ATA TERZİBAŞİ VE İRAK TÜRKMEN EDEBİYATI

Ata Terzibaşı, Irak Türkmenlerinin ünlü bilim adamlarından biridir. Ata Bey'in Türkmenlerin kültürü, tarihi, dili ve edebiyatı hakkında yazdığı yazılar Türk dünyasında her zaman ilgiyle karşılanmıştır. Hem Arapça hem de Türkçeyi bilmesi, edebiyatı daha derinlemesine araştırmasını sağladı. Onun "Kerkük şairleri", "Erbil şairleri", "Türkmen'in Keşkülü", "Kerkük Hoyratları ve Manileri", "Fuzuli'nin İcmali Aşk Kitabı Tercümesi" ve diğer kitapları Türkmen edebiyatı için çok değerli anlatılardır. Ata Bey'in Türkmen folkloru üzerine yaptığı birçok araştırma hem kitaplarda hem de çeşitli dergi ve gazetelerde yayımlandı. Yayınladığı “Hoyratlarımızda “Güzel” Kavramı”, “Nasrettin Hoca Hakkında Yeni Belgeler”, “Sembolik Bir Müstezat Hoyrat” ve diğer makaleleri onun Türkmen folklorunu derinden bildiğini göstermektedir. Ata Terzibaşı'nın Arapça ve Türkçe bilgisi, klasik edebiyat üzerine bilimsel araştırmalar yapmasını sağlamıştır. Makalelerinde Ruhi Bağdadi, Ahdi, Kavsi, Fehmi ve diğer şairlerin hayatı ve eserleri hakkında değerli bilgiler vermiştir. Bize göre büyük Azeri-Türkmen şairi Fuzuli, Ata Terzibaşı'nın önde gelen araştırmalarından biridir. Arapça ve Türkçe yazdığı eserlerindeki zımni anlamların açıklamasını vererek Fuzuli'nin daha iyi anlaşılmasını sağlamıştır. Fuzuli'nin en çok araştırılan eseri Matlu ül Etikad'dır. Ata Terzibaşı da bu eserle ilgili araştırmalar yapmış ve önemli bilgilere ulaşmıştır. Ata Terzibaşı ilk önce Fuzuli'nin Kerkük'te doğduğunu iddia etti. Ata Terzibaşı'nın Türkmen edebiyatı üzerine yazdığı en önemli eser Kerkük şairleri ve Erbil şairleri kitaplarıdır. Bu kitaplar Türk dünyasında büyük ilgiyle karşılandı.

Anahtar Kelimeler:

Edebiyat, Türkman, Hoyrat, Azerbaycan, Osmanlı, Fuzuli, Araştırma

Ata Terzibaşı ve İrak Türkmen edebiyatı

Keywords:

Edebiyat, Türkmen, Hoyrat, Fuzuli,

PDF

___

1. Ata Terzibaşı, Kerkük Şairleri, (2013) 1. cilt ve 2. ciltler, 2. Baskı, Ötüken, İstanbul, 2013
2. Ata Terzibaşı, Kerkük Şairleri, (2013) 3., 4., 5., ciltler, 2. Baskı, Ötüken, İstanbul, 2013
3. Ata Terzibaşı, Kerkük Şairleri, (2013) 6., 7., 8., 9., ciltler, 2. Baskı, Ötüken, İstanbul, 2013
4. Ata Terzibaşı, Kerkük Şairleri, (2013) 10., 11., 12., 13., ciltler, 2. Baskı, Ötüken, İstanbul, 2013
5. Ata Terzibaşı, Füzuli hakkında yazılar, (2016) 1. Baskı, Şenyıldız Matbaacılık, İstanbul, 2016
6. Ata Terzibaşı, Kerkük hoyrat ve manileri, (1955) 1. Baskı, I cilt, Kerkük, 1955, s.140
7. Erşat Hürmüzlü, Türkmenler ve Irak, (2003) 1. Baskı, İstanbul, 2003
8. Qəzənfər Paşayev, Əta Tərzibaşının ədəbiyyatşünaslıq fəaliyyəti, (2016) 1. Baskı, Təhsil, Bakı, 2016
9. İraq-Türkman poeziya antologiyası, (2019) I cild, 1. Baskı, Elm və təhsil, Bakı, 2019
10. İraq-Türkman poeziya antologiyası, (2019) II cild, 1. Baskı, CBS-PP, Bakı, 2019
11. Mustafa Ziya/Şemsettin Kuzeci, Ata Terzibaşının makaleleri (edebi yazıları), (2018) 1. Baskı, Vadi Grafik, Ankara, 2018
12. Necat Kevseroğlu, Ata Terzibaşı Hayatı ve Eserleri, (2018) 1. Baskı, Vadi Grafik, Ankara, 2018
13. “Kardaşlık” dergisi, (2000) №8, İstanbul, 2000