MUSTAFA YÖNTEM, E. Esra ÇEVRİM, SÜLEYMAN KALELİ

Sigara içen ve içmeyen kişilerde süperoksid dismutaz, glutatyon redüktaz, ferritin ve hemoglobin düzeylerinin araştırılması

Bu çalışma hiç sigara ve alkol kullanmamış 16 sağlıklı bayan ve 16 sağlıklı erkek olmak üzere 32 olgu kontrol grubunu ve ortalama 10 sene 20 tane / gün sigara kullanan ve hiç alkol kullanmamış 16 sağlıklı bayan ve 15 sağlıklı erkek olmak üzere 31 olgu çalışma grubunu oluşturmuş olup toplam 63 yetişkin kişi üzerinde gerçekleştirilmiştir. Olguların glutatyon redüktaz (GSH-Red.), süperoksid dismutaz (SOD), hemoglobin (Hb) ve serum ferritin düzeyleri ölçüldü. İstatistiksel analiz sonucu sigara içen erkeklerde kendi kontrol grubuna göre GSH-Red. ve ferritin düzeylerinde önemli olmayan bir azalma (sırasıyla p>0,5, p>0,4) görülürken SOD düzeyinde artma (p>0,5) görülmüştür. Hb düzeylerinde ise önemli bir fark bulunamamıştır. Sigara içen bayanlarda ise kendi kontrol grubuna göre GSH-Red. düzeyinde istatistiksel olarak bir farklılık gözlenemezken, Hb düzeyleri ise önemli oranda yüksek (p0,5, p>0,4) görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

hemoglobin değeri, ferritin, sigara, süperoksit dismutaz, insan, glutatyon redüktaz (NAD(P)H)

The investigation of superoxide dismutase, glutathion reductase, ferritin and hemoglobin levels in smokers and non-smokers

This study was conducted on 32 people as treatment group, 16 of whom are healty females and 16 healty males who had not taken any alcohol and smoked any cigarettes and on 31 people as control group, 16 of whom are females and 15 males who had smoked 20 cigarettes a day but not taken any alcohol. In the study, 63 people were involved totally. Superoxide dismutase (SOD), glutathion reductase (GSH-Red.), ferritin and hemoglobin (Hb) levels were determined in smokers and non-smokers. In the statiscal analysis, while there was an insignificant decrease in the GSH-Red. and ferritin levels (p>0,5 and p>0,4, respectively) of male smokers, compared to their control counterparts and there was an insignificant increase on their SOD levels (p>0,5). There was no significant difference in the Hb levels between treatment and control groups. When female smokers were compared with their control counterparts, there was no significant difference in GSH-Red. levels. The Hb levels were found to be statistically higher (p<0,025) in the treatment group than control group. In the ferritin and SOD levels there was an insignificant decrease (p>0,5 and p>0,4, respectively) in the treatment group.

Keywords:

haemoglobin value, ferritin, cigarettes, superoxide dismutase, man, glutathione reductase (NAD(P)H),

