AMERİKAN YAKINDOĞU YARDIM HEYETİ’NİN MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİNDE URFA VE ÇEVRESİNDEKİ YARDIM ÇALIŞMALARI
Osmanlı Hükümeti tarafından yayınlanan Sevk ve İskân Kanunu neticesinde
göçe tabi tutulan Ermenilere yardım etmek amacıyla ABD menşeili Ermeni
Yardım Komitesi (The Armenian Relief Committee, ARC) adı ile bir yardım
organizasyonu tesis edildi. Ekim 1915’te James Barton başkanlığındaki bu
komite, faaliyet sahasının zamanla genişlemesi ile birlikte farklı
isimler altında çalışmalarını sürdürdü. 6 Ağustos 1919’da Yakındoğu
Yardım Heyeti (Near East Relief, NER) adını alan heyet, Osmanlı
kaynaklarında ise Amerikan Şark-ı Karib Muavenet Cemiyeti adı ile
anılacaktır. Diğer taraftan yardım faaliyetlerinin sistemli bir şekilde
yürütülmesi amacıyla NER tarafından Osmanlı coğrafyası ise çeşitli ana
yardım merkezlerine ayrıldı. Söz konusu merkezî bölgelerden birisi Halep
olup, dönem dönem değişmekle birlikte Urfa, Antep, Maraş, Mardin,
Diyarbakır, Kilis ve Bilecik gibi yerleşim yerlerindeki yardım
faaliyetleri de Halep’teki ana yardım merkezine bağlı olarak yürütüldü.
Bu çalışmada öncelikli olarak NER’in Urfa’daki yardım faaliyetleri
incelendi. Urfa’nın yanı sıra Halep, Antep, Kilis, Maraş, Mardin,
Diyarbakır ve Bilecik çevrelerinde icra edilen yardım faaliyetleri de
irdelenen bölgeler arasındadır. Bu bağlamda, başta Uluslararası
Araştırma için Dijital Kütüphane (Digital Library for International
Research / DLIR) adresinde yer alan American Board - Near East Relief’e
ait arşiv belgeleri olmak üzere, çeşitli tetkik eserler incelemeye tabi
tutuldu
___
- Records
of
the
American
Board
of
Commissioners
for
Foreign
Missions, Affiliates, and Successor
Organizations.
Turkey and the
Balkans, 1825
-
1999. American Research Institute in Turkey (ARIT),
United Church of Christ, SALT
Research/
Near
East Relief
(NER)
:
NER,
ABA132C027
026
,
Hand Book
-
Near East Relief
, Publisher: The
Headquarter of the Near East Relief Committee, October 1920.
NER,
ABA132C037002A13
, 27 Şubat 1919
NER,
ABA132C037014A03
,
16th Meeting
, 28 Nisan 1919.
NER,
ABA132C027026
,
Hand Book
-
Near East Relief
, s. 44.
NER
,
ABA132C0103005
,
The Acorne
, Volume: 1, No. 3, 21 Haziran
1919.
NER,
ABA132C0105003
,
The Acorne
, Volume: 1, No. 5, 5 Temmuz
1919.
NER,
ABA132C0105005
,
The Acorne
, Volume: 1, No. 5, 5 Temmuz
1919.
NER,
ABA132C010600
,
The Acorne
, Volume: 1, No. 6, 12 Temmuz
1919.
NER,
ABA132C0107001
,
The Acorne
, Volume: 1, No. 7, 19 Temmuz
1919.