Yûnus Emre'de Kişiliğin Değişimi ve Dönüşümü Aşamasında Tamah ve Kanâat

Yûnus Emre’nin eserlerinde, insanın aslına dönmesi için gerekli yola ilişkin nasihatler ve metodolojik yaklaşımlar mevcuttur. Bu bağlamda, en çok bilinen eseri Divan’ı haricinde, Risâletü’n-Nushiyye eseri öne çıkmaktadır. Bu eserinde Yûnus Emre, savaş teması ile alegorik olarak hikâye ettiği taht mücadelesinde, ruh ve nefs arasındaki mücadeleye dikkat çekmektedir. Aşama aşama anlatılan savaşta karşı karşıya gelen ilk kavramlar, tamah ve kanâattir. Sûfî anlayışta da zühde açılan bir kapı olarak görülen kanâat, Yûnus’ta da insanın aslına döneceği ve dönüşeceği yolculuğun ilk menzili olarak yer almaktadır. Eserde Yûnus, savaş sahnelerini beyitleriyle canlandırmaktadır. Askerlerin teçhizatları, yapıları, hedef ve stratejileri gibi detaylarla savaşı betimlemekte ve tavsiyeleriyle bu dönüşüm yolculuğunda okuyucuya yön vermektedir. Bu çalışmamızda Yûnus’un alegorik olarak anlattığı hikayesinde mücadelenin ilk aşaması olan tamah ve kanâat kavramları için kullandığı metaforları, hermönetik metodla irdelemeye çalışacağız. Bu çözümlemede, Yûnus’un kullandığı kavramların, Kur’ân, sünnet ve mensup olduğu tasavvufî gelenekte, nasıl kullanıldıklarına ve anlamsal bağlamına aşama aşama yer vermeyi amaçlıyoruz. Çalışmamızda ayrıca Yûnus’un verdiği tavsiyelerin, evrensel bağlamda günümüz insanoğlu için karşılığı olup olmadığına da değinilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Tamah, Kanâat, Yûnus Emre, Değişim, Dönüşüm

Greed and Kanāat in the Stage of Alteration and Transformation of Personality in Yūnus Emre

In Yūnus Emre's works, there are advice and methodological approaches regarding the path necessary for man to return to his origin. In this context, apart from his best-known work Divan (his collected poetry), Risalat al-Nushiyya (Treatise of Advice) stands out. In this work, Yūnus Emre draws attention to the struggle between the soul and the nafs in the struggle for the throne, which he allegorically narrates with the theme of war. The first concepts that confront each other in the war, which is described in stages, are avarice and kanāat (contentment). Considered as a door opening to asceticism in Sūfi understanding, kanāat also takes place in Yūnus’s work as the first destination of the journey in which man will return to his origin and experience his transform. In the work, Yūnus portrays war scenes with his couplets. He describes the war with details such as the equipment, structures, goals, and strategies of the soldiers and guides the reader on this journey of transformation with his recommendations. In this study, we will try to analyze the metaphors that Yūnus uses for the concepts of greed and kanāat, which is the first stage of the struggle in his allegorical story, with the hermeneutic method. In this analysis, we aim to gradually include how the concepts used by Yūnus are used in the Qur'an, the sunnah and the Sūfi tradition to which he belongs, and their semantic context. Our study will also address whether the advice given by Yūnus has a universal relevance for today's human beings.

Keywords:

