Şarhöyük’ten Bir Erken Tunç Çağ Mührü

Eskişehir şehir merkezinin kuzeyinde yer alan Şarhöyük – Dorylaion yerleşmesi, bugüne dek MÖ 3. binyıldan MS 12. yüzyıla dek uzanan bir kültürel devamlılık ortaya koymaktadır. Höyükte gerçekleştirilen kazılarda Erken Tunç Çağı verileri, mimari tabaka olarak tespit edilememiş olmasına rağmen höyüğün genelinde figürinler, ağırşaklar, ağırlıklar ve geniş bir çanak çömlek repertuvarı ile temsil edilmektedir. Bu yazıda tanıtılacak olan ve 2016 yılı kazı çalışmalarında tespit edilen bir adet Erken Tunç Çağı pişmiş toprak damga mührü de bu buluntu topluluğunun önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Konik formlu, yuvarlak bir bezeme yüzeyine sahip ve kompozit çentik bezemeli olan bu damga mühür, İç Batı Anadolu bölgesinde tespit edilen taş ve pişmiş toprak damga mühürlerle form ve bezeme açısından karşılaştırılmıştır. İncelenen mühür, paraleller ve Şarhöyük ETÇ çanak çömleği dikkate alındığında, kabaca ETÇ II’nin son evrelerine tarihlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Erken Tunç Çağ, Şarhöyük, Dorylaion, Mühür

An Early Bronze Age Seal From Şarhöyük

Şarhöyük – Dorylaion, located to the North of Eskişehir city centre, has exhibited a cultural sequence from the 3rd millennium BC to the end of the 12th century AD. Although not connected to a stratigraphical architectural layer, the excavations on the mound provided a series of figurines, spindle-whorls, weights, and a considerable large repertory of pottery dating to the Early Bronze Age. The Early Bronze Age stamp seal, unearthed in 2016 campaign and introduced in this paper, is another component of this group. The stamp with conical form, and bearing composite decoration patterns on the circular stamp surface, has been compared to the stone and earthen stamp seals from the other settlements excavated in Central Western Anatolia, in sense of form and decoration patterns. The seal in question can be dated roughly to the end of the Early Bronze Age II, with regards to the parallels and Early Bronze Age pottery from the mound.

Keywords:

Şarhöyük, Dorylaion, Early Bronze Age, Seal,

PDF

___

Baştürk, M.B.-Baştürk, E. (2017). Şarhöyük – Dorylaion Kazılarında Tespit Edilen Erken Tunç Çağı Çanak Çömleği. Arkeoloji Dergisi, XXII, 187-211.
Bilgen, A. N., Coşkun, G., Çevirici Coşkun, F., Bilgen, Z., Ünan, N., Silek, S., Çırakoğlu, S., Kuru, A., Özcan, F.Ç., Erdinç, Z., Akalın, M.B. ve Dikmen, B. (2015). TC. Dumlupınar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Seyitömer Höyük 2013 Yılı Kazı Raporu. Nejat Bilgen (Ed.) Seyitömer Höyük Kazısı Ön Raporu (2013-2014) (s. 14-224). Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi-TKİ.
Bilgen, A. N., Coşkun, G., Bilgen, Z., Yüzbaşıoğlu, N. ve Kuru, A. (2011). TC. Dumlupınar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Seyitömer Projesi 2009 Yılı Kazı Sonuç Raporu. Nejat Bilgen (Ed.) Seyitömer Höyük Kazısı Ön Raporu (2006-2010) (s. 204-372). Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi-TKİ.
Darga, M. (1994). Şarhöyük-Dorylaion Kazıları (1989–1992). KST, 15(1), 481-501.
Darga, M. (1995). 1993 Yılı Şarhöyük-Dorylaion (Eskişehir) Kazıları. KST, 16(1), 351-367.
Darga, M. (2004). Şarhöyük-Dorylaion (Eskişehir) Kazılarında Hitit Buluntuları (1989–2003). T. Korkut, H. İşkan ve G. Işın (Eds.), 60. Yaşında Fahri Işık’a Armağan. Anadolu’da Doğdu/Festschrift für Fahri Işık zum 60.Geburstag (s. 269-283). İstanbul: Ege Yayınları.
Darga, M.-Tüfekçi Sivas, T. (2000). Şarhöyük-Dorylaion Kazı Çalışmaları 1997-1998. Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1(2), 97-127.
Darga, M.-Tüfekçi Sivas, T. (2001). Şarhöyük-Dorylaion 1999 Yılı Kazı Çalışmaları. KST, 22(2), 51-62.
Darga, M., Tüfekçi Sivas, T. ve Sivas H. (2002). 2000 Yılı Şarhöyük-Dorylaion Kazıları. KST, 23(2), 207-218.
Darga, M., Tüfekçi Sivas, T. ve Sivas H. (2003). 2001 Yılı Şarhöyük/Dorylaion Kazısı ve Karatuzla Nekropolü Temizlik Çalışmaları. KST, 24(2), 47–58.
Darga, M., Tüfekçi Sivas, T. ve Sivas H. (2003). Şarhöyük-Dorylaion Kazısı 2003 Yılı Çalışmaları. KST, 26(2), 343-350.
Fidan, E. (2005). İç Batı Anadolu Orta Tunç Çağı Öncesi Metal Eserleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Lamb, W. (1937). Excavations at Kusura Near Afyon Karahisar: II. Archaeologia, 86, 1-64.
Lloyd, S.-Mellart, J. (1962). Beycesultan Vol. I: The Chalcolithic and Early Bronze Age Levels.: London: The Bristhis Instute Of Archaeology at Ankara.
Öner, B. (2009). Küllüoba Höyüğü Geç Kalkolitik ve İlk Tunç Çağı Küçük Buluntuları (Yontmataş Aletler ve Metal Eserler Hariç). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Sarı, D. (2017). Frigya Dağlık Bölgesi’nde Yer Alan Keçiçayırı İlk Tunç Çağı II Kalesi Küçük Buluntuları. Arkeoloji Dergisi, XXII, 117-147.
Sivas, H. (2004). Eskişehir’den İlk Tunç Çağına Ait İki Pişmiş Toprak Kadın Figürini. Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2(1,2), 229-234.
Sivas, H. (2009). Eskişehir’den İlk Tunç Çağı'na Ait İki Pişmiş Toprak Kadın Figürini. H. Sağlamtimur, E. Abay, Z. Derin, A.Ü. Erdem, A. Batmaz, F. Dedeoğlu, M. Erdalkıran, M.B. Baştürk, E. Konakçı (Eds.), Altan Çilingiroğlu'na Armağan Yukarı Deniz'in Kıyısında Urartu Krallığına Adanmış Bir Hayat (s. 627-631). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Türkcan, A. U.-Beyoğlu, Z. (2015). Höyüktepe 2014 Yılı Erken Tunç Çağı Damga Mühürleri. M. Türktüzün, S. Ünan (Ed.), Kureyşler Barajı Kurtarma Kazıları 2014 (s. 431-446). Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayıncılık.
Tüfekçi Sivas, T. (2010). Şarhöyük. Eskişehir’in Geçmişini Aydınlatan Işık. Aktüel Arkeoloji Dergisi, 14, 56-73.
Tüfekçi Sivas, T.-Sivas, H. (2014). Şarhöyük/Dorylaion Kazıları 2005-2012. KST, 35(3), 151-165.
Türkteki, M. (2010). Batı ve Orta Anadolu‟da Çark Yapımı Çanak Çömleğin Ortaya Çıkışı ve Yayılımı. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Türktüzün, M., Ünan, S., Ünal, S. (2014). Çiledir Höyük Erken Tunç Çağı II Bulguları. Tüba-Ar, 17, 49-72.