“ÖTEKİ BEDEN”: BİR ÖTEKİLİK BİÇİMİ OLARAK ENGELLİ BEDEN VE ENGELLİLİK

Tarih boyunca dünya üzerindeki tüm toplumlarda engellilik var olmuştur. Engelliliğin bu tarihselliğine ve evrenselliliğine karşın, bazı istisnalar dışında engelli bireyler, çeşitli ayrımcılıklara maruz kalmışlardır. Bedensel farklılıklar, sosyal yapılar tarafından, bazı bedenlerin norm (olması gereken) bazılarının ise norm dışı yani “Öteki” şeklinde tanımlanarak belirlenmiştir. Ötekiliğin derecesi ise normdan ortaya çıkan çeşitliliğin derecesine göre tanımlanmıştır. Normalite ve ötekilik, kim normal ya da öteki soruları, içinde yaşanılan kültüre ve zamana göre farklı şekillerde tanımlanmıştır. Yerellik evrensellikle bilinmezlik mantıkla yer değiştirmiş, bilgi ile aklın statüsü bedensel deneyimlerin yerini almıştır. Bunun sonucunda normalite beyaz, genç, yetenekli, erkek bedeni olarak belirlenmiş, ötekilik ise bir marjinalite formu olarak hiyerarşiye göre konumlandırılmıştır

“Other Body”: Disabled Body and Disability as a Form of Otherness

Disability has been present in all societies in the world throughout history. In spite of the long history and universality of disability, people with disabilities have been discriminated almost without exception. Physical differences have determined social structures by defining certain bodies as the norm, and defining those which fall outside the norm as 'Other'. The degree of 'Otherness' is defined by the degree of variation from the norm. Normality and otherness as well as who is normal or other have been defined in different ways according to the time and culture in which the question was asked. Universality replaced locality, reason replaced mystery, knowledge and state of the mind superseded the lived experience of the body. 'Normality', then became determined by the ideal of the white, youthful, able, male body; and otherness became hierarchically placed as marginality

Keywords:

Disability, Disabled body, Other Otherness,

PDF

___

ASLAN, M., ŞEKER, S. 2011, “Engellilere Yönelik Toplumsal Algı, Siirt Örneği,” www.sosyalhaklar.net/2011/bildiri/aslan-seker.pdf, Erişim Tarihi: 10-07-2012.

BAMPI, L.N. da Silva, GUILHEM, D., ALVES E.D., 2010, “Social Model: A New Approach of the Disability”, Latino-Am.Enfermagem, Jul-Aug:18 (4), Brazil.

BARNES, Colin, 1985, “Discrimination Against Disabled People”, http://www.disability- archive.leeds.ac.uk/, Erişim Tarihi: 07-07-2012.

BARNES, Colin, 1991, “Discrimination: Disabled People And The Media”. http://www.disability-archive.leeds.ac.uk/, Erişim Tarihi: 07-07-2012.

BAUMAN, Z., 2003, Modernlik ve Müphemlik, İstanbul: Ayrıntı yay.

BAUMAN, Z., 1998 Postmodern Etik, İstanbul: Ayrıntı yay.

BORSAY, A., 1997, “Personal Trouble or Public Issue? Towards a Model of Policy For People With Physical And Mental Disabilities.” Disability Studies: Past Present and Future (edit: L. Barton&M. Oliver), Leeds: The Disability Pres., http://www.disability- archive.leeds.ac.uk/, Erişim Tarihi: 08-07-2012.

CAPRA, F.,1992, Batı Düşüncesinde Dönüm Noktası, İstanbul: İnsan yay.

COLEMAN, L. M., 2006 “Stigma: An Enigma Demystified” The Disability Studies Reader, (edit: Leonard Davis), New York: Routledge.

DE BEAUVOIR, Simone, 1949, “Woman as Other” http://www.marxists.org/reference/subject/ethics/debeauvoir/2ndsex/introduction.ht m, Erişim Tarihi: 03-07-2012

FINKELSTEIN, V., 1980, “Attitudes and Disabled People: Issues for Discussion”, Post- Experience Courses Unit, The Open University, Great Britain, World Rehabilitation Fund., http://www.disability-archive.leeds.ac.uk/, Erişim Tarihi: 10-07-2012.

GOFFMAN, E., 2006, “Selections from Stigma”, The Disability Studies Reader, (edit: Lennard J. Davis), New York: Routledge.

HUNT, P., 1996, “A Critical Condition.” http://www.disability-archive.leeds.ac.uk/, Erişim Tarihi: 11-07-2012.

JERVIS, J., 1999 Transgressing The Modern, Explorations in the Western Experience of Otherness, USA: Blackwell.

MORRIS, J., 2005, “Independent Living: The Role of Evidence and Ideology in the Development of Government Policy.”, http://www.disability-archive.leeds.ac.uk/, Erişim Tarihi: 05-07-2012.

NAZLI, A., 2012, “I'm Healthy”: Construction of Health in Disability” Disability and Health Journal, Volume 5, Issue 4.

OLIVER, M., 1983, “The Politics of Disability”, http://www.disability-archive.leeds.ac.uk/, Erişim Tarihi: 04-07-2012.

OLIVER, M., 1990, “The Individual and Social Models of Disability”, http://www.disability- archive.leeds.ac.uk/, Erişim Tarihi: 05-07-2012.

ÖZİDA, 2002, “Özürlüler Araştırması”, Ankara: Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı.

ÖZİDA, 2009, “Toplum Özürlülüğü Nasıl Anlıyor?” Ankara: Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı.

ÖZİDA, 2010, “Özürlülüğe Dayalı Ayrımcılığın Ölçülmesi Araştırması,” Ankara: Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı.

SCHNAPPER, D., 2005, Sosyolojik Düşüncenin Özünde Öteki İle İlişki,İstanbul: Bilgi Üniversitesi yay.

SENNETT, R. (2006) Ten ve Taş, Batı Uygarlığında Beden ve Şehir, İstanbul: Metis yay.

STGM, 2007 (Sivil Toplum Geliştirme Merkezi) “Hep Yenik Başlama Duygusu, Türkiye’de Ayrımcılık Uygulamaları: Mağdurlar Ve Uzmanlar Anlatıyor”, (edit: İ. Aktan), , İstanbul: Odak Ofset.

STIKER, H. J., 2002, A History of Disability, USA: Michigan Univesity Press.

TURNER, B.S., 1995, Medical Power and Social Knowledge, London: Sage Pub.

TURNER, B.S., 2001, The Body & Society, London: Sage Pub.

Türk Dil Kurumu: http://www.tdk.gov.tr, Erişim Tarihi: 03-07-2012.

ZARB, G., 1995 “Modelling the Social Model of Disability” http://www.disability- archive.leeds.ac.uk/, Erişim Tarihi: 01-07-2012.