1260-61 / 1844-45 TEMETTUAT KAYITLARI IŞIĞINDA KAZMACA KÖYÜNÜN SOSYAL VE EKONOMİK GÖRÜNTÜSÜ
Temettüat Defterleri XIX. yüzyıl Osmanlı sosyal ve ekonomik tarihinin
önemli kaynaklarından biridir. Vergi kaynaklarını yeniden tespit ederek
halkın üzerindeki vergi yükünü hafifletmek ve vergi dağılımında yaşanan
adaletsizliği önlemek amacıyla hazırlanan temettuat kayıtları
sosyo-ekonomik ve demografik yapının da ortaya konulmasında önemli
bilgiler sunmaktadır. Kayıtlarda anılan dönemde bölgelerin mal-mülk,
hayvan, arazi ve insanların şahsi malvarlıklarının kaydedilmesi ile
sosyo-ekonomik hayat, nüfus ve tarımsal ekonomi ile ilgili bütün
karakteristik özellikler ortaya konulmaktadır. Kayıtlarda ayrıca
mükelleflerinin adları, lâkapları, meslekleri hakkında da bilgi
alabilmek mümkün olmaktadır. Bu çalışmada, H.1260-1261/M.1844-1845
yılında Keskin Kazasına tabi Kazmaca karyesinin 758 numaralı temettuat
defterinden faydalanılarak, sosyal ve ekonomik yapısı ortaya konulmaya
çalışılmıştır. Toplam 35 hanesi olan karyede, insanların geçimlerini
büyük ölçüde tarım ve hayvancılıktan sağladıkları anlaşılmaktadır. Köyde
tarımsal manada buğday ve arpa üretimi yapılmaktadır. Hayvancılık
alanında ise daha çok küçükbaş- büyükbaş hayvanlar ile yük ve binek
hayvanları yetiştirilmektedir. Meslek dalı olarak ziraat erbabının
fazlalığı dikkat çekmektedir. Bunun yanında, imam, hizmetkâr ve çoban
gibi meslek kollarında görev yapan kimselerinde olduğu kayıtlardan
anlaşılmaktadır. Köyde vergi mükellefi hane reislerinin tarım,
hayvancılık ve meslek gelirleri ile birlikte ödemiş oldukları vergi
çeşitleri tespit edilerek vergi yükleri de ortaya konulmaya
çalışılmıştır.
___
- BOA, ML VRD.TMT,758.
- Barkan, Ö. L
., (1953).
Tarihî demografi araştırmaları ve Osmanlı tarihi
(Cilt: X).
İstanbul: Türkiyat Mecmuası.
Bozkurt, N. (2011). T1844
-
1845 Tarihli Temettuat Defterine Göre
Kütahya Sancağı Dazkırı Kazası Evciler Köyünün Sosyal ve Ekonomik
Yapısı,
Uluslararası Sosy
al Araştırmalar Dergisi
, 4 (19): 135
-
156.
Devellioğlu, F. (1996),
"Temettü'
-
Temettüat",
Osmanlıca
-
Türkçe
Ansiklopedik Lügat (
13. Baskı.)
Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları,