Orta Yaş Dönemi Kadınların Menopozal Yakınma ve Öz-Etkililik Algılarının Değerlendirilmesi*

Giriş-Amaç: Menopoz; biyolojik, psikolojik, sosyalve kültürel faktörleri kapsayan kadın yaşamındakiönemli bir geçiş dönemidir. Bu dönemde kadınlarınyaşayabilecekleri birçok sorun bireyin öz-etkililikalgısını olumsuz etkileyebilir. Bu çalışma, orta yaşdönemi kadınların öz-etkililik algılarını belirlemekamacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır.Gereç-Yöntem:Araştırma, Kırşehir il merkezindeki364 orta yaş dönemi kadın üzerinde yapılmıştır.Araştırmanın verileri, anket formu ve Öz-EtkililikYeterlik Ölçeği (ÖEYÖ) ile toplanmıştır.Bulgular:Kadınların %38.5’inin 55-59 yaşlarıarasında, %42.3’ünün ilkokul mezunu, %86’sınınçalışmadığı, %78.8’inin evli olduğu saptanmıştır.Kadınların toplam ÖEYÖ puan ortalaması76.08±19.97 olarak belirlenmiştir. Tartışma ve Sonuç: Araştırmanın sonucunda; 50-54 yaşındaki, üniversite mezunu, çalışan, evli, eşiüniversite mezunu, çocuk sahibi, sağlık güvencesiolan ve kronik bir hastalığa sahip olmayan kadınlarınöz-etkililik algıları diğer gruplardan daha yüksekbulunmuştur. Menopoza normal zamanda giren,premenopozal dönemde olan ve menopoza yöneliktedavi alanların ÖE algıları diğerlerine göre yüksekçıkmıştır. Sıcak basması, gece terlemesi, boğulmahissi gibi vazomotor; hüzünlenme, ağlama nöbetlerigibi emosyonel; üriner enfeksiyon, ürinerinkontinans gibi ürogenital sorun yaşamayankadınların ÖE puan ortalamaları bu sorunlarıyaşayanlara göre daha yüksek çıkmıştır.

PDF

___

1.Tot Ş. Menopozun psikiyatrik yönleri. AnatolianJournal of Psychiatry. 2004;5:114-9.

2.Görgel EB, Çakıroğlu FP: Menopoz DönemindeKadın, s.2-12, Ankara Üniversitesi Basımevi,Ankara (2007).

3.Taşkın L: Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği,s.526-31, Sistem Matbaacılık, Ankara (2007).

4.Türkiye İstatistik Kurumu.http://www.tuik.gov.tr/Gosterge.do?id=3714&sayfa=giris&metod=IlgiliGos terge. Erişim Tarihi:10.06.2010.

5.Atasü T: Menapoz Tedavisi ve Kanser, s.5-211,Nobel Kitapevi, İstanbul (2001).

6.Özkan A. Cerrahi yolla menopoza giren kadınlaraverilen eğitimin, menopozal yakınmalarıalgılamasına ve yaşam kalitesine etkisi. YüksekLisans Tezi, Marmara Üniversitesi: Sağlık BilimleriEnstitüsü. İstanbul, 2006.

7.Bandura A: Self-efficacy: The Exercise of Control,p.35-38, Freeman, New York (1997).

8.Bandura A. Self- efficacy: Toward a unifying theoryof behavioral Change. Psychol Rev.1977;84(2):191-215.

9.Erefe İ, Bahar Z, Bayık A ve ark. HemşirelikteAraştırma İlke Süreç ve Yöntemleri, Odak OfsetMatbaacılık, İstanbul (2002).

10.Sherer M, Maddux JE. The self efficacy scaleconstruction and validation. Psychological Reports.1982;51:663-71.

11. Gözüm S, Aksayan S. Öz etkililik-yeterlik ölçeğininTürkçe formunun güvenirlik ve geçerliği. AtatürkÜniv HYO Derg. 1999;2(1):21-34.