Greed, contentment, Yūnus Emre, change, transformation,

PDF

___

Akbak, Muhammed Yusuf. “Yunus Emre Dîvânında Mürid-Mürşid İlişkisi”. Tokat İlmiyat Dergisi 10/1 (2022), 221-248. https://doi.org/10.51450/ilmiyat.1103512
Alataş, Gazi vd. “Döner Kapı Olgusu: Toplum Temelli Ruh Sağlığı Hizmet Modeline Geçişin Psikiyatri Servisine Yatış Üzerine Etkisi”. Anadolu Psikiyatri Dergisi 15/3 (2014), 185-191.
Babacan, Vasfi. Yunus Emre’nin Risâletü’n-Nushiyye’si ve Dîvân’ı: Giriş - İnceleme - Metin - Dizin. İstanbul: Doruk Yayınları, 2015.
Cebecioğlu, Ethem. Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü. İstanbul: Anka Yayınları, 2004.
Çetin, Oğuz. “Yûnus Emrede Metaforlarla Ki̇şi̇li̇ği̇n Dönüşüm ve Deği̇şi̇m Seyri̇”. “Ey Dost...” Yunus Emre Kitabı. Ankara: İlahiyat, 1. Basım, 2022.
Ebû Dâvûd. Sünen-i Ebû Dâvûd. b.y.: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2020.
Ebû Nasr Serrâc Tûsi. el-Lüma’ İslâm Tasavvufu. çev. Hasan Kamil Yılmaz. İstanbul: Altınoluk, 1996.
ELMASOĞLU, Kamile. “Tüketim Kültüründe Etkili Bir Araç Olarak Reklamın Işlevlerine Dair Genel Bir Değerlendirme”. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi 2/4 (2017), 27-42.
Geylâni, Abdûlkâdir. El Fethu’r Rabbâni. İstanbul: Gelenek Yayıncılık, 5. basım, 2011.
“Home - Revolving Doors”. Erişim 16 Mayıs 2023. https://revolving-doors.org.uk/
Hook, Joshua N. vd. “Minimalism, voluntary simplicity, and well-being: A systematic review of the empirical literature”. The Journal of Positive Psychology 18/1 (Ocak 2023), 130-141. https://doi.org/10.1080/17439760.2021.1991450
İbni Mace. Sünen İbn-i Mâce. b.y.: Türdiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2015.
İbnü’l-Arabî, Muhyiddin. Fütuhat-ı Mekkiyye. çev. Ekrem Demirli. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2007.
İskenderi, İbn Ataullah el-. Tasavvufi Hikmetler. çev. Selahattin Hacıoğlu. İstanbul: Kurtuba Kitap, 2010.
Kang, Jiyun vd. “Minimalism as a Sustainable Lifestyle: Its Behavioral Representations and Contributions to Emotional Well-Being”. Sustainable Production and Consumption 27 (Temmuz 2021), 802-813. https://doi.org/10.1016/j.spc.2021.02.001
Kaşânî, İzzeddîn. Tasavvufun Ana Esasları (Misbâhu’l-Hidâye ve Miftâhu’l-Kifâye). çev. Hakkı Uygur. İstanbul: Kurtuba, 2010.
Kur’ân ve Meâli. Erişim 15 Nisan 2023. https://www.kuranvemeali.com/
Kuşeyri, İmam. Risale-i Kuşeyri. çev. Ali Arslan. İstanbul: Hikmet Neşriyat, 2012.
Kübrâ, Necmeddîn-i. Seyr-ü Süluk Risaleleri. çev. Süleyman Gökbulut. İstanbul: İlk Harf Yayınevi, 2016.
Lykken, David. Happiness: The Nature and Nurture of Joy and Contentment. Newyork: Golden Guides from St. Martin’s Press, First Edition, 2000.
Mekkî, Ebû Tâlib. Kûtu’l - Kûlub (Kalplerin Azığı ). çev. Ali Kaya - Dilaver Selvi. 4 Cilt. İstanbul: Semerkand Yayıncılık, 2003.
MIT News | Massachusetts Institute of Technology. “Stopping the Revolving Prison Door”. 10 Mayıs 2017. Erişim 24 Haziran 2023. https://news.mit.edu/2017/stopping-revolving-prison-door-reducing-recidivism-mit-jpal-0510
“Revolving Door Phenomenon /APA Dictionary of Psychology”. Erişim 24 Haziran 2023. https://dictionary.apa.org/revolving-door-phenomenon
Rojas, Mariano - Veenhoven, Ruut. “Contentment and Affect in the Estimation of Happiness”. Social Indicators Research 110/2 (Ocak 2013), 415-431. https://doi.org/10.1007/s11205-011-9952-0
Sezgi̇n, Murat - Farimaz, Mehtap. “Tüketim Kültüründe Yeni Soyut İhtiyaçlar Yaratırken Televizyon Reklamlarının Rolü ve İşlevi”. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 4/4 (Ekim 2016), 55-69.
Tatcı, Mustafa. Yunus Emre Divanı. İstanbul: H Yayınları, 2020.
Tatci, Mustafa. “Yûnus Emre’den Yolcuya Öğütler Risâletü’n-Nushiyye”. Türk Ekini 4 (Aralık 2019), 6-25.
TDV İslâm Ansiklopedisi. “Kanaat”. Erişim 24 Mayıs 2023. https://islamansiklopedisi.org.tr/kanaat
The Minimalists. “What Is Minimalism?”. Erişim 25 Mayıs 2023. https://www.theminimalists.com/minimalism/
Tufeyl, İbn - Sina, İbni. Hay Bin Yakzan. çev. M. Şerafeddin Yaltkaya - Babanzade Reşid. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 5. Basım, 2019.
Tura, H. Nazmi. “Tama’”. Diyanet İşleri Reisliği 1960 Yıllığı, 1960, 82-84.
Yesevî, Hoca Ahmed. Divân-ı Hikmet. İstanbul: H Yayınları, 2. Basım, 2016.