Neo-Liberalizmin Gölgesinde İstihdam: Dünyada İstihdamın Durumuna İnsani Bir Bakış

Sosyal politika disiplini; kapitalizmin olumsuzluklarını gidermek ve onu yaşanılabilir bir sistem haline getirmek amacıyla ortaya çıkarılmış ve bugünkü anlamıyla; insanlığın, tüm sosyal sınıfların karşılaştıkları sosyal risklerin ortadan kaldırılabilmesi adına çaba sarf eden; insanın daha iyiye ulaşmasına odaklanmış politik bir arayış haline gelmiştir. İnsanın iyilik halini doğrudan etkileyen temel unsurlardan biri olan çalışma hak ve özgürlüğü; sosyal politika disiplini içerisindeki anlamını, istihdam olgusu ve istihdamın daha insani koşullara kavuşturulabilmesi mücadelesi içerisinde bulmuştur. Neo-liberal politikalarla birlikte; sermayenin serbest dolaşımı, dünya genelinde istihdamın mekânsal dağılımını ve koşullarını değiştirmiş, çalışanlar arasında eşitsizlikleri arttırmış ve emek eksenli çeşitli uluslararası kuruluşların ve sendikal örgütlerin bu duruma karşı alternatif arayışlar içerisine girmesine yol açmıştır.Bu çalışmayla; neo-liberalizmin, istihdamın insani koşulları üzerinde yaratmış olduğu tahribat ve dünya genelinde işgücünün çalışma koşulları, insani bir perspektifle değerlendirilmiş ve insani istihdam koşulları tartışması ortaya atılmıştır. Söz konusu değerlendirme kapsamında; işgücü piyasasının temel göstergeleri olan ücretler, çalışma süreleri, sağlıklı ve güvenli çalışma koşulları, sosyal güvenliğin kapsamı ve sendikal örgütlenme düzeyine yönelik veriler esas alınmıştır. Çalışma sonucunda; dünya genelinde istihdam koşulları açısından ciddi eşitsizlikler olduğu görülmüş; neo-liberalizm ve küreselleşmenin, gelişmemiş ülkelerde yol açtığı standarttan uzak şartlardan istifade ederek söz konusu eşitsizliği daha da derinleştirdiği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Neo-Liberalizm, Küreselleşme, Çalışma hakkı, İnsani istihdam, İnsan onuruna yakışır iş

Employment in the Shadow of Neoliberalism: A Humanitarian Overview of Global Work Environments

The discipline of social policy was created to eradicate the adverse aspects of capitalism and make it a livable system. In contemporary terms, it is a humanity-focused political quest to eliminate social risks confronted by all social classes. The right and freedom to work are predominant elements of human life that directly affect wellbeing. They have found significance in the discipline of social policy in the conception of employment and in the struggle to make occupations more humane. The free movement of capital and neoliberal policies has transformed spatial distributions and conditions of employment worldwide, increasing inequalities among employees. Thus, diverse international organizations and trade union organizations are compelled to seek alternatives.This study evaluated the damage caused by neoliberalism to the humanitarian aspects of employment and the working conditions of the global workforce. It takes a humanitarian perspective and includes a discussion on humanitarian work conditions. The assessment incorporated the principal indicators of the labor market, including data on wages, working times, healthy and safe working conditions, social security, and union organization levels. The results revealed the existence of severe inequalities in employment conditions around the world. Further, it was apprehended that the low standards of work environments in undeveloped countries resulting from neoliberalism and globalization further intensified inequities.

Keywords:

Neoliberalism, Globalization, Right to work, Decent work, Humanitarian working conditions,

