Ümraniye'de hekimlerin tüberküloz kontrolü ve DOTS hakkındaki bilgi ve tutumları

Tanımlayıcı tipteki araştırmada Ümraniye’de çalışan hekimlerin erişkin tip akciğer tüberkülozu (TB), ülkemizdeki TB kontrol programı ve DOTS (DGTS: Doğrudan Gözetimli Tedavi Stratejisi) hakkındaki bilgi düzeyleri ve tutumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Veriler, 7-30 Haziran 2004'te Ümraniye'de kayıtlı hekimlerin yüzde 71,2’sine (166/233) gözlem altında anket uygulanarak toplanmıştır. Hekimlerin meslekte geçirdikleri süre ortancası 14 yıldır ve yüzde 65,7’si uzmandır. Hekimlerin yüzde 95,1'i tüberkülozun ülkemiz için önemli bir hastalık olduğunu, halkın bu hastalık hakkındaki bilgiyi sıklıkla (yüzde 57,2) sağlık çalışanlarından, özellikle de hekimlerden edindiğini belirtmesine karşın, yüzde 70,9’u tüberküloz hakkında mezuniyet sonrası bilimsel bir etkinliğe katılmamıştır. Hekimlerin TB semptomları ve tedavide kullanılan ilaç adları hakkındaki bilgileri iyi olsa da, yüzde 45,2’si T.C. Sağlık Bakanlığı’nın tüberküloz için bir kontrol programı, yüzde 22,9’u da T.C. Sağlık Bakanlığı'nda tüberküloz için örgütlenme olup olmadığı hakkında fikri olmadığını belirtmiştir. Hekimlerin yüzde 53,0’ý uzman hekimlerin yanı sıra, pratisyen hekimlerin de TB tanısı koyabileceğini belirtmiştir. Ancak yüzde 15,1'i, erişkin tip TB kesin tanısının PPD testi ile koyulabileceği şeklinde yanlış bilgiye sahiptir. Hekimlerin pratisyen ya da uzman olmaları ile TB’nin kesin tanısının nasıl konulduğu hakkındaki bilgilerinin doğruluğu açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p>0,05). TB tedavisinin en az 6 ay sürmesi gerektiğini bilenler ise hekimlerin yüzde 39,8’ini oluşturmuştur. Hekimlerin pratisyen veya uzman olmaları, devlet ya da özel sektörde çalışmaları ve hekimlik süreleri, bu soruyu doğru yanıtlamaları açısından fark oluşturmamıştır (p>0,05). Hekimlerin yüzde 76,5'i daha önce DOTS’u duymadığı halde, kendilerine kısaca bilgi verildiğinde yüzde 64,5'i DOtS’un Ümraniye'de uygulanabileceğini belirtmekle birlikte, başka bir soruda %57,8'i hastaların ilaç içirtme sorumluluğunu alamayacağını belirtmiştir. Bu kararlarında da sıklıkla (yüzde 43,8) iþ yüklerinin fazla olmasını neden göstermiışlerdir. Bu araştırma göstermiştir ki; bölgedeki hem pratisyen, hem de uzman hekimlerin TB kontrolü ve örgütlenmesi hakkındaki bilgi eksiği önemli düzeydedir. T.C. Sağlık Bakanlığı Verem Savaş Daire Başkanlığı başta olmak üzere, üniversiteler, VSD’ler ve ilgili diğer kurum ve kuruluşlar, TB kontrolünde kilit rol alan sağlık personelinin daha donanımlı duruma gelmesi için TB kontrolü hakkında düzenli ve sürekli eğitim programının hazırlanması ve uygulamaya sokulmasında işbirliği içinde olmalıdır.

