Tarık Buğra Romanında Millî Ülkünün Sembolik Yüzü: Küçük Ağa

Ulusların/toplumların sosyokültürel yapısındaki değişimler/dönüşümler, edebî eserlerine yansır. Türk edebiyatı da bu bağlamda sanatın yansıtıcı rolünü simgeleyen örnekleri içerir. Özellikle Cumhuriyet dönemi Türk romanı, yakın dönem tarihinden ve Anadolu insanından beslenen yapısıyla büyük bir dönüşümün referansında şekillenir; bu durum, 1920’lerde başlayan ve günümüze kadar devam eden memleket edebiyatı gibi yeni bir ekole zemin hazırlar. 1950’den sonra bu ekole, Tarık Buğra da katılır. Tarık Buğra, Millî Mücadele’nin toplum hafızasındaki etkisini farklı bakış açısıyla yansıtır. Küçük Ağa, bu durumun örneğidir. Küçük Ağa, kültürel açıdan değişen zihniyetin, metaforik boyutta aktarımıdır; yazar, bu romanda Osmanlı Devleti’nin intihaya sürüklenen durumu karşısında, istikbalini önceleyen insanı, başkişi Küçük Ağa’nın şahsında anlatır. Millî Mücadele’nin edebiyata yansımaları bağlamında değerlendirdiğimiz bu çalışmamızı, başkişinin yaşadığı süreci referans alarak iki ana bölümde inceledik. Birinci bölümde padişah ve hilafet kavramlarının kişileşmiş yüzünü, ikinci bölümde ise millî ülküyü referans alarak varolma savaşı veren Türk toplumunun yaşama iradesini ele aldık.

IN THE NOVEL BY TARIK BUĞRA OF THE NATİONAL IDEAL SYMBOLIC FACE: KÜÇÜK AĞA

Changes in socio-cultural structure of nations are reflected in their literary works with all their reflections. Turkish literature includes characteristic examples that symbolize the reflective role of art as well. Especially the Turkish novel of the Republican era witnesses the adventure of being rebuilt with its structure nourished from the recent history and Anatolian people. This situation prepares the ground for the new school like the country literature that started in the 1920s and continues to the present day. After 1950, Tarık Buğra joined this school. Tarık Buğra reflects the impact of national struggle on society's memory from a different perspective. The Küçük Ağa is the symbolic expansion of this situation. Küçük Ağa is the embodied spirit of the culturally changing mindset; the author narrates the person who is strong-willed to reestablish his future against the empire's suicidal situation in the name of Küçük Ağa. In the context of the reflections of the National Struggle on literature, we have examined this study in two main sections with reference to the transformation experienced by the protagonist. In the first part, we discussed the personalized face of the concepts of the sultan and the caliphate, and in the second part, we discussed the will of the Turkish society that fought for existence by clinging to the judgmental side of the national ideal.

PDF

___

Aktaş, Şerif (2011). Edebiyat ve Edebi Metinler Üzerine Yazılar. Ankara: Kurgan Edebiyat Yayınları.
Andı, Fatih (2000). Tarık Buğra. İstanbul: Şule Yayınları.
Bauman, Zygmunt (2017). Kimlik. Çev. Mesut Hazır. Ankara: Heretik Yayınları.
Bulut, Yıldıray (2016). Tarık Buğra’nın Romancılığı. Ankara: Gece Kitaplığı.
Buğra, Tarık (1992). Küçük Ağa. İstanbul: Ötüken Yayınları.
Buğra, Tarık (2018). Küçük Ağa. İstanbul: İletişim Yayınları.
Çetin, Nurullah (2008). Tarık Buğra. “Tarık Buğra’nın Küçük Ağa Romanının Tahlili”. Editörler: Tekin, Mehmet, Yılmaz, Ebru Burcu. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Enginün, İnci (2012). Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları 1. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Fromm, Erıch (1995). Umut Devrimi. Çev. Şeyma Yeğin. İstanbul: Payel Yayıncılık.
Gasset, Ortega Y (2011). İnsan ve Herkes. Çev. Neyire Gül Işık. İstanbul: Metis Yayınları.
Gündüz, Osman (2004). Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı. “Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı”. Editör: Korkmaz, Ramazan. Ankara: Grafiker Yayınları.
Kolcu, Ali İhsan (2008). Tarık Buğra. “Yeni Bir Bedende Uyanmak ya da Küçük Ağa Romanında Metamorfoz”. Editörler: Tekin, Mehmet, Yılmaz, Ebru Burcu. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Korkmaz, Ramazan (2004). Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
Korkmaz, Ramazan (2015). Yazınsal Okumalar. İstanbul: Kesit Yayınları.
Lelekadis, Kanakis (2000). Toplum ve Bilinçdışı. Çev. Abdullah Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
May, Rollo (2013). Özgürlük ve Kader. Çev. Ali Babaoğlu. İstanbul: Okyanus Yayınları.
Robins, Morley ve Kevin, David (2011). Kimlik Mekânları. Çev. Emrehan Zeybekoğlu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Tekin, Mehmet (2008). Tarık Buğra. “Tarık Buğra’nın Sanat ve Edebiyat Anlayışı”, Editörler: Tekin, Mehmet, Yılmaz, Ebru Burcu. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Öztuna, Yılmaz (2017). Büyük Osmanlı Tarihi. İstanbul: Ötüken Yayınları.
Ülken, Hilmi Ziya (2013). Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Yılmaz, Ebru Burcu (2012). İnsanı Yüceltme Kaygısında Bir Yazar Hikâye ve Romanlarıyla Tarık Buğra. Ankara: MEB Yayınları.