PDF

___

Aktan, C. C. (2000). Monetarizm ve Rasyonel Beklentiler Teorisi. İzmir: Anadolu Matbaacılık. google scholar
Alper, Y. (2016). Türkiye’de Sosyal Güvenlik: Ders Notları. Bursa: Uludağ Üniversitesi. google scholar
Alper, Y. (2018). Küreselleşme ve Küreselleşmenin Sosyal Sorunları (Ed. Aysen Tokol ve Yusuf Alper). Bursa: Dora Yayıncılık. google scholar
Anker, R., Chernyshev, I., Egger, P., Mehran, F., and Ritter, J. A. (2003). Measuring Decent Work With Statistical Indicators. International Labour Review, 142(2), 147-178. google scholar
Ardıç, K. ve Aydın, Y. (2001). İktisat Okulları ve Emek Piyasası. İstanbul: Derin Yayınevi. google scholar
Bedir, E. (2002). Yirmi Birinci Yüzyılda İstihdamın Artan Önemi ve Eğitim İstihdam İlişkisi. Kamu-İş Dergisi, 7(1), 1-12. google scholar
Bescond, D., Chataignier, A. and Mehran F. (2003). Seven Indicators to Measure Decent Work: An International Comparison. International Labour Review, 142(2), 179-212. google scholar
Biçerli, K. M. (2016). Çalışma Ekonomisi. İstanbul: BETA Basım. google scholar
BM Türkiye (2020). İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, http://www.unicankara.org.tr/ doc_pdf/h_rigths_turkce.pdf, (E.T.: 24.04.2020). google scholar
BM. (1966). Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi google scholar
Bonacich, E. ve Gapasin, F. (2003). Örgütlenmeyenleri Örgütlemek (Küreselleşme ve Sendikal Örgütlenme). Ankara: Petrol-İş Yayınları. google scholar
Bulutay, T. (1995). Employment, Unemployment and Wage in Turkey. Ankara: ILO Yayınları. google scholar
Bülbül, O. G. (2016). Küresel Endüstri İlişkileri: İki Bin Sonrası Yeni Durum/Yeni Yaklaşımlar (Ed. Erdinç Yazıcı). Ankara: Karaağaç Yayıncılık. google scholar
Çelik, A. (2006). “Yeni Sorun Alanları, Eğilimler ve Arayışlar: Sendikaların Yeni Dünyası”, Türkiye’de Sendikal Kriz ve Sendikal Arayışlar, Der. Fikret Sazak, Epos Yayınları, Ankara, ss.17-74. google scholar
Davies, R. B. ve Vadlamannati, K. C. (2011). A Race to the Bottom in Labour Standards? An Empirical Investigation. Journal of Development Economics, 103(1), 1-14. google scholar
Davis, C. J. (2019). Taş Devrinden Bu Güne Tarihimiz: İnsanın Hikâyesi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar Egger, P., & Sengenberger, W. (2001). Decent Work Issues and Policies, ILO-Decent Work Pilot Programme, Geneva. google scholar
Ekin, N. (1971), z. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 1625, google scholar
Ekin, N. (1999). Küreselleşme ve Gümrük Birliği (Çalışma Yaşamında Dönüşüm: Çelişkiler ve Fırsatlar), İstanbul Ticaret Odası, Yayın No: 1999-47, İstanbul. google scholar
Ellison, N. (2011). Neo-Liberalizm (Ed. Pete Alcock, Margaret May ve Karen Rowlingson), Ankara: Siyasal Kitapevi. google scholar
Erdoğdu, S. (2015). Çok Uluslu Şirketler, Sendikalar ve Sosyal Politika (Ed. Ahmet Makal ve Seda Tekeli). Ankara: Anadolu Üniversitesi Yayınlar. google scholar
Erdut, Z. (2003). Küreselleşme Bağlamında Uluslararası Sosyal Politika ve Türkiye, Dokuz Eylül Yayınları, 2. Basım, İzmir. google scholar
EUROSTAT. Number Of Non-Fatal and Fatal Accidents At Work, https://ec.europa.eu/ eurostat/statistics., (E.T.: 20.04.2020). google scholar
Ghai, D. (2003). Decent Work: Concept and Indicators. International Labour Review, 142(2), 113-145. google scholar
Gökbayrak, Ş. (2003). Belediyeler, Özelleştirme ve Çalışma İlişkileri, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları, No:28, Ankara. google scholar
Gürsel, S. ve Ulusoy, V. (1999). Türkiye’de İşsizlik ve İstihdam, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. google scholar
Hamalainen, P., Takala, J. ve Kiat, T. B. (2017). Global Estimates Of Occupational Accidents And Work-Related Illnesses 2017, Singapore: Workplace Safety and Health Institute Publishing. google scholar
ILO (1999). Decent Work, International Labour Conference, 87th Session, Report of The Director General, Geneva. google scholar
ILO (2000). Decent Work and Poverty Reduction in The Global Economy, Geneva. google scholar
