunmaktadır. Bu eğitim imkânlarından biri de herhangi bir yükseköğretim kurumuna devam ederken tutuklanan veya hüküm giyen öğrencilerin veya cezaevindeyken üniversite sınavını kazanan kişilerin (sadece açık ceza infaz kurumlarındaki hükümlülerin) yararlanabildiği örgün yükseköğretim programıdır. Birtakım kıstaslara bağlı olarak eğitim hakkı çerçevesinde mahpus öğrenciler eğitim-öğretim dönemi boyunca haftalık ders programlarına istinaden üniversiteye gidebilmekte ve sonrasında tekrar cezaevine dönmektedir. Bu çalışma birbirinden oldukça farklı iki kurumsal kimliğin taşıyıcısı olan mahpus öğrencilerin benlik sunumlarını konu edinmektedir. Hapishane duvarlarını aşan bir benliğin tasvirini yaparken yabancı, öteki, dışlanmış ve marjinalleştirilmiş (damgalanmış) bir bireyin hem hapishanedeki (total kurum) hem de üniversitedeki benlik sunumlarının aktarılması amaçlanmış ve bu amaç doğrultusunda mahpus öğrencilerin (i) gündelik yaşamlarındaki yapıp etmelerine, (ii) kendini diğerlerine nasıl açtığına, (iii) başkalarının kendisi hakkındaki izlenimlerini nasıl yönlendirdiğine ve denetlediğine, (iv) performansını izleyicilere sunarken neleri yaptığına ve/veya yapmadığına odaklanılmıştır. Bu kapsamda Antalya E Tipi Açık Cezaevinde bulunan ve örgün yükseköğretim hakkından yararlanan 8 kişiyle derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler “dramaturjik ilkeler”, “total kurum” ve “damga” teorileri çerçevesinde yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda mahpus öğrencilerin gündelik yaşamdaki benlik sunumlarının kurumsal dünyalara (hapishane ve üniversite) ve kurumsal kimliklere bağlı olarak (suçlu ve öğrenci) değiştiği ayrıca örgün eğitim vasıtasıyla bireylerin benliklerini yeniden kurgulayabildikleri veya kurum öncesi benliğe geri dönüş yapıtlıkları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Benlik, Damga, Dramaturji, Mahpus Öğrenci, Total Kurum

The Self-presentation of Imprisoned Students: Dramaturgical Principles, Stigma and Total Institutions

There are various programmes of education, which convicted individuals are able to take advantage of and which are generally expressed as prison/penal institution educational services, in Turkey (such as basic education, widespread education, remote education, vocational training and library support services). One of these opportunities for education is the formal programme of higher education, which students, who were either impounded or convicted while continuing an institution of higher education, or who gained a place at university through the university examination while in prison (the convicted individuals in open penal institutions only), can benefit from. Students who are in prison are able to attend universities in line with their weekly programmes of education, during the academic period, within the framework of their right to education and subject to certain criteria, and then return to the penal institutions after their courses. The subject of this study is the self-presentation of imprisoned students, who carry two corporate identities, which are considerably different from each other. The aim is to convey the self-presentations of individuals, who have been marginalised, ostracised and excluded while depicting an identity which transcends the walls of prisons, in both the penal institutions (total institution) and universities. In line with this aim, focus has been placed on (i) the things imprisoned students do in their daily lives, (ii) how they present themselves to others, (iii) how they direct and control the perceptions of others about them and (iv) what they do and don’t do when presenting their performances to the audience. Within this framework, in depth interviews were held with 8 individuals, who are inmates of the Antalya E Type Open Penal Institution and who have utilised their right for a formal higher education. The data which was obtained has been interpreted within the framework of the theories of “dramaturgical principles”, “total institutions” and “stigma”. As a result of the study, it was determined that the self-presentations of imprisoned students in their daily lives varied depending on the institutional worlds (prison and university) and corporate identities (convict and student), and that the individuals were able to reconstruct their identities through formal education or return to their identities prior to the institution.

Keywords:

Identity, Stigma, Dramaturgy, Imprisoned Student, Total Institution,

PDF

___

Behan, C. (2014). Learning to escape: Prison education, rehabilitation and the potential for transformation. Journal of Prison Education and Reentry, 1(1), 20-31.
Bourdieu, P. (1999). Understanding. P. Bourdieu (Ed.), The weight of the world: Social suffering in contemporary society (s.607-626) içinde. California: Stanford University Press.
Crewe, B. (2006). ‘Male prisoner’ orientation towards female officers in an English prison’. Punishment & Society, 8(4): 395-421.
Crewe, B. (2007). The sociology of imprisonment. Yvonne Jewkes (Ed.). Handbook on Prisons (s.123-151) içinde. Willian Publising, Devon.
Cuff, E. C., Sharrock, W.W. ve Francis, D.W. (2013). Sosyolojide perspektifler. (Ümit Tatlıcan, Çev.), İstanbul: Say Yayıncılık.
Goffman, E. (2009). Günlük yaşamda benliğin sunumu, (Barış Cezar, Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
Goffman, E. (2014). Damga örselenmiş kimliğin idare edilişi üzerine notlar. (Ş. Geniş, L. Ünsaldı ve S. N. Ağırnaslı, Çev.), Ankara: Heretik Yayınları.
Goffman, E. (2016).Tımarhaneler: Akıl hastalarının ve kapatılmış diğer kişilerin toplumsal durumu üzerine denemeler. (Ebru Arıcan, Çev.), Ankara: Heretik Yayınları.
Goffman, E. (2017). Kamusal alanda ilişkiler: Toplu yaşamın mikro incelemeleri. (M. Fatih Karakaya, Çev.), Ankara: Heretik Yayınları.
Hackman, K. M. (1997). Correctional education-challenges and changes. Journal of Correctional Education, 48(2), 73-77.
Hughes, E. (2000). An inside view: Prisoners’ letters on education. D. Wilson and A. Reuss (Eds.). Prison(er) education stories of change and transformation (s.138-157) içinde, Winchester: Watersidepress.
MacGuinness, P. (2000). Dealing with time: Factors that influence prisoners to participate in prison education programmes. D. Wilson and A. Reuss (Eds.). Prison(er) education stories of change and transformation (s.83-105) içinde. Winchester: Watersidepress.
Nichols, Helen (2016). An Inquiry into adult male prisoners’ experiences of education (Unpublished doctoral dissertation). The University of Hull at Cottingham Rd, England.
Reuss, A. M. (1997). Higher education & personal change in prisoners (Unpublished doctoral dissertation). The University of Leeds at Leeds, UK.
Sykes, G. M. (1958). The society of captives. New Jersey: Princeton University Press.
Turner, J., Beeghley, L. ve Powers, C.H. (2010). Sosyolojik teorinin oluşumu.(Ümit Tatlıcan, Çev.), İstanbul: Sentez Yayıncılık.
Wallace, R. A. ve Wolf, A. (2012). Çağdaş sosyoloji kuramları: Klasik geleneğin genişletilmesi. (M. Rami Ayas ve Leyla Elburuz, Çev.), Ankara: Doğu Batı Yayınları.