___

Akltuş, İ., (1995) Serbest Radikaller ve Fizyolojik Etkileri, Mimoza Yayınları, Sağlık Dizisi No:5, 157s.
Anderson, R., Theron, A.J., Ras, G.J., (1987) Regulation by the Antioxidant Ascorbate, Cysteine and Dapsone of the Increased Extracellular and Intracellular Generation of Reactive Oxidants by Activated Phagocytes from Cigarette Smokers, American Rev. Respir. Dis., 135, 1027-32.
Antwerpen, L.V., Theron, A J.. Mayer, M.S., Richards, G.K., Wolmarans. L., Booysen, U., Merwe, C.A.D., Seluis- Cremer, G.K., Anderson, R., (1993) Cigarette Smoke-Mediated Oxidant Stress, Phagocytes, Vitamin C and Tissue Incury, Ann. New York Akad. Sci.,686, 53-65,
Ashakumary, L., Vijayammal, P.L., (1996) Additive Effect of Alcohol and Nicotine 011 Lipid Peroxidation and Antioxidant Defence Mechanism in Rats, J. Appl.ToxicoL, 26(4), 305-308.
Bast, A., Haenen, G.R.M.M., Doelman, C.J.A., (1991) Oxidants and Antioxidants: State of The Art. The American J. of Med., 91, (3C), 2-13,
Bjorkman. L., Lang worth, S., Lind, B., Elinder, C.G., Nordberg, M., (1993) Activity of Antioxidative Enzymes in Erythrocytes and Concentation of Selenium in Plasma Related to Mercury Expose, J. Trace Elem. Electrolytes Health Dis., 7 (3), 134-138.
Bolzan,A., Bianchi, M.S., Bianchi, N.S., (1997) Superoxide Dismutase, Catalase and Glutathione Peroxidase Activities in Human Blood: Ifluence of Sex, Age and Cigarette Simoking, Clin. Biochem., 30(6), 449-54.
Chow, C.K., (1993) Cigarette Simoking and Oxidative Damage in The Lung, Ann. New York Acad. Sci., 689, 289-99.
Dubick, M.A., Keen, C.L., (1991) Influence of Nicotine on Tissue Antioxidant Defence, Biol. Trace Elem Res., 31(2), 97-109.
Durak, İ., Yalçın, S., Çimen, B.M.Y., Büyiikkoçak, S., Kaçmaz, M., Öztürlc, H.S., (1999) Effects of Smoking on Plasma and Erythrocyte Antioxidant Defence Systems, J. of Toxicology and Environmental Health, Part A, 56, 101-6.
Erden, M., (1992) Serbest Radikaller, Türk Klinik Tıp Bilimleri, 12(3), 201-7.
Gökduman, A., (1998) ' Sigara İçenlerde Antioxidant Savunma Sistemindeki Değişmeler, Süleyman Demirel Üniversitesi , Tıp Fakültesi, Biyokimya Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, 53s.
Haklar, G., (1999) Superoksit radikali, Nitrik Oksit ve Peroksinitritin Hasar Oluşturucu Mekanizmalardaki Rolleri, Serbest Radikal ve Antioksidanlar Araştırma Derneği, II. Ulusal Kongresi, Özet Kitapçığı, 4s.
Halliwell, B., (1991) Reactive Oxygen Species in Living Systems :Source,Biochemistry, and Role in Human Disease, , The American J.Med., 91 (3C),14-22.
Hilbert, J., Mohsenin, V., (1996) Adaptation of Antioxidant to Cigarette Smoking in Humans, Chest., 110, 916- 20.
Janoff, A., Carp, H., Laurent, P., Raju, L., (1983)The Role of Oxidative Processes in Emphysema, American Rew. Respir. Dis., 127,31-8.
Kaleli, S., Akkuş, i., Koçyiğit, A., Aköz, M., Vural, H., Şekeroğlu,M. R., Koşar, A., ( 1994) Sigara İçen ve İçmeyen Sağlıklı Kişilerle Koroner Kalp Hastalarında Apo Aı, Apo B ve Bazı Lipid Parametrelerinin Tayini, T. Klin. Kardiol., 7, 204-8.
Kaleli,S., Ay, M., Çağlayan, O., Vural, H., Aköz, M., (1996) Sigara içen ve içmeyen sağlıklı kişilerde Eritrosit Lipid Peroksidi, Hemoglobin ve Hematokrit Düzeylerinin Araştırılması, S.D.Ü. Tıp Fakültesi Derisi, 3(4), 63-5.
Kayaoğlu, N., (1999) Aktif ve Pasif Sigara İçiminin Eritrosit İçi Antioksidan Enzim Aktiviteleri Üzerine Etkisi, Atatürk Ü., Tıp Fakültesi, Biyokimya Anbilim Dalı, Uzmanlık Tezi, 104s.
Morrow, J. D., Frei, B., Longmire, A. W., Gaziano, J. M., Lynch, S. M., Shyr, Y., Strauss, W. E. Oates, J. A., Roberts, L. J., (1995) Increase in Circulating Products of Lipid Peroxidation (F2- Isoprostaııes) in Smokers, The New England J. of Med., 4, 1198-1203.
Petruzzelli, S., I-Iietanen, E., Bartsch, H., Camus, A. C., Mussi, A., Angeletti, C. A., Saracci, R., Guintina, C., (1990) Pulmonary Lipid Peroxidation in Cigarette Smokers and Lung Cancer Patients, Chest., 89, 930-35.
Pryor , W. A., Stone, K, (1993) Oxidants in Cigarette Smoke Radicals Plydrogen Peroxide, Peroxinitrate and Peroxinitrite, Ann. New York Acad., 686, 12-27.
Repine, J. E., Bast, A., Lankhorst, L, The Oxidative Stress Study Group., (1997) Oxidative Stress in Chronic Obstructive Pulmonary Disease, American Respir. Crit. Care Med., 156, 341-57.
Sauthorn. P. A., Powis, G., (1988) Free Radicals in Medicine II. Involvement in Human Disease, Mayo. Clin. Proc, 63,390-408.
Şekeroğlu, M.R., Aslan, R., Tarakçıoğlu, M., Algün, E., Kara, M., Özbay, B., (1997) Sigara Kullananlarda Lipid Peroksidasyonu ve Antioxidant Aktivite, Tüberküloz ve Toraks, 35(2), 105-9.
Volkova, K., Beno, I., Staruchova, M., Bobek, P., (1996)Antioxidative Enzyme Activity in The Blood of Healthy Persons, Bratisl. Lek. Listy, 97(3), 134- 38.
Winrow, V. R., Winyard, P. G., Morris. C. J., Blake, D. R., (1993) Free Radicals in Inflammation: Second Messengers and Mediators of Tissue Destruction, British Medical Bulletin, 49(3), 506-22.
Yazan, Y., (1999) Cilt Yaşlanmasında Serbest Radikaller ve Kozmetolojide Antioksidanlarm Kullanımı, Serbest Radikal ve Antioksidanlar Araştırma Derneği. II. Ulusal Kongresi, Özet Kitapçığı, 26s.
Zhou, J., Guo, F., Qian, Z., (1997) Effects of Cigarette Smoking on Antioxidant Vitamin Activities of Antioxidases, Chung Hua Yu Fang I Hsuek Tsa Chih., 31(2), 67-70