ILO (2001). Reducing the Decent Work Deficit: A Global Challenge, International Labour Conference, 89th Session, Report of the Director-General, Geneva, https://www.ilo. org/public/english/standards/relm/ilc/ilc89/rep-i-a.htm (E.T.: 26.04.2020). google scholar
ILO (2002). Decent Work and the Informal Economy, Report VI, International Labour Conference, 90th Session, International Labour Office, Geneva. google scholar
ILO (2011). Work-Life Balance, Policy Development Section Employment and Social Protection Segment, Geneva: ILO Publishing. google scholar
ILO (2014). Safety and Health at Work: A Vision For Sustainable Prevention, Geneva: ILO Publishing. google scholar
ILO (2017). Social Protection Report: 2017-2019, Geneva: ILO Publishing. google scholar
ILO Türkiye Ofisi (2015). Çalışma Yaşamında Temel İlkeler ve Haklar Bildirgesi, https:// www.ilo.org/ankara/about-us/WCMS_412372/lang--tr/index.htm, (E.T.: 25.04.2020). google scholar
ILO Türkiye Ofisi (2020). İnsana Yakışır İş, https://www.ilo.org/ankara/areas-of-work/ dw/lang--tr/index.htm, (E.T.: 23.04.2020). google scholar
ILO. 102 Sayılı Sosyal Güvenliğin Asgari Standartları Sözleşmesi. google scholar
ILO. Social Protection Report Data, https://www.social-protection.org/gimi., (E.T.: 21.04.2020). google scholar
ILO. Social Security Report Data, https://www.usp2030.org/gimi., (E.T.: 21.04.2020). google scholar
ILOSTAT, Case Of Fatal/Non-Fatal Occupational Injuries by Economic Activity, https:// www.ilo.org/shinyapps., (E.T.: 20.03.2020). google scholar
ILOSTAT. Mean Nominal Monthly Earnings of Employees by Sex and Economic Activity, https://www.ilo.org/shinyapps., (E.T.: 14.01.2020). google scholar
ILOSTAT, Mean Weekly Hours Actually Worked Per Employee By Sex And Economic Activity, https://www.ilo.org/shinyapps., (E.T.: 14.01.2020). google scholar
ILOSTAT, Number of Strikes and Lockout by Economic Activity, https://www.ilo.org/ shinyapps., (E.T.: 21.04.2020). google scholar
ILOSTAT, Social Health Protection Coverage as a Percent of Total Population, https:// www.ilo.org/shinyapps., (E.T.: 21.04.2020). google scholar
ILOSTAT, Trade Union Density Rate, https://www.ilo.org/shinyapps., (E.T.: 21.04.2020). google scholar
ILOSTAT, Working Poverty Rate, https://www.ilo.org/shinyapps., (E.T.: 14.01.2020). google scholar
ILOSTAT, World Employment and Social Outlook, https://www.ilo.org/wesodata/., (E.T: 15.01.2020). google scholar
ILO-WHO Komitesi (1950) ve 12. Oturum (1995). google scholar
Işığıçok, Ö. (2005). 21. Yüzyılda İstihdam ve İnsana Yakışır İş. Bursa: Ezgi Kitabevi, google scholar
Işığıçok, Ö. (2018a). İstihdam ve İşsizlik. Bursa: Dora Yayınları, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 4. Basım. google scholar
Işığıçok, Ö. (2018b). Temel Sosyal Politika Sorunlar: Ücret, (Ed. Aysen Tokol ve Yusuf Alper). Bursa: Dora Yayınları. google scholar
Işıklı, A. (1993), “Dünyada ve Türkiye’de Kriz Üzerine Görüş ve Öneriler”, Petrol İş 92 Yıllığı, Petrol İş Yayınları, ss.750-755. google scholar
Işıklı, A. (2008), İşsizlik ve Çalışma Hakkı. Yol-İş Dergisi, 93. google scholar
Kapar, R. (2004). “Uygun İş Bağlamında Çalışan Yoksullar”, Sosyal Siyaset Konferansları, 48. Kitap, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 4531, İstanbul, ss. 185-204. google scholar
Kapar, R. (2007). “Uygun İş Açığı: İnsana Yaraşmayan İşler”, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Sayı:29, ss. 2-10. google scholar
Kayhan, N. (2007). AB Sürecinde Türkiye’de Sosyal Diyalog Alanındaki Gelişmeler. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 20(6), 61-79. google scholar
Kellerson, H. (1998). The ILO Declaration of 1998 on Fundamental Principles and Rights: A Challenge for the Future. International Labour Review, 137(2), 223-227. google scholar
Korkmaz, O. ve Erdoğan, E. (2014). İş-Yaşam Dengesinin Örgütsel Bağlılık ve Çalışan Memnuniyetine Etkisi. Ege Akademik Bakış, 14(4), 541-557. google scholar
Lewis, S. ve Beauregard, T. A. (2018). The Meanings Of Work-Life Balance: A Cultural Perspective (Ed. R. Johnson, W. Shen ve K. M. Shockley), London: Cambridge University Press. google scholar