Physicians knowledge and attitude about tuberculosis control and dots at Ümraniye health district

This research was carried out to investigate the knowledge and attitudes of physicians at Ümraniye District about control of tuberculosis (TB) and DOTS (Directly Observed Treatment Strategy). In this descriptive study data were obtained by a self administered questionnaire with a response rate of 71.2 percent (166/233) of physicians working at Ümraniye at June 2004. The duration of graduating from school of medicine median value was 14 years and 65.7 percent of the physicians were specialists. Although most of the physicians (95.1 percent) stated that TB is an important disease for Turkey and public gather the information about TB mostly from health workers and especially from physicians (57.2 percent), 70.9 percent had not attended any post graduate education about TB. However the physicians know much about the symptoms of TB and the names of anti-TB drugs, 45.2 percent have no idea that Turkish Ministry of Health has a TB control programme and 22.9 percent suggested that they don't know whether there is an organization for TB in Turkey or not. In spite of the fact that 53.0 percent of the physicians believe the diagnosis of TB is not only the job of specialists but also the general physicians as well, 15.1 percent identified that adult type of TB can be diagnosed by PPD test which has no diagnostic value for adults in Turkey. There isn't a statistical difference between specialists and practitioners about their knowledge of definite diagnosis of TB (p>0.05). 39.8 percent of the physicians know that TB treatment should be at least six months. For this question, there is no statistical difference in terms of being specialist or not, working at government or private sector and the duration of graduation (p>0.05). Although 76.5 percent of the physicians haven't heard about DOTS yet, 64.5 percent stated that DOT can be applied at Ümraniye after getting a brief information. At an other question, 57.8 of the physicians unfortunately suggested that they couldn't take the responsibility for observing their patients taking pills, mostly because of their workload (43.8 percent). This research has shown that; both the prcitioners and the specialists do not have enough knowledge about control of TB and even the TB organization in Turkey. Turkish Ministry of Health, universities and other related organizations must collaborate in order to provide health was about control of TB .

___

  • 1.Türkiye'de Tüberkülozun Kontrolü için Başvuru Kitabı,T.C. Sağlık Bakanlığı Verem Savaş Daire Başkanlığı, Ankara, 2003
  • 2.Pio A., Chaulet P. Tuberculosis Handbook, , World Health Organization,Geneva,1998.
  • 3.Global Tuberculosis Programme, WHO Global Report, WHO, Geneva, 2001.
  • 4.Koçoğlu F, Verem Savaşı, .Hacettepe Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Yayını, Ankara, 1986.
  • 5.Özkara Ş..Tüberkülozda Tedavi İlkeleri, Tedavi ve Tedavinin izlenmesi, Toraks Derneği I.Kış Okulu, Adana, 24-26 Ocak 2002. Erişim tarihi:30.08.2005 www.toraks.org.tr/kisokulu-ppt-pdf/seref.pdf
  • 6.Erişim tarihi: 02.09.2004, www.istanbul.gov.tr
  • 7.Deveci S.E., Turgut T,Açık Y, Deveci F, Muz M.H. Birinci Basamak Hekimlerin Akciğer Tüberkülozu Konusunda Bilgi, Tutum ve Davranışları ile Tedavi Yaklaşımları. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2003; 51(1): 40-47
  • 8.Core Curriculum On Tuberculosis, What The Clinicians Should Know, 4th edition, 2000,CDC
  • 9.Cirit M., Orman A., Ünlü M. Afyon ilindeki Hekimlerin Tüberküloz Tanı ve Tedavisine Yaklaşımları. Toraks Dergisi, 2003;4(2): 133-137.
  • 10.Kılıçaslan Z..Tüberkülozda Bulaşma, Patogenez ve Tanı, Toraks Derneği 1. Kış Okulu, 24-26 Ocak Adana, 2002. Erişim tarihi: 30.08.2005. http://www.toraks.org.tr/kisokulu.php7pid = 5
  • 11.Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi. T.C.Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı, Ankara,2001:s.3
  • 12.Hong Y.R, Kwon D.W, Kim S.J., Chang S.C., Kang M.K. Lee E.R, Moon H.D., Lew W.J. Survey of knowledge, attitudes and practices for tuberculosis among general practitioners. Tubercle and Lung Disease,1995; 76(5):431-435
  • 13.Bogdorff MW, Floyd K, Broekmans JF Interventions to reduce tuberculosis mortality and transmission in low -and middle-income countries. Bull World Heath Organ 2002; 80(3):217-27
  • 14.Singla N., Sharma RR.Singla R., Jain R.C. Survey of knowledge, attitudes and practices for tuberculosis among general practitioners in Delhi, India. Int J Tuberc Lung Dis, 1998; 2(5): 384-389
  • 15.Freiden T R., Driver C.R., Tuberculosis control: past 10 years and future progress. Tuberculosis, 2003: 1-4.