12.Ergöl Ş. Klimakterik dönemdeki kadınların sağlıkbakımlarına ilişkin bilgi, uygulama ve tutumları.Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi: SağlıkBilimleri Enstitüsü. Ankara, 2001.

13.Yahya S, Rehan N. Age, pattern and symptoms ofmenopause among rural women of Lahore. J AyubMed Coll Abbottabad. 2002;14(3):9-12.

14.Koçoğlu F. Sağlığı geliştirici yaşam tarzı ve özetkililik-yeterlilik durumunun sosyo-ekonomikdurum ile İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, SelçukÜniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Konya, 2009.

15. Earvolino-Ramirez ME. Commentary on “theinfluence of basic conditioning factors on healthybehaviors, self-efficacy, and self-care in adults”. JHolist Nurs. 2006;24(3):186-7.

16. Sergek E, Sertbaş G. SSK hastanesinde çalışanhemşirelerin sosyodemografik özellikleri ve öz-etkililik, yeterlilik düzeyleri. Atatürk Üniv. HYODerg. 2006;9(1):41-8.

17.Akın S. Meme kanserli hastaların yaşam kalitelerive öz-etkililiklerinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi,İstanbul Üniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü.İstanbul, 2007.

18.Albal E. Depresyonla başa çıkmada öz yeterlik ilealgılanan sosyal destek arasındaki ilişki. YüksekLisans Tezi, İstanbul Üniversitesi: Sağlık BilimleriEnstitüsü. İstanbul, 2009.

19.Evlice YE, Tamam L, Karataş G. Menopoz vetedavi sürecinde ortaya çıkan ruhsal sorunlar.Anadolu Psikiyatri Derg. 2002;3:108-12.

20.Okanlı A, Tortumluoğlu G, Kırpınar İ. Gebekadınların ailelerinden algıladıkları sosyal destek ileproblem çözme becerileri arasındaki ilişki. AnadoluPsikiyatri Derg. 2003;4:98-105.

21.Bandura A. Health promotion by social cognitivemeans. Health Edu&Beh. 2004;31(2):143-64.

22.Özgür N. Klimakterium dönemindeki kadınlarınyaşadıkları menopoz semptomları ve başa çıkmayolları. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi:Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul, 2007.

23. Bandura A. Self-efficacy: Encyclopedia of HumanBehavior, p.71-81, Academic Press, New York(1994).

24. Çoban A, Nehir S, Demirci H ve ark. Klimakterikdönemdeki evli kadınların eş uyumları vemenopoza ilişkin tutumlarının menopozalyakınmalar üzerine etkisi. Fırat Üniv Sağ Bil Derg.2008;22(6):345-9.

25. Torres RY, Marks R. Relationships among healthliteracy, knowledge about hormone therapy, self-efficacy, and decision-making amongpostmenopausal health. J HealthCom.2011;14(1):43-55.

26.Oğurlu N. Kadınların menopozal yakınmaları vebaşetme yöntemlerinin incelenmesi. Yüksek LisansTezi, Adnan Menderes Üniversitesi: Sağlık BilimleriEnstitüsü. Aydın, 2008.

27.Woods NF, Mitchell ES. Symptoms during theperimenopause: prevalence, severity, trajectory,and signifiance in women’s lives. The Am J Med.2005;118(12):14-24.

28.Saraçoğlu F. Menopoz ve HRT. Geriatri.1998;1(2):76-88.

29.Birol L: Hemşirelik Süreci, s.356, 10. Baskı, DumanOfset Matbaacılık, İzmir (2011).

30. Zengin N. İdrar kaçıran kadınlarda hemşirelikeğitimi ve davranışsal tedavinin konfor, pelviktaban kas egzersizi uygulaması öz-etkililik algısı veyaşam kalitesine etkisi. Doktora Tezi, MarmaraÜniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara,2008.