Mahiroğulları, A. ve Korkmaz, A. (2018). İşsizlikle Mücadelede Emek Piyasası Politikaları: Türkiye ve AB Ülkeleri, Bursa: Ekin Yayınevi. google scholar
Öçal, M. ve Korkmaz, A. (2019). Bir Sosyal Politika Analizi: Türkiye’de Asgari Ücret Uygulaması. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 76, 181-212. google scholar
Ölmezoğulları, N. (2003). Ekonomik Sistemler ve Küreselleşen Kapitalizm, Ezgi Kitabevi Yayınları. google scholar
Önsal, N. (1993). İstihdam (Ders Notları), Kamu-İş, Ankara. google scholar
Ören, K. (2014). Sosyal Politika, İstanbul: Nobel Yayınları. google scholar
Özdemir, S., Ersöz, H. Y. ve Sarıoğlu, H. İ. (2006). İşsizlik Sorununun Çözümünde Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Desteklenmesi, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No: 2006-45, İstanbul. google scholar
Pamuk, Ş. (2019). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
Roser, M. (2020). Working Hours, https://ourworldindata.org/working-hours., (E.T.: 23.04.2020). google scholar
Sallan Gül, S. (2004). Sosyal Devlet Bitti, Yaşasın Piyasa. İstanbul: Etik Yayınları. google scholar
Sarı, D. B, Şahin, İ ve Gülmez, M. (2019). Küreselleşmenin Ekonomik ve Sosyolojik Etkileri: 1997’den Günümüze Bibliyografi Tabanlı Sistematik Derleme Çalışması. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 241-259. google scholar
Saybaşılı, K. (1994). Mali Bunalım, İktisat Siyasası ve Özelleştirme”, Özelleştirme Tartışmaları, Der. Aykut Polatoğlu, Bağlam Yayınları, İstanbul, ss. 57-76. google scholar
Selamoğlu, A. (1998). Küreselleşme Sürecinde İnsan Kaynağı, Ankara: Türk Ağır Sanayi ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası Yayınları. google scholar
Selamoğlu, A. (2000). “Yoğunlaşan Sosyal Sorunları İle Küreselleşme”, Küreselleşmenin İnsani Yüzü, Der. Veysel BOZKURT, Alfa Yayınevi, İstanbul, ss. 33-69. google scholar
SGK (2018). İstatistik Yıllıkları, http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/ istatistik., (E.T.: 20.03.2020). google scholar
Söylemez, S. (2009). Küreselleşen Dünyada Yoksulluk Sorununun İnsan Hakları Açısından Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. google scholar
Stewart, M. (1993). “Keynesçi İktisat Öğretisi”, Liberalizm, Refah Devleti, Eleştiriler, Çev. Şule Kut, Der. Kemali Saybaşılı, Bağlam Yayınları, İstanbul, ss.53-87. google scholar
Sykes, R. (2011). Küreselleşme ve Sosyal Politika, (Ed. Pete Alcock, Margaret May ve Karen Rowlingson). Ankara: Siyasal Kitapevi. google scholar
Şaylan, G. (2003). Değişim, Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi, İkinci Baskı, İmge Kitabevi, Ankara. google scholar
Şenkal, A. (2011). Küreselleşme Sürecinde Sosyal Politika, İstanbul: Alfa Basım Yayım. google scholar
Talas, C. (1997). Toplumsal Ekonomi, İmge Kitabevi, Ankara. google scholar
Tokol, A. (2000). Sosyal Politika, Bursa: Vipaş Yayınları. google scholar
Tokol, A. (2011). Endüstri İlişkileri ve Yeni Gelişmeler, Bursa: Dora Yayınları. google scholar
Topalhan, T. (2013). Ücret Teorileri ve Ücret Politikaları, Ankara: Merdiven Yayın. google scholar
Topateş, H. (2018). Çalışma Sosyolojisinde Dönüşümler: Sanayi Toplumu ve Sanayi Sonrası Toplum, Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar
Trebilcock, A. (2005). “Decent Work and the Informal Economy”, UNU-WIDER Discussion Paper, Paper No: 2005/04, pp. 1-37. google scholar
Tuna, O. ve Yalçıntaş, N. (1999). Sosyal Siyaset. İstanbul: Filiz Kitapevi. google scholar
Wallerstein, I. (2004). “Küreselleşme Mi, Geçiş Çağı Mı?”, 21. Yüzyılda Siyaset, Çev. Taylan Doğan- Ender Abadoğlu, Aram Yayıncılık, İstanbul, ss.123-146. google scholar
World Inequality Database, World View, https://wid.world/world/#sptinc_p99p100_z/ US;FR;DE;CN;ZA;GB;WO/last/eu/k/p/yearly/s/false/5.11/30/curve/false/country, (E.T: 02.05.2020). google scholar
Yaman, B. (1977). Kalkınmakta Olan Ülkelerde İstihdam Sorunu ve Çözüm Yolları, Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, Yayın No: 27, Bursa. google scholar
Zaim, S. (1990). Çalışma Ekonomisi İstanbul: Filiz Kitabevi. google scholar